Hồ Chí Minh là một thi sĩ, nhà văn lớn của dân tộc. Rằm tháng giêng là một trong những tác phẩm hay của bác bỏ. Bài thơ đã mô tả hình ảnh đêm trăng ở chiến khu Việt Bắc. từ đó bộc lộ tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước của Hồ chủ toạ.

Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung sẽ phân phối tài liệu giới thiệu về tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ Rằm tháng giêng. Kính mời độc giả cùng theo dõi.

Bạn đang xem bài: Bài thơ Rằm tháng giêng

Rằm tháng giêng

Phiên âm:

Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.

Dịch nghĩa:

Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.

Dịch thơ:

Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn luận việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.

(Xuân Thủy dịch)

I. Đôi nét về tác giả Hồ Chí Minh

1. Vài nét về tiểu truyện

– Hồ Chí Minh (19.5.1890 – 2.9.1969) là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mệnh Việt Nam.

– Hồ Chí Minh có tên khai sinh là Nguyễn Sinh Cung. Quê ở làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.

– Gia đình: Thân phụ là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc – một nhà Nho yêu nước có tư tưởng tiến bộ có tác động lớn tới tư tưởng của Người. Thân mẫu của Người là bà Hoàng Thị Loan.

– Trong suốt thế cuộc hoạt động cách mệnh, Người đã sử dụng nhiều tên gọi khác nhau: Nguyễn Tất Thành, Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc… Tên gọi “Hồ Chí Minh” được sử dụng lần trước tiên trong hoàn cảnh: Ngày 13 tháng 8 năm 1942, khi Trung Quốc với danh nghĩa đại diện của cả Việt Minh và Hội Quốc tế Phản Xâm lược Việt Nam để tranh thủ sự ủng hộ của Trung Hoa Dân Quốc.

– Không chỉ là một nhà hoạt động cách mệnh lỗi lạc, Hồ Chí Minh còn được biết tới với tư cách là một nhà văn thi sĩ lớn.

– Hồ Chí Minh được UNESCO xác nhận là Danh nhân văn hóa thể giới.

2. Sự nghiệp văn học

a. ý kiến sáng tác

– Hồ Chí Minh coi văn học là vũ khí tranh đấu lợi hại phụng sự cho sự nghiệp cách mệnh. Nhà văn cũng phải có ý thức xung phong như đội viên ngoài mặt trận.

– bác bỏ luôn chú trọng tính chân thật và tính dân tộc của văn học.

– Khi cầm bút, Hồ Chí Minh bao giờ cũng xuất phát từ mục đích, đối tượng tiếp nhận để quyết định nội dung và phương thức của tác phẩm. Người luôn tự đặt nghi vấn:

• Viết cho người nào? (Đối tượng)
• Viết để làm gì? (Mục đích)
• Viết cái gì? (Nội dung)
• Viết thế nào? (phương thức)

b. Di sản văn học

b.1. Văn chính luận

– Từ những thập niên đầu thế kỉ XX, những bài văn chính luận mang bút danh Nguyễn Ái Quốc viết bằng tiếng Pháp đăng trên những tờ báo: Người cùng khổ, Nhân đạo, Đời sống thợ thuyền… thể hiện tính tranh đấu mạnh mẽ.

– Một số văn bản như Tuyên ngôn Độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến… được viết trong giờ phút lịch sử của dân tộc.

b.2. Truyện và kí hiện đại

– Một số truyện kí viết bằng tiếng Pháp: Pa-ri (1922), Lời than vãn của bà Trưng Trắc (1922), Vi hành (1923)…

– Những tác phẩm này đều nhằm tố cáo tội ác dã mạn, bản tính xảo trá của bọn thực dân phong kiến và tay sai…

b.3. Thơ ca

– Tên tuổi của thi sĩ Hồ Chí Minh gắn với tập Ngục trung nhật kí (Nhật kí trong tù).

– Ngoài ra, Người còn một số chùm thơ viết ở Việt Bắc (1941 – 1945): Tức cảnh Pác Bó, Thướng sơn, Đối nguyệt…

3. Phong cách nghệ thuật

– Văn chính luận: ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, lí lẽ gang thép, bằng cớ thuyết phục, giàu tính luận chiến, phối hợp nhuần nhuyễn mạch luận lí với mạch xúc cảm, giọng điệu uyển chuyển.

– Truyện và kí hiện đại, giàu tính tranh đấu, nghệ thuật trào phúng sắc bén, nhẹ nhõm, hóm hỉnh nhưng thâm thúy, sâu cay.

– Thơ ca: Thơ tuyên truyền cách mệnh mộc mạc, giản dị, dễ nhớ, dễ thuộc; Thơ nghệ thuật phối hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển với yếu tố hiện đại, cô đọng, súc tích.

=> Trong văn chính luận, truyện, kí hay thơ ca, phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh hết sức phong phú, đa dạng mà thống nhất.

II. Giới thiệu về bài thơ Rằm tháng giêng

1. Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ được bác bỏ Hồ sáng tác khi còn ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954). Cuối năm 1947, quân Pháp ồ ạt tiến công lên căn cứ Việt Bắc nhằm xoá sổ cơ quan đầu não và lãnh đạo của quân ta. Nhưng với sự đồng lòng cùng sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, chiến dịch Việt Bắc đã làm thất bại kế hoạch của quân địch.

2. Thể thơ

• Thất ngôn tứ tuyệt.
• tiếng nói trong sáng, giản dị.
• giải pháp tu từ: điệp ngữ

3. Bố cục

Gồm 2 phần:

• Phần 1. Hai câu đầu: Cảnh thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc trong đêm trăng.
• Phần 2. Hai câu sau: Hình ảnh con người trong đêm trăng.

4. Nội dung

Bài thơ “Rằm tháng giêng” đã mô tả hình thanh thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc trong đêm trăng rằm tháng giêng. từ đó thi sĩ đã bộc lộ tình yêu thiên nhiên, tấm lòng yêu nước và niềm tin thắng lợi vào sự nghiệp cách mệnh của quốc gia.

5. Nghệ thuật

Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, hình ảnh giản dị, sử dụng giải pháp tu từ điệp ngữ…