Cảm nhận 9 câu đầu bài thơ quốc gia của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm bao gồm dàn ý chi tiết cùng 10 bài văn mẫu hay nhất do Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung chọn lựa lọc từ những bài văn đạt điểm cao trên toàn quốc sẽ giúp những em lớp 12 có thêm nhiều ý tưởng mới, củng cố kỹ năng để hoàn thiện bài viết của mình hay hơn, sinh động hơn.

Đề bài: Cảm nhận 9 câu đầu trong bài thơ quốc gia

Bạn đang xem bài: Cảm nhận 9 câu đầu bài thơ quốc gia – Nguyễn Khoa Điềm hay nhất (12 Mẫu)

Qua bài thơ quốc gia, Nguyễn Khoa Điềm không chỉ thể hiện những cảm nhận mới mẻ về quốc gia mà còn khát quát lên tư tưởng quốc gia của nhân dân. Để hoàn thiện tốt bài tập làm văn của mình, mời những em tham khảo 12 bài cảm nhận 9 câu đầu bài quốc gia ngay sau đây.

Dàn ý cảm nhận 9 câu đầu bài thơ quốc gia hay nhất

Dàn ý cảm nhận 9 câu đầu bài quốc gia – Mẫu 1

I. Mở bài

• Giới thiệu sơ lược về tác giả Nguyễn Khoa Điềm và tác phẩm
• Trích xuất 9 câu thơ đầu

II. Thân bài

quốc gia có tự bao giờ?

• Câu trả lời có ngay trong câu thơ trước hết
• Cảm nhận về quốc gia của tác giả theo chiều sâu văn hóa lịch sử và từ những cuộc sống thân thuộc của mỗi người. Cụm từ ngày xửa ngày xưa gợi ý về những bài học thấm đượm tình nghĩa được gửi gắm thông qua những câu chuyện cổ tích.

Quá trình hình thành

Mỗi câu thơ chính là quá trình hình thành quốc gia gắn liền với văn hóa, phong tục, tập quán của dân tộc Việt Nam.

III. Kết bài

Cảm nhận chung về 9 câu thơ đầu và đối với thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm là những gì thân thuộc và bình dị của chính con người Việt Nam.

Dàn ý cảm nhận 9 câu đầu bài quốc gia – Mẫu 2

I. Mở bài:

Giới thiệu thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm, trường ca Mặt đường khát vọng và chương quốc gia.

– Nguyễn Khoa Điềm là thi sĩ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ với phong cách thơ mang đậm chất trữ tình chính luận.

– “quốc gia” được trích từ chương V, trường ca Mặt đường khát vọng, sáng tác trong thời kỳ chiến trường Miền Nam vô cùng khốc liệt. “quốc gia” ra đời với mục đích khơi gợi tình yêu nước thẳm sâu, kêu gọi giới trẻ miền Nam hòa mình vào cuộc chiến của dân tộc.

II. Thân bài:

Luận điểm 1: quốc gia có từ bao giờ?

+ Câu thơ trước hết chính là câu trả lời cho thắc mắc ấy:

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi”

quốc gia là những thứ thân thuộc, sắp gũi, gắn bó vỡi mỗi con người, ở trong mỗi con người từ khi phôi thai. Thể hiện tư tưởng “quốc gia của Nhân Dân”

+ Tác giả cảm nhận quốc gia bằng chiều sâu văn hóa – lịch sử và cuộc sống đời thường của mỗi con người qua cụm từ “ngày xửa ngày xưa” à gợi những bài học về đạo lí làm người qua những câu chuyện cổ tích thấm đượm tình nghĩa.

Luận điểm 2: Quá trình hình thành quốc gia?

+ khởi đầu với phong tục ăn trầu gợi về hình ảnh người bà thân thuộc, gợi câu chuyện về sự tích trầu cau, nhắn nhủ tình nghĩa anh em sâu đậm, tình cảm vợ chồng nhân nghĩa thủy chung.

+ Hình ảnh “cây tre” còn gợi lên hình ảnh của con người Việt Nam, chuyên cần, siêng năng, chịu thương, chịu thương chịu khó. “Lớn lên” tức là nói quá trình trưởng thành của quốc gia, nói lớn lên trong chiến tranh tức là nói truyền thống chống giặc kiên cường, dai sức.

+ Tập quán bới tóc sau đầu để chú tâm làm việc, gợi câu ca dao bình trị dạt dào thương nhớ. Nhắc nhở về tình cảm vợ cồng sắc son, sâu nặng qua hình ảnh: “gừng cay”, “muối mặn”.

+ tái tạo nền văn hóa nước ta chỉ bằng một câu thơ đơn sơ nhưng đầy dụng ý:”Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”. Nghệ thuật liệt kê, cùng cách ngắt nhịp liên tục thể hiện truyền thống lao động chuyên cần, cách ăn cách ở trong sinh hoạt.

+ Nguyễn Khoa Điềm thâu tóm tất cả bằng một tư tưởng duy nhất: “quốc gia có từ ngày đó…”. Dấu “…” cuối câu chính là giải pháp tu từ lặng im, lời dẫu hết nhưng ý vẫn còn, vẫn nung nấu và sục sôi.

=> quốc gia được hình thành gắn liền với văn hóa, lối sống, phong tục tập quán cảu người Việt Nam, gắn liền với đời sóng gia đình. Những gì làm nên quốc gia cũng đã kết tinh thành linh ồn dân tộc. quốc gia vì vậy hiện lên vừa thiêng liêng, tôn kính lại sắp gũi thiết tha.

III. Kết bài:

Giọng thơ trữ tình chính luận, khi căng, khi chùng, khi tha thiết, khi lại cuồn cuộn nỗi niềm, đã thể hiện được ý thức chủ đạo của bài thơ thông qua những chất liệu văn hóa, văn học dân gian: “quốc gia của nhân dân”. Vì vậy, đoạn thơ không chỉ trữ tình mà đầy sức đấu tranh.

12 Bài văn mẫu Cảm nhận 9 câu đầu trong bài quốc gia hay nhất

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 1

“quốc gia” của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm là một trong những bài thơ trữ tình chính luận hay nhất của văn học Việt Nam hiện đại. Bài thơ là xúc cảm ngọt ngào, suy tư sâu lắng của tác giả về quốc gia qua những góc nhìn mới mẻ và hiện đại. Bài viết sau đây là cảm nhận về 9 câu thơ đầu của bài thơ, từ đó người đọc được cung ứng một cách cảm nhận riêng làm tư liệu của mình. Chúc những bạn học tập tốt!

Người xưa có câu: “Con người có tổ có tông/Như cây có cội như sông nhớ nguồn”. Vì vậy mà từ thời xa xưa, nhân dân ta vẫn dành cho quê hương quốc gia một mảnh tình riêng sâu sắc. 9 câu thơ đầu bài thơ là những xúc cảm ngọt ngào, suy tư sâu lắng chả riêng thi sĩ về cội nguồn hình thành nên quốc gia, sau đây là cảm nhận về những câu thơ đó.

Bài làm:

Nhắc tới Nguyễn Khoa Điềm, người ta không thể không nhắc về tập thơ “Mặt đường khát vọng”. Những xúc cảm gắn chặt trong mỗi câu chữ, những triết lí sâu sắc đã kéo người đọc lại sắp tới những trang thơ. Trích trong tập thơ đó, “quốc gia” đã góp sắc tỏa hương, để nổi trội lên thành một trong những bài thơ đặc sắc nhất, trong đó có đoạn:

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể

“quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

quốc gia có từ ngày đó…”

Bài thơ “quốc gia” thuộc phần đầu, chương V của khúc trường ca. Bài thơ mở đầu với những khúc suy tư về cội nguồn sâu xa của quốc gia. Ngay ban đầu gâc giả đã khẳng định:

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa” mẹ thường hay kể”

Giọng thơ tha thiết như một lời trò chuyện tâm tình để dẫn đưa ta vào khúc ru của những câu chuyện dân gian. Tác giả khẳng định quốc gia đã có từ nghìn đời xa xưa, con người ta sinh ra quốc gia đã ở bên để đỡ đần săn sóc. Cụm từ “ngày xửa ngày xưa” gợi ra không khí bảng lảng của khói sương cổ tích, khiến ta nhớ lại những câu chuyện dân gian xưa cũ mà ngày bé những bà, những mẹ vẫn kể cho nghe. “quốc gia” được viết hoa như một cách tác giả thanh minh tình yêu và sự trân trọng dành cho cụm từ đầy thiêng liêng đó. Nhưng kì lạ thay, quốc gia lớn lao đã có từ nghìn đời bỗng hóa thành bình dị khi ẩn mình vào những câu chuyện cổ tích bé thơ.

“quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc”

Câu thơ gợi liên tưởng tới màu huyền thoại của cổ tích. Tục ăn trầu với câu chuyện sự tích trầu cau nhắc ta nhớ về truyền thống thủy chung son sắt. Truyền thống trồng tre với câu chuyện của cậu bé làng Gióng nhắc ta về ý chí đấu tranh chống giặc ngoại xâm luôn song hành với sự “lớn lên” của quốc gia: “Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”. Thì ra, tác giả lí giải cội nguồn hình thành lên quốc gia thật bình dị, bởi quốc gia khởi đầu với câu chuyện cổ và cũng lớn lên với truyền thuyết xa xưa. quốc gia gắn bó và nhắc nhở ta về truyền thống thủy chung, tình nghĩa nồng đượm, nhắc ta về lịch sử hào hùng để lớn lên từng ngày theo chiều dài lịch sử vẻ vang.

Không những thế, tác giả còn lí giải cội nguồn quốc gia qua những phong tục tập quá giản dị của người Việt. “Tóc mẹ thì búi sau đầu” gợi suy ngẫm về tục bới tóc vốn đã có từ xa xưa của người Việt cổ. Hình ảnh mẹ luôn song hành với cha:

“Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn”

Ta bỗng chống nhớ về những câu thơ xa xưa:

“Muối ba năm muối đang còn mặn

Gừng chín tháng gừng hãy còn cay

Đôi ta tình nặng nghĩa dày

Dù ba vạn sáu nghìn ngày vẫn chẳng xa”

Cha mẹ thương nhau vì tình yêu thủy chung, sắt son không thể tách rời. quốc gia hiển hiện trong cả truyền thống thủy chung của người Việt nên càng thêm sâu sắc và xúc động. Dù có đắng cay và gian khổ, dù có phải trải qua muôn vàn đèo cao thử thách thì tình cảm sắt son mà con người dành cho nhau cũng không thể dễ dàng biến chuyển, cũng có nhẽ bởi vậy mà quốc gia được bồi tụ trong chiều sâu văn hóa ngọt ngào.

Từ cha mẹ thương nhau, tác giả lại nhắc tới tục đặt tên của người Việt cổ. Cái kèo, cái cột gợi về cách làm nhà truyền thống, dựng cột, gác kèo vững chãi để chống thú dữ. Cũng vì vậy mà khởi đầu xuất hiện tục đặt tên sắp với những dụng cụ hằng ngày, khiến con người ngày càng gắn bó chặt với cuộc sống xung quanh, khiến họ có trách nhiệm giữ gìn, vun đắp vào ánh lửa của tổ ấm gia đình. Đặt tên là Kèo, là Cột tuy bình dị mà lại ẩn chứa nhiều suy nghĩ sâu xa. Phải chăng khi viết về quốc gia, tác giả đã dồn nén xúc cảm ngọt ngào và suy tư sâu lắng để làm nên những câu thơ hay?

Không những có những truyền thống đó, người Việt còn hiện ra với vẻ đẹp của sự chuyên cần, siêng năng trong quá trình làm ra hạt gạo:

“Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”

Thành ngữ “Một nắng hai sương” một lần nữa đưa ta về với miền đất trù phú của văn học dân gian, cũng đặc tả sự nặng nhọc, vất vả của người dân khi làm ra hạt ngọc trời. Để làm ra một bát cơm thơm, một hạt gạo trắng, là cả một quá trình đầu lo lắng và vất vả. Quá trình “xay, giã, giần, sàng” được liệt kê một cách đầy đủ khiến ta hình dung ra quá trình làm ra hạt gạo là một hành trình đầy gian truân vất vả, cũng nhờ điều đó làm nền mà đức tính chuyên cần, siêng năng của người nông dân đã được đặc tả rõ nét. quốc gia ta gắn liền với nền văn minh lúa nước, lấy hạt gạo làm kho báu của chính mình, bởi vậy hạt gạo được gọi là niềm sống đầy trân trọng và nâng niu:

“Cày đồng đang buổi ban trưa

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

người nào ơi bưng bát cơm đầy

Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

tương tự, với giọng thơ tâm tình tha thiết, phối hợp với những câu thơ dài ngắn minh hoạt, Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện một cách đặc sắc sự lí giải về cội nguồn quốc gia. Đó là những câu chuyện dân gian bình dị mà ý nghĩa, là phong tục tập quán của người Việt, là đức tính chuyên cần siêng năng và thủy chung son sắt, là tình yêu của nhân dân đối với dải đất máu mủ. quốc gia khởi đầu với tất cả điều đó, để tỏa rạng, để lớn lên, để mãi to lớn và ấp ủ những đứa con của mình.

quốc gia với Nguyễn Khoa Điềm mang ý nghĩa to lớn lắm. Và dẫu có muôn vàn khó khăn, tác giả vẫn thanh minh niềm tin vào sự vững mạnh của quốc gia vì đã có nền tảng văn hóa, trầm tích lịch sử vững chắc để tự tin lớn lên mãi mãi.

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 2

Đề tài về quê hương quốc gia luôn là cảm hứng vô tận cho những thi sĩ nhà văn từ trước tới nay. Mỗi một thời đại mang theo những tư tưởng những xúc cảm riêng để gửi gắm trong mỗi tác phẩm. nếu như như với nhiều thi sĩ quốc gia là gắn liền với những huyền thoại những anh hùng lịch sử thì với Nguyễn Khoa Điềm quốc gia là những gì rất sắp gũi thân quen trong chính cuộc sống thường nhật. Tác phẩm quốc gia được rút từ trường ca “Mặt đường khát vọng” và chỉ với 9 câu thơ đầu Nguyễn Khoa Điềm đã tạo điều kiện cho bao thế hệ trả lời được thắc mắc”quốc gia có từ bao giờ”.

Trong chúng ta có người nào biết quốc gia có tự bao giờ? thắc mắc thật không dễ trả lời nhưng thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm đã giúp ta có được đáp án

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia đã được hình thành từ rất lâu, rất lâu mà khi chúng ta sinh ra đựng tiếng khóc chào đời đã có rồi. tương tự chủ quyền của dân tộc Việt Nam là từ hàng nghìn năm nay khi khai sinh lập địa đã tồn tại và chúng ta những hậu duệ sau này cần phải đấu tranh để giữ gìn dân tộc mà ông cha ta xây dựng nên. Câu thơ muốn nhắn nhủ với bao thế hệ người Việt về truyền thống yêu nước quý báu chống giặc ngoại xâm giữ vững chủ quyền của dân tộc Việt Nam.

quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể

Quê hương Việt Nam gắn liền với những câu chuyện cổ tích “ngày xửa ngày xưa” trong lời bà kể và những lời ru tha thiết của mẹ. Trong mỗi câu chuyện, trong từng lời hát ru ấy là những bài học ý nghĩa và thắm đượm tình nghĩa muốn gửi gắm lại cho thế hệ tương lại. Đó chính là ý thức tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách, là tình yêu quê hương…và biết bao điều tốt đẹp khác.

quốc gia được hình thành từ những điều rất thân thuộc và sắp gũi với mỗi người con đất Việt.

quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

quốc gia có từ ngày đó…

quốc gia khởi đầu từ “miếng trầu” bà thường ăn đó chính là phong tục “miếng trầu là đầu câu chuyện” của dân tộc ta. Hình ảnh “cây tre” tượng trưng cho con người Việt Nam quật cường kiên cường sẵn sàng đương đầu với mọi quân thù. Cây tre còn khiến chúng ta liên tưởng tới nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết chống giặc Ân xâm lược dưới thời vua Hùng. từ đó tác giả lại muốn khẳng định Việt Nam đã tồn tại từ rất lâu và trải qua rất nhiều cuộc đấu tranh bảo vệ dân tộc.

Trong đó có hình ảnh của mái tóc mẹ bới sau đầu là hình ảnh thân thuộc của người phụ nữ Việt Nam lam lũ, vất vả nhưng lại rất đảm đang, hiền dịu. Đồng thời, nó còn gắn liền với tình nghĩa vợ chồng thiêng liêng cao cả, gắn bó keo sơn. Cuộc sống dù khó khăn vất vả nhưng tình cảm vợ chồng luôn thủy chung, son sắt được tác giả thể hiện qua những từ ngữ “gừng cay”, “muối mặn”.

Quê hương Việt Nam còn gắn liền với hình ảnh những “cái kèo, cái cột” trong mỗi gia đình đơn sơ, mộc mạc nhưng thắm đượm tình nghĩa, với hạt gạo phải vất vả một nắng hai sương qua bao quá trình mới tạo nên được. Và “có từ ngày đó” là ngày ta có truyền thống, có phong tục tập quán, có văn hóa mà có văn hóa tức là có quê hương rồi.

thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng những hình ảnh hết sức thân thuộc bình dị sắp gũi để trình bày về quốc gia. Đó không phải là một khái niệm quá cao xa khó nắm bắt mà chính là những truyền thống, phong tục tập quá quắt trân trọng. Chúng ta cần phải biết giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp đó.

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 3

quốc gia, đã từ lâu, là điểm hứa hẹn tâm hồn của biết bao văn nghệ sĩ. Được khơi nguồn từ đề tài thân thuộc ấy, thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm có cho mình một lối đi riêng. Nguyễn Khoa Điềm từng chia sẻ: “quốc gia với những thi sĩ khác là của những huyền thoại, của những anh hùng nhưng với tôi là của những con người vô danh, của nhân dân”. “Tôi nỗ lực thể hiện hình ảnh quốc gia giản dị, sắp gũi nhất”. Rút ra từ trường ca “Mặt đường khát vọng”, đoạn trích “quốc gia”là sự kết tinh của những sáng tạo độc đáo, mới mẻ của Nguyễn Khoa Điềm. Với 9 câu thơ mở đầu, thi sĩ đã đưa người đọc trở về với lịch sử của dân tộc để trả lời cho thắc mắc quốc gia có từ bao giờ:

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể

quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

quốc gia có từ ngày đó…

thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm là một trong những thi sĩ tiêu biểu của thế hệ trẻ thơ năm chống Mĩ cứu nước. Thơ Nguyễn Khoa Điềm lôi cuốn người đọc bởi xúc cảm lắng đọng, giàu chất suy tư. Bài thơ quốc gia là một đoạn trích tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo ấy. quốc gia là phần đầu chương V của trường ca “Mặt đường khát vọng” – tác phẩm được ra đời vào năm 1971, giữa lúc của kháng chiến chống Mỹ diễn ra khốc liệt.

quốc gia khởi đầu từ một cách trọng thể mà hết sức bình dị, sắp gũi:

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những “cái ngày xửa ngày xưa” mẹ thường hay kể

quốc gia khởi đầu với miếng trầu bà ăn bây giờ

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

quốc gia vốn là trị giá vững bền, vĩnh hằng; quốc gia được tạo dựng, bồi đắp qua nhiều thế hệ, được truyền từ đời này, sang đời khác: Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi. Đứng trước một quốc gia thiêng liêng như thế, lòng thơ dâng trào niềm xúc động và thành kính. Hai từ “quốc gia” được viết hoa một cách trọng thể. Đó là cách mà thi sĩ thể hiện niềm tự hào và lòng thành kính trước quốc gia của mình. Khi ta đựng tiếng khóc chào đời, khi ta lớn lên, quốc gia đã hiện hữu. quốc gia có từ bao giờ/ Suy ngẫm về cội nguồn của quốc gia, Nguyễn Khoa Điềm bỗng phát hiện: quốc gia có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ kể/ quốc gia khởi đầu với miếng trầu bà ăn. Mẹ quốc gia vừa cổ kính lâu đời vừa bình dị, mộc mạc hiện ra trong câu thơ của Nguyễn Khoa Điềm. quốc gia là văn hóa kết tinh từ tâm hồn Việt. Từ truyện cao dao, cổ tích tới tục ngữ, “miếng trầu” đã là một hình tượng nghệ thuật mang tính thẩm mĩ, là hiện thân của tình yêu thương, lòng thủy chung của tâm hồn dân tộc.

Cùng với tục ăn trầu, quốc gia còn, gắn liền với những phong tục khác:

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cái kèo, cái cột thành tên

thân yêu, mộc mạc biết chừng nào là búi tóc sau đầu của mẹ, là những nếp nhà dựng lên từ cái kèo, cái cột, mái lá, tường rơm, vách đất; là cách đặt tên con giản dị nôm na. Mộc mạc, thân yêu vật như đó cũng là một phần của quốc gia. Và quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc. Hình ảnh quốc gia thật thân thuộc với những lũy tre xanh rì, những búp măng non bật mình vươn thẳng. Có thể thấy, từ bao đời nay, từ truyền thuyết dân gian tới tác phẩm thơ hiện đại, cây trẻ trở thành biểu tượng cho sức mạnh ý thức quật cường đánh giặc cứu nước và giữ nước, biểu tượng phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam. Từ “lớn lên” được sử dụng rất chuẩn xác, rộn rực niềm tin, niềm tự hào dân tộc. Giọng thơ trầm lặng, trang nghiêm làm cho suy từ về cội nguồn quốc gia giàu chất triết luận mà vẫn thiết tha, trữ tình. Cách cảm nhận, lí giải cội nguồn quốc gia bằng những hình ảnh bình dị, thân thuộc đã khẳng định rằng:quốc gia sắp gũi, thân thuộc, bình dị ngay trong đời sống mỗi người.

Với Nguyễn Khoa Điềm, quốc gia còn ẩn mình trong những vật nhỏ bé nhất. quốc gia ẩn mình trong hạt muối, nhánh gừng; đằm sâu trong tình thương mẹ cha: Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn. Được sàng lọc từ văn hóa dân gian, câu thơ trầm tích những ý từ xâu xa. Dù sống cuộc sống thiếu thốn, gian khổ, cha mẹ ta vẫn thương yêu nhau như gừng cay muối mặn, vẫn gắn bó trước sau, mặn mà, đinh ninh. quốc gia mình giản dị thân yêu là thế. Hình ảnh quốc gia còn có trong từng bông lúa, củ khoai: Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng. Hình ảnh thơ giản dị nhưng gợi ra tập quán sản xuất gắn liền với văn minh lúa nước của dân tộc Việt Nam. Để làm ra hạt gạo trắng ngần, bát cơm thơm, người nông dân phải dầm sương, dãi nắng, bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, tỉ mỉ xay, giã, dần, sàng. Hình ảnh thơ gợi lên bao sự lam lũ, vất vả, nhọc nhằn cùng phẩm chất chuyên cần, chịu thương chịu khó của những người chân lấm, tay bùn.

9 câu thơ đầu khép lại bằng tứ thơ khái quát về thời khắc hình thành quốc gia: quốc gia có từ ngày đó. Ngày đó vừa là trạng từ chỉ thời gian trong quá khứ vừa là một phép thế đại từ. Vậy là quốc gia có từ khi mẹ thường kể chuyện cổ tích cho con nghe, khi dân ta biết trồng tre đánh giặc, biết tròng ra hạt lúa, củ khoai, biết ăn trầu, búi tóc, biết sống yêu thương, thủy chung. Lịch sử quốc gia thật giản dị, sắp gũi mà xa xôi, linh thiêng biết mấy.

Đoạn thơ chín câu, tám lăm chữ đầy bình dị, thân quen với đời sống. Tính triết lý trong dòng suy tưởng của Nguyễn Khoa Điềm vừa sâu sắc vừa đầy sức thuyết phục. Chỉ vài dòng thơ ngắn và tinh tế, thi nhân đã đi tới một kết luận có tính khẳng định “quốc gia có từ ngày đó …” và do nhân dân lao động tạo dựng nên, để cho chúng ta ngày hôm nay được thụ hưởng hạnh phúc một cách cụ thể thiết thực, chứ không hề là một tình cảm thuần tuý mơ hồ đã thuộc về quá khứ.

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 4

Văn học kháng chiến 1945-1975 trong mạch chảy ngầm dạt dào mãnh liệt của cuộc sống không chỉ ghi lại được âm vang náo nức của thời đại mà còn khắc tạc tượng đài nghệ thuật quốc gia thật nên thơ cao đẹp. Đó là một quốc gia hoá thân trong một mảnh hồn quê Kinh Bắc mặn mòi màu sắc văn hóa dân gian tình tứ dịu dàng mà quằn quại dưới gót giày xâm lược trong thơ Hoàng Cầm. Một quốc gia tươi đẹp mà đau thương với sức luôn khỏe khoắn “rũ bùn đứng dậy sáng lòa” sống động hiện hình trong những thơ của Nguyễn Đình Thi. Khi bước vào trang thơ của Nguyễn Khoa Điềm, quốc gia hiện lên một cách trọn vẹn nhất, quốc gia mà chính nhân dân muôn thuở đã làm nên, quốc gia của nhân dân. Chín câu thơ trước hết của bài thơ quốc gia đã để lại dấu ấn khó phai trong lòng bao thế hệ độc giả.

Nguyễn Khoa Điềm thuộc thế hệ những thi sĩ trẻ thời kì kháng chiến chống Mỹ. thơ ông lịch sự phối hợp hài hòa giữa chất trữ tình và chính luận xúc cảm và trí tuệ thăng hoa thành thơ. Đó không chỉ là trái ngọt của một trí tuệ giàu có một tư duy sắc sảo mà đó còn là kết quả của một tấm lòng, một trái tim có sức lay động tới tận sâu tâm hồn độc giả.

Chín câu thơ đầu trong trích đoạn quốc gia đã tô đậm dấu vân tay trong cá tính sáng tạo nghệ thuật của Nguyễn Khoa Điềm qua nghệ thuật chất lọc tinh tế văn hóa và văn học dân gian:

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể

quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

quốc gia có từ ngày đó…”

Trong cảm nhận của Nguyễn Khoa Điềm quốc gia đã có từ rất lâu đời từ thuở xa xưa có trong những câu chuyện cổ tích mẹ thường hay kể quốc gia khởi đầu cùng với sự ra đời của những phong tục tốt đẹp của nhân dân ta trong suốt mấy nghìn năm qua. quốc gia lớn lên từ những ngày đầu rất mình biết trồng tre đánh giặc, biết giữ nước như cậu bé làng Gióng của nào. hàng loạt những hình ảnh đậm sắc màu văn học dân gian phối hợp với những động từ xuất hiện tăng tiến đem tới cảm nhận quốc gia như một sinh thể từ quá trình hoài thai trưởng thành lớn lên từ trong tình người rét mướt và từ những gian khổ mất mát hi sinh. Trong trang thơ quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm, khởi nguồn của quốc gia không phải là những trang sử hào hùng những chiến tích của thuở hồng hoang vĩ đại mà là những huyền thoại, những truyền thuyết, những phong tục tập quán riêng biệt đã có từ nghìn đời. Lịch sử lâu đời của quốc gia không được giải nghĩa bằng sự tiếp nối của những triều đại hay những mốc son lịch sử chói lọi như trong Đại cáo Bình Ngô của Nguyễn Trãi “Từ Triệu Đinh Lý Trần bao đời gây nên độc lập/Cùng Hán Đường Tống Nguyên mỗi bên xưng đế một phương” mà được nhìn trong chiều sâu văn hóa văn học. Đây chính là điểm mới trong cách tìm về nguồn cội quốc gia của thi sĩ.

Một đoạn thơ ngắn nhưng gọi dậy biết bao nét đẹp văn hóa văn học dân gian thân thuộc. đó là tục ăn trầu mời trầu trong giao tiếp nét đẹp trong văn hóa xử sự:

“Trầu này trầu tính trầu tình
Trầu loan trầu phụng trầu mình lấy ta”

Hay:

“Gặp nhau ăn một miếng trầu
Không ăn cầm lấy cho nhau vừa lòng”

Đó còn là tập tục búi tóc sau gáy thân thuộc của những người phụ nữ Việt Nam xưa

“Tóc mẹ thì bới sau đầu”
“Tóc ngang lưng vừa chừng em bới
Để khi dài bối rối lòng anh”

Không chỉ thế, một nét văn hóa xưa – đặt tên con bằng những vật dụng thông thường trong cuộc sống hàng ngày – cũng như sống lại trong từng câu thơ “Cái kèo cái cột thành tên”. Đó còn là kho truyện cổ tích của người Việt mà mỗi khi 4 tiếng ngày xửa ngày xưa đựng lên người nào cũng nhớ về một toàn cầu cổ tích truyền thuyết về sống dậy trong tâm trí. Ấy là truyện cổ tích trầu cau thấm đượm tình nghĩa anh em keo sơn gắn bó, tình vợ chồng đằm thắm thủy chung, ấy là truyền thuyết Thánh Gióng đánh giặc ngoại xâm như một khúc anh hùng ca tráng lệ để tự hào biểu tượng cho sức mạnh thần kỳ về truyền thống đấu tranh kiên cường quật cường của nhân dân Việt Nam ta từ buổi rạng đông dựng nước và giữ nước. quốc gia có được làm nên từ tình nghĩa sắt son chung thủy “cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn”. Muối, gừng là một cặp biểu tượng luôn gắn liền với nhau, cùng nhau đi về trong biết bao câu ca dao tình nghĩa, là minh chứng cho tình yêu vững bền:

“Tay bưng chén muối đĩa gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”
“Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng vẫn còn cay
Đôi ta nghĩa nặng tình dày
Có xa nhau thì ba vạn sáu nghìn ngày mới xa”

khá thơ trải dài trầm lắng ngân nga như tiếng lòng quốc gia dội về từ mấy nghìn năm trước, gọi dậy quá trình sinh thành tồn tại và phát triển của quốc gia với bao thử thách gian lao

“Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, dần, sàng”

Những động từ đặc tả và phép liệt kê như đã khắc họa được nỗi vất vả của những người nông dân chân lấm tay bùn nuôi dưỡng quốc gia quê hương em ngày một đẹp tươi. Chỉ một hạt gạo nhỏ thôi vậy mà để làm ra được nó là mồ hôi nước mắt, là bao mất mát hi sinh phải đánh đổi.

Nguyễn Khoa Điềm đã vận dụng sáng tạo những chất liệu dân gian thân thuộc. thi sĩ không trích dẫn lại nguyên văn những câu ca dao những truyện cổ tích,…mà chỉ gợi nhắc những hình ảnh những nét đẹp cựu truyền đã từng tồn tại trong văn hóa của người Việt. điều đó đã khẳng định trong tư tưởng của Nguyễn Khoa Điềm quốc gia chính là một tay nhân dân làm nên, gợi dậy trong tiềm thức của độc giả cả một bề dài và chiều sâu văn hóa nhìn đời của dân tộc với những vẻ đẹp đặc trưng rất đáng tự hào.

quả tình quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm giống như một tùy bút thơ với xúc cảm sâu lắng và nồng nàn, tư duy sắc sảo trong những triết lý mềm mại ngọt ngào yêu thương tình nghĩa vốn văn hóa và tình yêu tha thiết đối với quốc gia trải qua theo thời gian trong chiều rộng của không gian và chiều sâu văn hóa dân tộc. Ở đó tư tưởng quốc gia của nhân dân là nốt nhạc chủ đạo ngân vang từ những câu thơ đầu và xuyên suốt bản đàn, để hát mãi về một tình yêu:

“Ôi Tổ quốc ta yêu như máu thịt
Như mẹ cha ta, như vợ như chồng
Ô Tổ quốc nếu như cần ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông” (Chế Lan Viên).

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 5

quốc gia- hai từ thôi mà sao nó thân yêu tới thế! Và đó cũng là nguồn cảm hứng vô tận của thơ ca và nghệ thuật. Mỗi thi sĩ sẽ chọn lựa cho mình một góc nhìn riêng để nói về quốc gia, nếu như như những thi sĩ cùng thời thường chọn lựa điểm nhìn về quốc gia bằng những hình ảnh kỳ vĩ hay cảm hứng về lịch sử qua những triều đại thì Nguyễn Khoa Điềm lại chọn lựa điểm nhìn sắp gũi, bình dị để trình bày về quốc gia. Bài thơ quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm đã gợi cho người đọc những nét đẹp về văn hóa, truyền thống, phong tục đẹp vô ngần, sinh động lạ thường, mang đậm dấu ấn con người Việt. Với 9 câu thơ mở đầu, thi sĩ đã đưa người đọc trở về với lịch sử của dân tộc để trả lời cho thắc mắc quốc gia có từ bao giờ:

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi
quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể
quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
quốc gia lớn lên khi dân mình biết tròng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
quốc gia có từ ngày đó…

Nguyễn Khoa Điềm là một thi sĩ đồng thời cũng là nhà chính trị Việt Nam. Ông là một người con của xứ Huế, chính những nét đặc trưng của Huế đã tạo nên hồn thơ Nguyễn Khoa Điềm trữ tình mà sâu lắng, hài hòa giữa trí tuệ và xúc cảm. Sau khi tốt nghiệp khoa Văn Đại học Sư phạm Hà Nội, Nguyễn Khoa Điềm trở về quê hương hòa mình vào cuộc đấu tranh dữ dội tại chiến trường Bình Trị Thiên. Tiếp xúc trực tiếp với chiến tranh, tận mắt chứng kiến tội ác của quân thù, cuộc đấu tranh gian khổ của đồng bào ta…những điều đó đã khơi nguồn cảm hứng mãnh liệt cho hoạt động sáng tác của Nguyễn Khoa Điềm. Từ những đêm không ngủ, những ngày xuống đường, Nguyễn Khoa Điềm đã tích lũy cho mình vốn sống và sự trải nghiệm để cảm hứng ấy trào lên thành trường ca Mặt đường khát vọng, được viết năm 1917 gồm 9 chương. Thành công nhất là chương quốc gia, nó đã trở thành một bài thơ có sức sống độc lập, thể hiện trọn vẹn tài năng phong cách Nguyễn Khoa Điềm.

Ngay từ những câu thơ đầu đoạn trích, Nguyễn Khoa Điềm đã trầm ngâm, suy tư về cội nguồn, quá hình thành của quốc gia bằng giọng tâm tình, dịu ngọt như lời kể chuyện cổ tích:

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể

Mở đầu đoạn thơ như một lời khẳng định “Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi”, quốc gia đã có từ rất lâu, có trước khi ta sinh ra vì khi lớn lên nó đã có rồi. Đó cũng là một lời khẳng định chắc nịch về sự trường tồn của quốc gia qua mấy nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước. Cụm từ “ngày xửa ngày xưa” chỉ thời gian huyền hồ, hư ảo là nhịp thời gian thượng cổ xa  thẳm để mở đầu những câu chuyện cổ. Với Nguyễn Khoa Điềm, quốc gia có từ rất xa xưa, trong sâu thẳm thời gian, trong kí ức tuổi thơ hồn nhiên trong sáng của mỗi thế cục. Câu chuyện của Nguyễn Khoa Điềm đã đánh thức trong người đọc những hoài niệm đẹp đẽ của một thời đại. Đó cũng chính là quốc gia được cảm nhận trong chiều sâu tâm hồn nhân dân, văn hóa và lịch sử:

quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Đó là miếng trầu gợi lên sự tích vào loại cổ nhất người Việt “Sự tích trầu cau” từ đời vua Hùng dựng nước xa xưa, ngợi ca tình nghĩa vợ chồng, anh em đằm thắm, sắt son đồng thời đánh thức dậy hình ảnh miếng trầu đã trở thành biểu tượng của tình yêu, lòng thủy chung, miếng trầu là đầu câu chuyện. Đó còn là truyền thuyết Thánh Gióng nhổ tre đuổi giặc Ân, gợi lên vẻ đẹp khỏe khoắn của tuổi xanh Việt Nam kiên cường, quật cường. Vẻ đẹp ấy song hành với hình ảnh cây tre Việt Nam. Cây tre hiền hậu trên mỗi làng quê. Hình ảnh tre như những phẩm chất trong cốt cách con người Việt Nam: thiệt thà chất phác, thuỷ chung, yêu hoà bình, kiên cường quật cường trong những cuộc chiến tranh. Với cái nhìn độc đáo của Nguyễn Khoa Điềm, quốc gia đã nằm sâu trong tiềm thức mỗi chúng ta, trong đời sống tâm hồn của người dân từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Tác giả còn nhắc tới thuần phong mỹ tục của người Việt, câu ca dao “Tay bưng chén muối đĩa gừng/ Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau” như đã nhập hồn vào câu thơ Nguyễn Khoa Điềm:

Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

quốc gia còn là phong tục búi tóc thành cuộn sau gáy rất thân thuộc của người phụ nữ Việt Nam từ bao đời nay. Đó là vẻ đẹp giản dị nhưng mang một nét đẹp riêng biệt không thể lộn lạo với những nền văn hóa khác. Nguyễn Khoa Điềm tiếp tục gắn dòng suy tưởng tới con người nghìn đời trú ngụ, lao động, đấu tranh trên mảnh đất Việt để giữ gìn tôn tạo mảnh đất thân yêu. Ở đó đạo lí ơn nghĩa thủy chung đã trở thành truyền thống nghìn đời của dân tộc: “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn”. Người ta vẫn thường hay nói gừng càng già càng cay, muối càng lâu năm càng mặn tức là con người sống với nhau càng lâu thì tình nghĩa càng đong đầy.

quốc gia gắn bó, thân thiết như người ruột thịt và bao công việc lao động khác:

Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

ông cha ta xưa gắn liền với những miền quê thuần phác của nền nông nghiệp thóc gạo với mái lá nhà tranh nên thường coi việc đặt tên cho con cũng chỉ bằng cái tên nôm na, dân dã, có khi lấy những phòng ban của ngôi nhà tre gỗ chính mình đang ở “cái kèo”, “cái cột”. Với người Việt Nam vốn gắn bó lâu đời với nền văn minh lúa nước, hạt gạo trở thành gia bảo vô cùng cần thiết cho cuộc sống. Cho nên ngay khi còn là đứa trẻ mới lớn, cảm nhận về vật chất trước hết phải là hạt gạo trải qua một quá trình lam lũ, kết tinh từ mồ hôi nước mắt của người lao động, “một nắng hai sương xay, giã, giần, sàn” phải suốt ngày bán mặt cho đất bán lưng cho trời, dầm mưa dãi nắng nhân dân ta mới làm ra được hạt ngọc quý giá ấy. Thấm vào trong hạt gạo bé nhỏ ấy là vị mặn mồ hôi nhọc nhằn của người nông dân. Chính vì vậy khi ăn hạt cơm dẻo, thơm phải nhớ tới người làm ra nó.

Câu cuối cùng khép lại một câu khẳng định với niềm tự hào: “quốc gia có từ ngày đó…” “Ngày đó” là ngày nào ta không rõ nhưng chắc chắn “ngày đó” là ngày ta có truyền thống, có phong tục tập quán, có văn hóa mà có văn hóa tức là có quốc gia.

Trong đoạn thơ trên, tác giả sử dụng khéo léo những kiểu cấu trúc thơ “quốc gia đã có”, “quốc gia khởi đầu”, “quốc gia lớn lên”, “quốc gia có từ” đã tạo điều kiện cho ta hình dung được cả quá trình hình thành và phát triển của quốc gia trong trường kì lịch sử nằm sâu trong tiềm thức của con người Việt Nam qua bao thế hệ. Nguyễn Khoa Điềm lặng lẽ quan sát quốc gia ở muôn mặt đời thường và trong quan hệ ruột rà, thân thuộc. quốc gia là những gì bình dị nhất, sắp gũi và thân quen nhất trong đời sống hằng ngày của mỗi con người việt nam ta: câu chuyện cổ tích bà kể, miếng trầu bà ăn, gừng cay, muối mặn, hạt gạo…

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 6

Từ xưa tới nay, đề tài về quốc gia là mảng đề tài rộng lớn nhất và được khai thác nhiều nhất. Mỗi một nhà văn, thi sĩ lại có trong mình một cách nhìn nhận về quốc gia khác nhau. nếu như như trong cách nhìn nhận của Lý Thường Kiệt với những vần thơ thần được đọc trên sông Như Nguyệt trong bài “Sông núi nước Nam” quốc gia hiện lên vô cùng thiêng liêng nhưng lại có phần quá đỗi cao siêu gắn liền với ngai vàng vàng của nhà vua, với thiên thư là sách trời. Còn trong cách nhìn nhận của đại thi hào Nguyễn Trãi, trong tuyệt tác của đời ông “Bình Ngô đại cáo” thì quốc gia lại là sự tiếp nối của những triều đại phong kiến “Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập – Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên, mỗi bên xưng đế một phương”.

Nhưng trong cách nhìn nhận của những người như Chu Mạnh Trinh hay là Nguyễn Khuyến thì quốc gia này lại được nhìn nhận qua phong cảnh quê hương. Nằm trong mạch nguồn xúc cảm ấy, làm sao ta có thể quên được đó là đoạn trích “quốc gia” thuộc chương V của trường ca “Mặt đường khát vọng” của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm. Ông thuộc thế hệ những thi sĩ trẻ của thơ ca thời kì kháng chiến chống Mỹ, cùng thời với những tên tuổi như Xuân Quỳnh, Lâm Thị Vỹ Dạ, Phạm Tiến Duật, Trần Đăng Khoa..

Và lần trước hết lại có một thi sĩ như Nguyễn Khoa Điềm, ông đem tới một tư tưởng đầy mới mẻ quốc gia này là của nhân dân, do nhân dân làm ra, do nhân dân bảo vệ và giữ gìn muôn thuở. Tư tưởng ấy được ông kết tinh trong trường ca “Mặt đường khát vọng”. Đặc biệt, đoạn trích “quốc gia” là sự kết tinh của những sáng tạo độc đáo, mới mẻ của Nguyễn Khoa Điềm. Với 9 câu thơ mở đầu, thi sĩ đã đưa người đọc trở về với lịch sử của dân tộc để trả lời cho thắc mắc quốc gia có từ bao giờ:

Thơ Nguyễn Khoa Điềm có lúc hùng tráng, sôi nổi, có lúc trữ tình tha thiết đầy hào khí nhưng tất cả đều toát lên vẻ đẹp nồng nàn với đời với người. Thơ ông có sự phối hợp nhuần nhuỵ giữa chất trữ tình và chất chính luận, một giọng điệu riêng vừa đằm thắm tha thiết, da diết vừa suy tư đầy tính chiêm nghiệm. Bài thơ quốc gia là một đoạn trích tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo ấy. Hình tượng nổi trội trong thơ ông là những thanh niên trí thức, những người dân lao động lao động với tấm lòng yêu nước nồng thắm. Trường ca mặt đường khát vọng được tác giả hoàn thành ở chiến khu Trị-Thiên vào 1971. Tác phẩm viết về sự thức tỉnh của tuổi xanh đô thị miền Nam về non sông quốc gia cũng như sứ mệnh của thế hệ mình để cùng hòa chung nhịp đập với cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược. Có thể nói chương V là chương hay nhất, thể hiện được một trong những tư tưởng cơ bản nhất, cốt lõi nhất của trường ca – nhận thức về quốc gia. Đây là tư tưởng tiền đề có vai trò quan trọng, là lợi thế cho sự phát triển của toàn bộ bản trường ca này. quốc gia hiện lên trong thơ ông mang một vẻ đẹp mộc mạc chất phác có sự hài hòa giữa con người và cảnh vật, giữa quá khứ thiêng liêng với thực tế anh hùng, giữa trách nhiệm và trách nhiệm của thanh niên với quốc gia.

Chương V mở đầu bằng một giọng điệu hết sức tình cảm thiết tha. Dòng thơ mở đầu đã khẳng định sự tồn tại lâu đời của quốc gia ta, dân tộc ta.

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi”

Câu thơ mở đầu là lời khẳng định tự nhiên, giản dị: “Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi”. Theo cách giảng giải của Nguyễn Khoa Điềm thì “quốc gia là một trị giá lâu bền, vĩnh hằng; quốc gia được tạo dựng, được bồi đắp qua nhiều thế hệ, được truyền nối từ đời này sang đời khác”. Cho nên “khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi. Cách nói” quốc gia đã có rồi “đã thể hiện niềm tự hào mãnh liệt về sự trường tồn của quốc gia qua mấy nghìn năm lịch sử. quốc gia cũng như Trời và Đất, khi ta sinh ra Đất đã ở dưới chân, Trời đã ở trên đầu. Cũng tương tự, không biết quốc gia có tự bao giờ nhưng khi ta lớn lên ta đã thấy quốc gia của mình rồi, nó hiện diện quanh ta với những gì yêu thương nhất. tương tự, quốc gia tồn tại như một điều hiển nhiên, nó có chiều sâu cội nguồn cũng như sự hình thành và phát triển bao đời nay.

Đứng trước một quốc gia thiêng liêng như thế, lòng thơ dâng trào niềm xúc động và thành kính. Hai từ” quốc gia “được viết hoa một cách trọng thể. Đó là cách mà thi sĩ thể hiện niềm tự hào và lòng thành kính trước quốc gia của mình. Cụm từ” đã có rồi “mang ý nghĩa khẳng định xuất hiện đã xác nhận một điều rằng cội nguồn của hình tượng này được hình thành từ rất lâu và bắt nguồn từ những gì sắp gũi thân yêu nhất trong đời sống vật chất lẫn ý thức hằng ngày, dễ dàng bắt gặp ở mọi nơi.

Suy ngẫm về cội nguồn của quốc gia, Nguyễn Khoa Điềm bỗng phát hiện:

“quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa..” mẹ thường hay kể.

quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc”​

Tác giả mượn chất liệu văn học dân gian để diễn tả về quốc gia. Đối với trẻ thơ, quốc gia thân yêu hiện qua qua lời kể” Ngày xửa ngày xưa “của bà của mẹ, là hình ảnh cô Tấm bị mẹ con Cám bắt nạt, là hình là nàng tiên bước ra từ quả thị.. Cụm từ” ngày xửa ngày xưa “thật thân thuộc và sắp gũi với từng con người Việt Nam. Bởi, mỗi câu chuyện là mỗi bài học đạo lí dạy ta biết” ở hiền gặp lành “, biết thiện thắng ác, biết sống thủy chung.. Tác giả không sử dụng từ ngữ, hình ảnh hoa mĩ tráng lệ mang tính biểu tượng để thể hiện quốc gia mà sử dụng cách nói giản dị, tự nhiên, dễ hiểu, dễ thấm vào lòng người. Tác giả giúp ta tìm hiểu quốc gia có từ nền văn hóa dân gian ông cha ta để lại. tức là quốc gia đã có từ lâu đời. quốc gia có từ trước khi những câu truyện cổ ra đời rồi khi những câu truyện cổ có mặt trong đời sống ý thức của ta, ta lại thấy quốc gia hiện diện trong truyện cổ. Đó là quốc gia của một nền văn học dân gian đặc sắc với những câu chuyện cổ tích, thần thoại, truyền thuyết. Chính những câu chuyện cổ và những bài hát ru thuở ta còn nằm nôi là nguồn sữa ngọt lành chăm bẵm cho ta cái chân thiện mĩ để lớn lên ta biết yêu thương quốc gia con người. Về ý nghĩa của truyện cổ với đời sống ý thức con người, thi sĩ Lâm Thị Mỹ Dạ đã xúc động mà viết rằng:

“Tôi yêu truyện cổ nước tôi

Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa

Thương người rồi mới thương ta

Yêu nhau dù mấy cách xa cũng sắp”

(Truyện cổ nước mình)​

Suy ngẫm về cội nguồn của quốc gia, kế bên những câu chuyện cổ tích, cái buổi ban đầu ấy còn được xác định qua một nếp sống giản dị nhưng mặn mòi của những người mẹ, người bà Việt Nam. Đó là phong tục ăn trầu:” quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn “. tương tự là thẩm thấu vào trong miếng trầu dung dị ấy là 4000 năm phong tục, 4000 năm dân ta giữ gìn phong tục ăn trầu. vì sao quốc gia lớn lao, kỳ vĩ sao lại chứa đựng trong một miếng trầu bé nhỏ? phương thức câu thơ chứa đựng sự phi lí nhưng lại hoàn toàn hợp lí bởi tất cả những điều lớn lao đều bắt nguồn từ những điều bé nhỏ. Ví không có những dòng suối nhỏ sao trở thành dòng sông, ví như không có những dòng sông sao có thể trở thành biển cả. Cho nên nhắc tới” miếng trầu “chắc hẳn là nhắc tới một điều sâu thẳm. Câu thơ gợi nhớ về câu chuyện cổ tích” Sự tích trầu cau “được xem là xưa nhất trong những câu truyện cổ. Miếng trầu mang trong mình những trị giá văn hóa truyền thống, dân dã thân thuộc với người Việt Nam.” Miếng trầu bà ăn “là miếng trầu tình nghĩa trong” sự tích trầu cau “khiến ta rưng rưng nước mắt về tình cảm vợ chồng, về tình nghĩa anh em gắn bó. Từ đó, hình ảnh” trầu cau “trở thành” miếng trầu là đầu câu chuyện “, trở thành thứ không thể thiếu được trong mọi sự kiện quan trọng của đời người, trong lễ cưới, tượng trưng cho tình nghĩa đằm thắm, thủy chung. vì vậy, từ hình tượng này, miếng trầu cũng được Nguyễn Khoa Điềm xem như là khởi thủy cho sự xuất hiện của quốc gia trong tiềm thức con người Việt Nam, trở thành một hình tượng nghệ thuật mang tính thẩm mĩ, là hiện thân của tình yêu thương, tình nghĩa đằm thắm và lòng thủy chung của tâm hồn dân tộc.

quốc gia còn gắn liền với vẻ đẹp truyền thống văn hóa lâu đời của quốc gia, con người Việt Nam. Sự phát triển của quốc gia còn gắn liền với ý thức chống giặc ngoại xâm. Điều ấy được thể hiện qua cụm từ” dân mình biết trồng tre mà đánh giặc “, gợi liên tưởng tới sự tích Thánh Gióng đứa trẻ 3 năm không nói không cười vậy mà chỉ cần một lời gọi cứu nước của sứ thần đã vụt lớn lên. Đứa bé ấy đã vươn vai trở thành chàng trai Phù Đổng Thiên Vương nhổ tre làng Ngà đánh giặc. Vẻ đẹp ấy song hành với hình ảnh cây tre Việt Nam. Cây tre hiền hậu trên mỗi làng quê. Nó như là sự đồng hiện những phẩm chất trong cốt cách con người Việt Nam: thiệt thà chất phác, hồn hậu thuỷ chung, yêu chuộng hòa bình nhưng cũng kiên cường quật cường trong tranh đấu. Tre đứng thẳng hiên ngang quật cường cùng chia lửa với dân tộc” Một cây chông cũng tiến công giặc Mỹ “. Từ đó, Thánh Gióng trở thành biểu tượng khỏe khoắn của tuổi xanh Việt Nam kiên cường, quật cường trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm.” Lớn lên “chính là cách nói ẩn dụ về sức mạnh dân tộc – sức mạnh của cả thể chất, vật chất, ý thức. Khi có giặc ngoại xâm mỗi người dân sẽ đấu tranh hết mình để bảo vệ tổ quốc thân yêu.

Mỗi cuộc kháng chiến thành công đều có sự đóng góp to lớn của nhân dân. Vì vậy, trong cái nhìn lý giải của Nguyễn Khoa Điềm, quá trình quốc gia hình thành và phát triển được nhìn nhận trong mối quan hệ với nhân dân. Quá trình phát triển ấy, từ” có “,” khởi đầu “, tới” lớn lên “của quốc gia không được nhìn nhận trong chiều dài những sự kiện lịch sử của những sử gia, không được nhìn nhận trong sự phát kiến mở rộng lãnh thổ của những nhà địa lý, cũng như không được nhìn nhận bằng sự thay đổi chế độ giai cấp của những chính trị gia mà được nhìn nhận ở một góc độ bình dị sắp gũi nhất – đó là cuộc sống của nhân dân. quốc gia hình thành trong nhân dân, phát triển cùng cuộc sống của nhân dân.

tương tự, trong những cảm nhận ban đầu của Nguyễn Khoa Điềm, khởi nguyên của quốc gia chưa phải là những trang sử hào hùng với những chiến tích thuở hồng hoang vĩ đại mà là những huyền thoại, những truyền thuyết. Lịch sử lâu đời của quốc gia không được giải nghĩa bằng sự tiếp nối của những triều đại hay những mốc son lịch sử chói lọi mà được nhìn trong chiều sâu văn hóa và văn học dân gian. Đây cũng chính là điểm mới trong cách tìm về nguồn cội quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm.

Ở những dòng thơ sau, Nguyễn Khoa Điềm lại đưa tới một cách lý giải đặt biệt. Sự xuất hiện và tồn tại của quốc gia được gắn liền với gia đình. Sự tồn tại ấy như một lẽ hiển nhiên. Xuyên suốt chiều dài bốn nghìn năm văn hiến của dân tộc, quốc gia hình thành và phát triển.

“Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”​

“Tóc mẹ thì bới sau đầu” –  đó là hình ảnh đặc thù của người phụ nữ Việt Nam, thùy mị, duyên sáng và thật đáng yêu. Nó gợi sự đảm đang tảo tần, hy sinh của mẹ. Đó là những đức tính truyền thống tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Nét đẹp ấy làm ta gợi nhớ tới câu ca dao:

“Tóc ngang lưng vừa chừng em búi

Để chi dài bối rối lòng anh”​

Câu thơ như thể hiện niềm tự hào, nét đẹp văn hóa của con người Việt Nam. Dù người Việt nam đã trải qua hàng nghìn năm Bắc thuộc, hàng trăm năm chống Pháp, chống Mĩ thì người phụ nữ VN vẫn giữ mái tóc kiên cường ấy ở sau gáy.

Không những chỉ là những cảm nhận ở trên về quốc gia mà Nguyễn Khoa Điềm còn cảm nhận quốc gia trong vẻ đẹp tình yêu của cha mẹ với lối sống nặng tình nặng nghĩa như” gừng cay muối mặn “.

“Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn”​

Cha mẹ tới với nhau bằng tình yêu thương, sống với bằng sự thủy chung son sắt.” Gừng cay muối mặn “gợi sự gian truân khó khăn, những giọt nước mắt đắng cay, vất vả toan lo trong cuộc sống thường nhật. Đây cũng là lợi thế cho sự phát triển của một gia đình. Dù gian truân, dù đắng cay nhưng cha mẹ vẫn đồng cam cộng khổ, chia ngọt sẻ bùi để tình cảm thêm mặn nồng, thắm thiết. Hình ảnh thơ gợi ta nhớ câu ca dao:

“Tay bưng đĩa muối, chén gừng

Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”

Hay

“Muối ba năm muối đang còn mặn

Gừng chin tháng vẫn hãy còn cay

Đôi ta tình nặng nghĩa đầy

Dù ba vạn sáu nghìn ngày cũng chẳng xa “​

Thành ngữ” gừng cay muối mặn “được vận dụng một cách đặc sắc trong câu thơ nhẹ nhõm mà thấm đượm biết bao ân tình. Nó gợi lên được ơn nghĩa thủy chung ở đời. Quy luật của tự nhiên là gừng càng già càng cay, muối càng lâu năm càng mặn. Quy luật trong tình cảm con người là con người sống với nhau lâu năm thì tình nghĩa càng đong đầy. có nhẽ chính vì vậy mà quốc gia còn ghi dấu ấn của cha của mẹ bằng Hòn trống mái, núi Vọng Phu.. đi vào năm tháng.

Gia đình là một tế bào xã hội tác động tới sự phát triển của xã hội. Cách xử sự trong gia đình cũng tác động tới cách cư xử của con người trong mối quan hệ với quốc gia. Có thể thấy rằng thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm đã rất tinh tế khi đưa ra chất triết lý này.

Từ cha mẹ thương nhau mới đi tới” Cái kèo cái cột thành tên “. Câu thơ gợi nhắc cho người đọc nhớ tới tục làm nhà cổ của người Việt. Đó là tục làm nhà sử dụng kèo cột giằng giữ vào nhau làm cho nhà vững chãi, bền chặt tránh được mưa gió, thú dữ. Đó cũng là ngôi nhà tổ ấm cho mọi gia đình sum hiệp bên nhau; siêng năng tích góp mỡ màu dồn thành sự sống. Cũng vì vậy mà khởi đầu xuất hiện tục đặt tên sắp với những dụng cụ hằng ngày, khiến con người ngày càng gắn bó chặt với cuộc sống xung quanh, khiến họ có trách nhiệm giữ gìn, vun đắp vào ánh lửa của tổ ấm gia đình. Đặt tên là Kèo, là Cột tuy bình dị mà lại ẩn chứa nhiều suy nghĩ sâu xa. Phải chăng khi viết về quốc gia, tác giả đã dồn nén xúc cảm ngọt ngào và suy tư sâu lắng để làm nên những câu thơ hay?

Đâu chỉ có những vẻ đẹp trên, dân tộc ta còn có truyền thống lao động chuyên cần, chịu thương chịu thương chịu khó:

“Hạt gạo phải một nắng hai sương xay giã dần sàng”.​

Thành ngữ” Một nắng hai sương “một lần nữa đưa ta về với miền đất trù phú của văn học dân gian, cũng đặc tả sự nặng nhọc, vất vả của người dân khi làm ra hạt ngọc trời. Để làm ra một bát cơm thơm, một hạt gạo trắng, là cả một quá trình đầu lo lắng và vất vả, người nông dân phải dầm sương, dãi nắng, bán mặt cho đất, bán lưng cho trời. Quá trình” xay, giã, giần, sàng “được liệt kê một cách đầy đủ khiến ta hình dung được tiếp nối nhau vừa gợi ra được một chuỗi hành động liên tục nhau vừa cho thấy được sự lao động hăng say, miệt mài không ngơi tay của người nông dân ra quá trình làm ra hạt gạo, đó quả là một hành trình đầy gian truân vất vả, cũng chính vì vậy đã đặc tả lại rõ nét đức tính chuyên cần, siêng năng. Phép liệt kê những hành động” xay, giã, giần, sàng “tiếp nối nhau vừa gợi ra được một chuỗi hành động liên tục nhau vừa cho thấy được sự lao động hăng say, miệt mài không ngơi tay của người nông dân trong bhịp thơ nhanh, vui tươi như một khúc ca lao động đầy yêu đời.

Câu thơ đánh dấu sự chuyển biến từ thời kì hái lượm tự nhiên sang thời kì trồng cấy để hình thành nền văn minh lúa nước. Lấy hạt gạo làm kho báu của chính mình, bởi vậy hạt gạo được gọi là niềm sống đầy trân trọng và nâng niu, câu thơ gợi nhắc bài ca dao:

“Cày đồng đang buổi ban trưa

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

người nào ơi bưng bát cơm đầy

Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. “

Câu thơ cuối cùng khép lại bằng một lời khẳng định về thời khắc hình thành của quốc gia với niềm tự hào:

“quốc gia có từ ngày đó..”​

“Ngày đó” vừa là trạng từ chỉ thời gian trong quá khú vừa là một phép thế đại từ. Đó là ngày nào ta không rõ nhưng chắc chắn ngày đó là ngày ta có truyền thống, có phong tục tập quán, có văn hóa mà có văn hóa tức là có quốc gia. Đúng như lời bác bỏ dặn trước lúc đi xa” Rằng muốn yêu Tổ quốc mình, phải yêu những câu hát dân ca”. Dân ca, ca dao là đặc trưng văn hóa của Việt Nam, muốn yêu quốc gia trước hết phải yêu và quý trọng văn hóa nước nhà. Bởi văn hóa chính là quốc gia. Thật đáng yêu đáng quý, đáng tự hào biết bao lời thơ dung dị, ngọt ngào của Nguyễn Khoa Điềm.

Dòng thơ cuối với dấu ba chấm tạo độ ngân vang cho cả câu thơ gợi sự suy tưởng: quốc gia có từ khi mẹ thường kể chuyện cổ tích cho con nghe, khi dân ta biết trồng tre đánh giặc, biết tròng ra hạt lúa, củ khoai, biết ăn trầu, búi tóc, biết sống yêu thương, thủy chung. Lịch sử quốc gia thật giản dị, sắp gũi mà xa xôi, linh thiêng biết mấy.

[Đánh giá chung] Có thể nói, chỉ trong một đoạn thơ rất ngắn. Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng rất tài tình và hiệu quả chất liệu văn hóa, văn học dân gian. thi sĩ không chỉ ra một bài nào cụ thể, cũng không trích nguyên văn một câu nào trọn vẹn mà chỉ dẫn ra, gợi ra một vài từ ngữ, hình ảnh tiêu biểu. Nhưng từng đó cũng đủ để thi sĩ vừa đạt được mục đích của mình là thể hiện một quốc gia dung dị, sắp gũi, đời thường vừa gọi dậy trong tiềm thức người đọc cả một bề dày và chiều sâu văn hóa nghìn đời của dân tộc với những nét rất đặc thù, rất đáng tự hào. Nén trong từ câu chữ là vốn sống, vốn văn hóa văn học dân gian và những cảm nhận phong phú về quốc gia. Ngôn từ bình dị tựa như lời ăn tiếng nói hằng ngày nhưng chứa đựng trong đó là cả một sức gợi mạnh mẽ. Giọng điệu vui tươi, tự nhiên nhưng tràn đầy sức sống, chính vì sắp gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày mà những câu thơ dễ chạm vào trái tim người đọc hơn bao giờ hết. Tất cả đã làm nên thành công cho đoạn thơ nói riêng và cả trích đoạn quốc gia nói chung.

Bằng cảm nhận rất đỗi thân yêu, sắp gũi. Nguyễn Khoa Điềm đã mang tới cho chúng ta một hình ảnh quốc gia bình dị nhưng không kém phần tươi đẹp. Đọc đoạn thơ nói riêng và bài thơ nói chung, ta cảm nghe như cội nguồn dân tộc, cội nguồn văn hóa đang thấm vào tận từng mạch hồn ta, dòng máu ta. Điều đó càng làm ta thêm yêu thêm quý quê hương Tổ quốc mình.

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 7

Nguyễn Khoa Điềm là thi sĩ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ, thơ ông hấp dẫn người đọc bằng cảm hứng nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức và con người Việt Nam.Trong đó “quốc gia ” trích trong ” Trường ca mặt đường khát vọng “. Tiêu biểu trong phong cách thơ của Nguyễn Khoa Điềm là sự phối hợp giữa trữ tình và chính luận. Đoạn thơ thể hiện những cảm nhận sâu sắc và mới mẻ của thi sĩ về cội nguồn quốc gia đó là :

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi
quốc gia có trong những cái ” ngày xửa ngày xưa” mẹ thường hay kể
quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
quốc gia có từ ngày đó…”

Bản trường ca ra đời năm 1971 đó là thời khắc cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra vô cùng quyết liệt trong hoàn cảnh đó vấn đề dân tộc được đặt lên hàng đầu có rất nhiều tác phẩm kể cả thơ ca và văn xuôi viết về đề tài quốc gia nhưng Nguyễn Khoa Điềm mang tới cho người đọc 1 cảm nhận độc đáo và mới mẻ về quốc gia.
Đó là một quốc gia rất đời bình dị và thân thuộc đối với mỗi con người. Trong đoạn thơ nói chung hay toàn bộ đoạn trích nói riêng từ ” quốc gia ” được viết hoa thể hiện thái độ thành kính trân trọng của thi sĩ về quốc gia. Chính đoạn thơ là suy tư của tác giả về cội nguồn quốc gia. Đoạn thơ là cách trả lời thắc mắc ” quốc gia có từ bao giờ “.

Khi nói về cội nguồn quốc gia thi sĩ ko đưa ra một con số cụ thể hay một thời gian cụ thể mà với dẫn chứng cụ thể thi sĩ đã đưa chúng ta về với cuộc sống hiện tại, cuộc sống mà chính chúng ta đang sống để ta nhìn thấy khi ta lớn lên thì quốc gia đã có rồi. Và với một giọng thơ tâm tình thi sĩ đã gợi lên một khoảng không trầm lắng gợi về quốc gia và cội nguồn của nó. Và quốc gia khởi đầu từ cái ngày xửa ngày xưa của nó. quốc gia bắt nguồn từ những câu chuyện cổ tích truyền thuyết. quốc gia khởi đầu từ những phong tục tập quán rất đẹp của nhân dân trong suốt mấy nghìn năm từ đó là miếng trầu bây giờ bà ăn.

Nguyễn Khoa Điềm đã dẫn người đọc đi tới cái triết luận cái hiện tại ” lớn lên” trong quá khứ. quốc gia” lớn lên ” trong những ngày trồng tre đánh giặc cứu nước như cậu bé làng gióng thuở nào. tương tự trong cảm nhận ban đầu của Nguyễn Khoa Điềm thì khởi nguyên của quốc gia chưa phải là lịch sử hào hùng với chiến tích thuở hồng hoang vĩ đại mà là những huyền thoại truyền thuyết là những phong tục tập quán đã có từ nghìn đời và lịch sử lâu đời của quốc gia tác giả nhìn từ chiều sâu văn hoá văn học dân gian.

Đây chính là điểm mới trong cách nhìn nhận quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm. Chỉ với một câu thơ ngắn mà đã gợi dậy biết bao văn hoá, văn hoá dân gian thân thuộc đó là phong tục ăn trầu, là miếng trầu giao duyên, miếng trầu lên nghĩa nên tình, đó là cách búi tóc thân thuộc của người phụ nữ Việt Nam. Cách đặt tên con cái với những vật dụng hằng ngày. Đó là kho tàng truyện cổ tích Việt Nam mà mỗi khi kể “ngày xửa ngày xưa” mà đựng lên thì người nào cũng nhớ. Đó là cổ tích trầu cau thấm đượm tình nghĩa anh em, tình nghĩa vợ chồng. Văn học dân gian thân thuộc như cổ tích trầu cau,thành ngữ dân gian, truyền thuyết thánh gióng đánh giặc ngoại xâm, tình nghĩa vợ chồng trọn nghĩa vẹn tình trong câu:

“Tay nâng chén muối đĩa gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”

Nguyễn Khoa Điềm sử dụng rất tài tình và hiệu quả cái chất liệu của văn hoá văn học dân gian.thi sĩ không trích trọn vẹn một bài cụ thể nào mà chỉ trích ra chọn lựa ra một vài từ ngữ và hình ảnh tiêu biểu nhưng từng đó cũng chỉ để thi sĩ đạt được mục đích của mình là một quốc gia dung dị sắp gũi đời thường vừa gợi dậy trong lòng người đọc bề dày và chiều sâu văn hoá nghìn đời của dân tộc với những nét đặc thù rất đáng tự hào. Khép lại đoạn thơ nhưng lại mở ra trong lòng người đọc biết bao suy tư. Hiện lên hình ảnh một quốc gia sắp gũi bình dị ” lớn lên” từ những câu chuyện cổ tích của bà của mẹ. từ đó thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm đã gợi lên trong lòng người đọc ý thức yêu nước thầm kín trong mỗi người và niềm tự hào dân tộc sâu sắc.

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 8

Tác giả Nguyễn Khoa Điềm là một trong những thi sĩ tiêu biểu của thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Tác phẩm quốc gia được trích từ trường ca “Mặt đường khát vọng” là bài thơ hay về tình cảm đối với quốc gia. Bài thơ mang tới trị giá nội dung sâu sắc tiêu biểu nhất là 9 câu thơ đầu.

Mở đầu bài thơ là câu trả lời quốc gia có tự bao giờ?

Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể

Một câu trả lời rất đơn thuần đó là lúc chúng ta lớn lên thì đã có quốc gia. Câu thơ khẳng định sự trường tồn của quê hương Việt Nam sau bao nhiêu thăng trầm, bao nhiêu lần đánh giặc ngoại xâm, chống lại nội thù để bảo vệ quốc gia. quốc gia không phải ở đâu xa lạ mà ở ngay trong những câu chuyện “ngày xửa ngày xưa”. Cụm từ này thật thân thuộc và nghe thật thân yêu với những câu chuyện cổ tích bà thường hay kể và qua lời ru của mẹ mà tuổi thơ người nào cũng đã từng trải qua.

quốc gia khởi đầu từ đâu, đó là từ những hình ảnh thân quen, từ những sự tích gắn liền từ hàng nghìn năm của dân tộc

quốc gia khởi đầu từ miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tục nhai trầu của người dân Việt Nam đã có từ xa xưa và “Sự tích trầu cau” cũng được truyền từ đời này qua đời khác qua hàng bao nhiêu thế hệ, gắn liền với phong tục của ông bà ta nghe thật rét mướt, bình dị. Hình ảnh cây tre luôn gắn bó với người dân Việt Nam trong cuộc sống hàng ngày với những rặng tre làm bóng mát, làm vật dụng cho chúng ta sử dụng hàng ngày. Khi tổ quốc có giặc ngoại xâm tre còn là vũ khí để đánh giặc giữ nước.

quốc gia đối với Nguyễn Khoa Điềm còn là hình ảnh “tóc mẹ bới sau đầu”. Đây là một phong tục tập quán của dân tộc Việt Nam được lưu truyền lại qua nhiêu thế hệ. Mặc dù trải qua hàng nghìn năm Bắc thuộc cùng với những năm tháng bị đô hộ bởi bọn thực dân, đế quốc nhưng chúng ta vẫn giữ được tập quán riêng của ông cha để lại.

“Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn” chính là đạo nghĩa phu thê vợ chồng thủy chung son sắt dù trải qua bao nhiêu khó khăn, khổ cực. Đây cũng chính là đạo lý tốt đẹp của dân tộc mà người đời sau cần phải giữ gìn.

Những hình ảnh thân thuộc trong mỗi gia đình đó chính là “cái kèo, cái cột” đơn sơ nhưng đầy ý nghĩa, ggắn liền với hạt gạo phải vất vả sớm hôm trải qua biết bao quá trình nhọc mệt mới có được. Và quốc gia có từ ngày đó là tất cả những hình ảnh hàng ngày mà chúng ta vẫn thấy rất thân thuộc với mỗi người trong chúng ta.

quốc gia của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm giống như một bài hát nhẹ nhõm sâu lắng và nồng nàn về tình yêu quê hương dân tộc. Quê hương Việt Nam thực ra không có gì cao siêu, trừu tượng mà là những phong tục tập quán văn hóa của dân tộc trải qua thời gian và không gian. Qua bài thơ chúng ta càng yêu thêm dân tộc Việt nam với những truyền thống vô cùng tốt đẹp.

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 9

Bài thơ quốc gia được trích trong trường ca Mặt đường khát vọng của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm là một bài thơ hay và xúc động về tình cảm của một người con quốc gia với Tổ quốc yêu thương của mình. Bài thơ có trị giá nội dung và nghệ thuật đặc sắc giàu trị giá văn hóa, trị giá nhân văn sâu sắc mà tiêu biểu là 9 câu thơ đầu trong bài thơ.

quốc gia chính là sự xuất hiện của hàng loạt những hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng nhưng rất sắp gũi:

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể

quốc gia khởi đầu từ miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc…”

Bốn từ “ngày xửa ngày xưa” sao quá đỗi thân thuộc với chúng ta. Nó xuất hiện trong những câu chuyện cổ tích bà kể, trong những lời ru tha thiết của mẹ ru con trong giấc say nồng. Nó thể hiện sự kì diệu về sự sinh thành và phát triển của quốc gia, của những đặc trưng rất riêng của con người quốc gia. Hình ảnh quốc gia vừa hiện lên vừa giản dị sắp gũi, vừa thiêng liêng sâu lắng bởi nó gắn với toàn cầu tâm hồn con người, được nuôi dưỡng bởi việc truyền đời cho con cháu đời sau, những cái “ngày xưa” ấy là bao kỉ niệm cho những chiến tích lịch sử văn hóa đã qua. quốc gia được nói tới qua khía cạnh, khởi đầu với miếng trầu tức là quốc gia được hình thành trong lối sống tình nghĩa. “Miếng trầu khởi đầu câu chuyện”, thể hiện lối sống giản dị, chất phác của con người quốc gia. Lối sống tình nghĩa ấy trở thành truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta. quốc gia được hình thành trong tình yêu nhưng lại vững mạnh và trưởng thành nhờ những cuộc đấu tranh bảo vệ dân tộc

“Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”

“Tóc mẹ thì bới sau đầu” hình ảnh người phụ nữ Việt với mái tóc bới sau đầu, hình ảnh thật sắp gũi, thân quen in sâu trong nếp nghĩ, gợi suy ngẫm về con người trong cuộc sống lam lũ vất vả nhưng vẫn duyên dáng, đẹp dịu hiền, đảm đang. Hình ảnh ấy qua bao năm tháng vẫn không thay đổi, vẫn gợi suy ngẫm về cái đẹp giản dị mà thiêng liêng.

quốc gia còn hiện lên trong sự gắn liền với một lối sống đẹp, cái cội nguồn của sự sống, đó chính là ơn nghĩa vợ chồng. Con người Việt ta từ xưa đã luôn coi trọng đạo lý, coi gia đình và hôn nhân là điều thiêng liêng và đáng trân trọng. Cha mẹ sinh ra coi cái không phải nuôi con do trách nhiệm mà đó là tình nghĩa, đó là niềm hạnh phúc sum vầy của tình cảm gia đình, càng đông càng vui. Cuộc sống mưu sinh vất vả nhưng sự thủy chung, sắt son “đồng vợ đồng chồng tát biển Đông cũng cạn” đã tạo điều kiện cho người Việt ta vượt lên tất cả. Cuộc sống cập kênh, nhiều vấn đề vất vả, chỉ có “gừng cay” và “muối mặn” chứ ít khi ngọt ngào nhưng cũng chính vì lẽ đó mà con người ta biết trân trọng hạnh phúc nhiều hơn.

Ý thơ giản dị mà ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Tình yêu được sinh ra và nuôi dưỡng từ trong khó nghèo, từ trong những hoàn cảnh đầy thử thách thật đáng trân trọng, đáng quý. Đó là lối sống trọn nghĩa, trọn tình, thuỷ chung đã trở thành một truyền thống thiêng liêng được lưu truyền qua bao đời. Cũng chính từ cái tình cảm đáng quý ấy là một tấm gương, bài học đáng quý truyền đời cho những thế hệ sau về cách sống nhân nghĩa ân tình này.

quốc gia còn được gắn liền với những hình ảnh đơn sơ, mộc mạc “cái kèo, cái cột” nhưng chính những thứ đơn sơ, mộc mạc ấy đã tạo nên một mái ấm gia đình, thôn trang, quê hương, quốc gia. quốc gia hiện lên qua cuộc sống lao động sinh hoạt: “Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”. Sự hình thành và phát triển của quốc gia là một quá trình trong khoảng thời gian dài, nhờ những giọt mồ hôi của công sức lao động vất vả, một nắng hai sương mà có được. Con người lao động đã biết “xay, giã, giần, sàng” để tạo nên hạt gạo để xây dựng quốc gia no ấm. Những hình ảnh trên đều sắp gũi, tâm thành vô cùng. Cũng chính đi đi lên và trưởng thành trong gian lao mà nhân dân ta biết thương nhau, biết tới sự kết đoàn nhiều hơn, biết trân trọng những trị giá lao động và nung đúc ý chí con người quật cường và gan góc.

Nguyễn Khoa Điềm có điểm nhìn rất sắp gũi, thân thuộc bình dị để trình bày về quốc gia. tới với bài thơ ta càng thêm thấu hiểu về quê hương quốc gia với những truyền thống, nét văn hóa đáng trân trọng và ngợi ca. quốc gia trong chúng ta chính là những tình cảm thân yêu và sắp gũi nhất.

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 10

người nào đó đã từng nói rằng: “nếu như mỗi người không thuộc về một quốc gia, một quê hương thì giống như con chim không có tổ, cái cây không có rễ…”. Và người nào đó cũng đã từng tự hỏi lòng: “Có mối tình nào nặng sâu hơn là mối tình Tổ quốc?”. Đi tìm câu trả lời cho thắc mắc ấy đã có biết bao hồn thơ đựng cánh. Với Nguyễn Đình Thi là hình ảnh của một quốc gia đau thương, căm hờn, quật khởi, vùng lên đấu tranh và thắng lợi huy hoàng. Với Lê Anh Xuân là dáng đứng Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân. Với Xuân Diệu là vẻ đẹp của quốc gia “Tổ quốc tôi như một con tàu, mũi tàu rẽ sóng Cà Mau”. Đặc biệt vào cuối năm 1971, từ chiến trường Bình Trị Thiên khói lửa, Nguyễn Khoa Điềm đã góp thêm một tiếng thơ hay về đề tài quốc gia qua trích đoạn: “quốc gia” – Trường ca “Mặt đường khát vọng”. Đoạn trích này ghi dấu ấn trong lòng độc giả với một tư tưởng mới mẻ về quốc gia: “quốc gia của Nhân dân” được thể hiện qua chín câu thơ đầu:

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi
…

quốc gia có từ ngày đó…”

Nguyễn Khoa Điềm được coi là một trong những đại diện tiêu biểu của thế hệ thi sĩ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Ông xuất thân trong một gia đình trí thức có truyền thống yêu nước, sớm tham gia cách mệnh và từng bị địch bắt giam. Thơ ông có sức lôi cuốn bởi sự phối hợp giữa xúc cảm nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về quốc gia. Kết tinh cho hồn thơ ấy phải kể tới “quốc gia” – một trích đoạn thuộc chương V của trường ca “Mặt đường khát vọng”, viết năm 1971 khi cuộc kháng chiến chống Mỹ đang bước vào giai đoạn khốc liệt. Bấy giờ, phong trào đấu tranh chống Mỹ của nhân dân những đô thị miền Nam ngày càng trở nên mạnh mẽ, sôi nổi tiêu biểu là phong trào xuống đường đấu tranh của học sinh, sinh viên. Từ chiến trường Bình Trị Thiên khói lửa, Nguyễn Khoa Điềm đã sáng tác trường ca “Mặt đường khát vọng” để góp thêm tiếng thơ hay về quốc gia, để lay động và thức tỉnh ý thức trách nhiệm của mỗi người đặc biệt là của tuổi xanh đối với quê hương, dân tộc.

Nguyễn Khoa Điềm đã mở đầu trích đoạn thơ của mình bằng lời hồi đáp cho thắc mắc: “quốc gia có tự bao giờ?”:

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi”

Hai chữ “quốc gia” vang lên trong trang thơ đầy thiết tha, trìu mến. Độc giả sẽ phát hiện một điều khác lạ đó là xuyên suốt trong cả đoạn thơ này từ “quốc gia” đều được viết hoa. Chia sẻ về lý do vì sao lại trình bày tương tự, Nguyễn Khoa Điềm lý giải với ông quốc gia không đơn thuần là vùng đất vô tri, quốc gia là nhân vật, là sinh thể có tâm hồn và với cách viết này cũng đồng thời bài tỏ sự trân trọng của tác giả những tình cảm thành kính, thiêng liêng, trân trọng dành cho quốc gia. Điệp từ “quốc gia” vang vọng suốt cả trường ca như một khúc nhạc thiết tha gợi xúc cảm, đưa ta về một miền không gian nối dài từ quá khứ, hiện tại tới tương lai. Hai từ thiêng liêng ấy không chỉ xuất hiện trong thơ của Nguyễn Khoa Điềm mà còn “làm bạn” với rất nhiều thi sĩ khác:

“Việt Nam quốc gia ta ơi

Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn

Cánh cò bay lả rập rờn

Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều”

(Nguyễn Đình Thi)

hay

“quốc gia tôi thon thả giọt độc huyền.

Nghe dịu nỗi đau của mẹ.

Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ.

những anh không về mình mẹ lặng im…”

(Tạ Hữu Yên)

Và quốc gia cứ như thế trở thành một danh từ thiêng liêng trong trái tim của bất cứ người nào, chỉ cần trái tim còn đập trong lồng ngực nhỏ. Ý thơ của Nguyễn Khoa Điềm bàn về vấn đề chính luận, thời sự, nhưng lại sử dụng đại từ xưng hô “ta” thể hiện nét tâm tình trò chuyện thân tình giữa người con trai với người con gái, giữa “anh” và “em” về quốc gia. Người con trai ở đây – “ta” như đang muốn giải nghĩa, lý giải về cội nguồn, sự lớn lên của quốc gia cho người con gái anh yêu. Tuy nhiên nếu như mở rộng ý thơ, “ta” ở đây cũng có thể coi là tất cả mọi người, là một cách nói bao hàm đại diện cho dân tộc Việt Nam.

Cách xưng hô khiến vấn đề trừu tượng, lớn lao như quốc gia nay trở nên sắp gũi, rõ ràng, cụ thể. Điều này thể hiện rất rõ phong cách thơ trữ tình – chính luận của tác giả. thi sĩ khẳng định sự hình thành của quốc gia qua ba chữ: “đã có rồi” khiến cho hình ảnh quốc gia bỗng sừng sững, hiện hữu trong lòng người đọc. Theo cách lý giải của Nguyễn Khoa Điềm thì “quốc gia là một trị giá lâu bền, vĩnh hằng, quốc gia được tạo dựng, được bồi đắp qua nhiều thế hệ, được truyền từ đời này sang đời khác. Cho nên “khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi!”. Lời khẳng định này thể hiện sự tự hào mãnh liệt về sự trường tồn của quốc gia qua mấy nghìn năm lịch sử. quốc gia cũng như trời và đất, khi ta sinh ra đã có đất và trời cũng tương tự, ta không biết được quốc gia hình thành từ bao giờ, chỉ thấy hiện diện xung quan ta với những gì thân yêu nhất.

Những câu thơ tiếp theo tác giả triển khai và làm sáng rõ vấn đề được nên ra ở câu thơ đầu: “quốc gia đã có từ rất lâu đời”. Ngược về quá khứ xa xôi, tuổi thơ của mỗi người lớn lên trong những lời ru, những câu chuyện cổ tích của bà, của mẹ:

“quốc gia có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể”

Tác giả đã mượn chất liệu dân gian để diễn tả về sự ra đời của quốc gia. Bốn chữ “ngày xửa ngày xưa” đưa chúng ta về một miền thăm thẳm, xa xôi. Nơi đó có hình ảnh của cô Tấm dịu hiền, Thạch Sanh lương thiện, bà tiên ông bụt với những phép màu diệu kỳ viện trợ cho những người ở hiền gặp nạn,… Là người Việt, người nào mà không biết tới những câu chuyện gắn liền với tuổi thơ êm đềm đó. Và quốc gia có trong những điều xa xưa ấy, tức là quốc gia đã xuất hiện trước khi những câu chuyện này có mặt trong kho tàng dân gian đầy sắc màu. Khi những câu chuyện cổ có mặt trong đời sống ý thức phong phú của nhân dân ta, ta lại thấy hình hài quốc gia trong đó. Là quốc gia của một nền văn học dân gian đặc sắc với những câu chuyện, cổ tích, truyền thuyết. Chính những câu chuyện và lời ru thân quen thủa nào là nguồn sữa ngọt lành nuôi dưỡng tâm hồn ta hướng về những điều tốt đẹp. thi sĩ Lâm Thị Mỹ Dạ đã từng rất xúc động khi viết về ý nghĩa của kho tàng truyện cổ:

“Tôi yêu truyện cổ nước tôi
Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa
Thương người rồi mới thương ta
Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm
Ở hiền thì lại gặp hiền
Người ngay thì được phật, tiên hộ trì.
Mang theo truyện cổ tôi đi
Nghe trong cuộc sống thầm thì tiếng xưa
Vàng cơn nắng, trắng cơn mưa
Con sông chảy có rặng dừa nghiêng soi.”

Không chỉ có trong cái “ngày xửa, ngày xưa” Nguyễn Khoa Điềm còn xác định buổi ban đầu ấy qua một nét sống giản dị trở thành phong tục tập quán tốt đẹp của nhân dân ta đó là phong tục ăn trầu:

“quốc gia khởi đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn”

Hình ảnh quốc gia lớn lao kì vĩ, đối lập với hình ảnh miếng trầu bé nhỏ. phương thức câu thơ có vẻ phi lí nhưng lại hết sức hợp lý xuất phát từ chân lý: “Những điều lớn lao đều được khởi đầu từ những điều nhỏ bé”. Câu thơ gợi nhắc về truyện cổ tích: “Sự tích trầu cau” được xem là câu chuyện xưa nhất trong những câu chuyện cổ. Tục ăn trầu của người Việt cũng bắt nguồn từ chính câu chuyện này. Điều này cho thấy miếng trầu nhỏ bé được nhắc tới chứa đựng trong đó là cả 4000 năm lịch sử, 4000 năm phong tục cùng truyền thống hiếu khách: “Miếng trầu là đầu câu chuyện”. Trải qua thời gian đằng đẵng, miếng trầu trở thành hình ảnh thiêng liêng trong đời sống ý thức của người Việt: miếng trầu giao duyên, miếng trầu cưới hỏi,… Và từ đó, hình ảnh này trở nên thân thuộc trong thơ ca:

“Những cô hàng xén răng đen
Cười như mùa thu tỏa nắng”

(Hoàng Cầm)

kế bên những phong tục tập quán tốt đẹp trở thành khởi nguyên cho quốc gia, Nguyễn Khoa Điềm còn nhấn mạnh vào quá trình lớn lên của quốc gia song hành cùng truyền thống đánh giặc giữ nước trong suốt 4000 năm của dân tộc ta:

“quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc”

Hai chữ “lớn lên” để chỉ sự trưởng thành của quốc gia. Câu thơ gợi nhắc độc giả tới hai hình ảnh: cây tre và truyền thuyết “Thánh Gióng”. Bao đời nay, tre không còn là hình ảnh xa lạ đối với đời sống của người dân Việt Nam. Nó đã đi vào trong những tác phẩm thơ, ca, nhạc, họa với những đặc điểm tượng trưng cho phẩm cách của con người Việt Nam như:

“Tre xanh
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa… đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc, lá mỏng mảnh
Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu”

(Nguyễn Duy)

Người Việt Nam giống như những cây tre thẳng tắp, mạnh mẽ, kiên cường. Cây tre ấy cũng gắn liền với hình ảnh Thánh Gióng – cậu bé vụt lớn trở thành tráng sĩ, nhổ tre bên đường diệt giặc Ân khỏi cương vực Việt:

“Ta như thuở xưa thần Phù Đổng
Vụt lớn lên đánh đuổi giặc Ân”

(Tố Hữu)

Cũng từ đó, Thánh Gióng trở thành biểu tượng khỏe khoắn của tuổi xanh Việt Nam kiên cường, quật cường. Truyền thống vẻ vang ấy đã đi theo suốt chặng đường lịch sử dân tộc. Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, đã có biết bao nhiêu người con gái con trai sẵn sàng lên đường ra mặt trận. Họ ra đi mang trong mình lời thề “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Những tháng năm ấy và cả những năm tháng sau này, truyền thống yêu nước vẫn luôn là cội nguồn, là dòng huyết chảy trong lịch sử hào hùng của dân tộc ta.

Cùng với đó, đất nước đã có từ rất lâu đời gắn liền với những thuần phong mĩ tục tốt đẹp. thi sĩ đã đề cập tới tập tục bới tóc của người phụ nữ Việt Nam qua câu thơ:

“Tóc mẹ thì bới sau đầu”

Do công việc trồng lúa nước, phải lội xuống ruộng nên người phụ nữ phải bới tóc cho gọn ghẽ. Lâu dần điều đó trở thành nét đẹp mang đậm tính truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Tóc cuộn búi cao sau gáy tạo cho người phụ nữ một vẻ đẹp nữ tính, thuần phác rất riêng. Nét đẹp ấy khiến người đọc chúng ta gợi nhớ tới câu ca dao:

“Tóc ngang lưng vừa chừng em bới
Để chi dài cho rối lòng anh”

(Ca dao)

Không chỉ thế, Nguyễn Khoa Điềm còn cảm nhận về quốc gia thông qua lối sống, tình cảm gắn bó giữa người với người, quan hệ đối xử giữa vợ và chồng, tình yêu chung thủy của vợ chồng: “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn”. Trong kho tàng ca dao, tục ngữ đã có câu:

“Tay bưng đĩa muối chén gừng

Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”

Muối và gừng vốn là những gia vị thân thuộc trong bữa ăn của người Việt Nam. Nguyễn Khoa Điềm mượn câu ca dao, mượn vị mặn của muối, vị cay nồng của gừng để nói về tình yêu dài lâu, nồng thắm, tình cảm thủy chung, sự gắn bó keo sơn của vợ và chồng để làm nên một gia đình tràn đầy hạnh phúc, yêu thương. Đó cũng là một truyền thống rất quý báu của nhân dân ta.

Không chỉ vậy, Đất nước đã có từ rất lâu trong tiến trình phát triển của cuộc sống đời thường. Cội nguồn của quốc gia cũng được tác giả cảm nhận từ cách đặt tên giản dị: “Cái kèo, cái cột thành tên”. tiếng nói Việt Nam có từ lâu đời, bắt nguồn từ việc đặt tên cho những vật dụng thân thuộc trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, lấy tên của chính những vật dụng ấy để gọi tên cho con cái. Bởi xa xưa, người Việt đã quan niệm đặt tên cho con càng xấu thì càng dễ nuôi. Hơn thế, là cảm nhận của Nguyễn Khoa Điềm về truyền thống của con người Việt Nam chuyên cần, chịu thương chịu khó, gắn với một nền văn minh nông nghiệp.

Để quốc gia có được như ngày ngày hôm nay, không thể không kể tới công sức lao động của thế hệ ông cha, hay nói cách khác là quá trình dựng nước. thi sĩ chọn lựa ra một nghề đặc trưng nhất của ngành nông nghiệp- nghề trồng lúa nước: “Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng.” Bằng thành ngữ “một nắng hai sương” phối hợp với một loạt động từ “xay, giã, giần, sàng” đã diễn tả rất cụ thể công việc của nông gia, kèm theo đó là nỗi vất vả, cực nhọc. Lời thơ của Nguyễn Khoa Điềm như phảng phất lời ca dao, cũng là lời khuyên răn:

“người nào ơi bưng bát cơm đầy

Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.”

Thành ngữ “một nắng hai sương” gợi ra sự chuyên cần, chịu thương chịu thương chịu khó, siêng năng lao động của ông cha ta. Để làm ra hạt gạo ăn mỗi ngày đó là một quá trình đầy vất vả. Thấm vào trong hạt gạo nhỏ bé ấy là mồ hôi mặn, là những nhọc nhằn của những người nông dân tảo tần sớm hôm. quốc gia của chúng ta trưởng thành từ những vất vả, lam lũ, một nắng hai sương như thế.

Và sau tất cả những diễn giải ấy, tác giả một lần nữa khẳng định cội nguồn của quốc gia với niềm tự hào mãnh liệt nhất:

“quốc gia có từ ngày đó”

“Ngày đó” là một từ mang tính chất phiếm định về thời gian. Ngày đó không biết chuẩn xác là ngày nào chỉ biết rất rõ một điều: quốc gia của chúng ta đã tồn tại từ rất lâu đời. Từ khi có những câu chuyện cổ tích, truyền thuyết, thời khắc khởi đầu của những thuần phong mỹ tục, truyền thống đánh giặc giữ nước và cả nền văn minh lúa nước được lưu giữ nghìn đời. Những nét văn hóa đẹp đẽ nhất được Nguyễn Khoa Điềm đưa vào thơ mình một cách tự nhiên, chân thật để cho mỗi người đọc hiểu rằng văn hóa chính là quốc gia và chúng ta cần phải có trách nhiệm hiểu biết, giữ gìn những trị giá cốt lõi này.

Chín dòng thơ không những thuyết phục bởi tư tưởng chính luận mà còn đi vào lòng người bởi vẻ đẹp nghệ thuật độc đáo. Trong đoạn thơ, cấu trúc câu “quốc gia đã có”, “quốc gia khởi đầu”, “quốc gia lớn lên”, “quốc gia có từ” cho phép hình dung cả quá trình sinh ra, lớn lên, trưởng thành của quốc gia trong thời gian trường kì. phối hợp với đó là điệp từ “có” đã nối kết những hình ảnh tưởng chẳng liên quan gì với nhau thành một khối không thể tách rời, khẳng định sự hiện hữu vừa có tính truyền thống vừa đầy ân tình sâu nặng của quốc gia như một nét riêng không thể hòa lẫn. thi sĩ cũng đã thật khéo léo khi sử dụng cách nói giản dị, tự nhiên, mặn mòi màu sắc dân gian thân thuộc nhưng trong một thể loại hết sức mới mẻ – thể loại trường ca.

Nhìn lại bao quát đoạn thơ, ta thấy Nguyễn Khoa Điềm sử dụng cấu trúc tổng- phân – hợp rất chặt chẽ. Đoạn thơ có sự hài hòa giữa chất trữ tình – chính luận, vừa được viết bằng chiều sâu trí tuệ, văn hóa, vừa được viết bằng những rung động của xúc cảm, nên rất dễ đi vào lòng người. Trả lời cho thắc mắc “quốc gia có từ khi nào?”, Nguyễn Khoa Điềm đã chiêm nghiệm là lựa chọn lựa những chi tiết, hình ảnh hết sức thân thuộc, trong đời sống gia đình, đời sống lao động lao động hàng ngày, trong câu chuyện cổ và tình cảm giữa những người thân yêu nhất. Lịch sử quốc gia ta không được giải nghĩa bằng những vương triều tiếp nối, những sự kiện lịch sử trọng đại mà bằng đời sống văn hóa tâm linh, bằng phong tục tập quán lâu đời còn truyền lại.

tương tự, từ cội nguồn sâu thẳm của quá trình sinh ra, lớn lên và phát triển, quốc gia đã gắn liền với nhân dân. do vậy, tư tưởng mà chín dòng thơ thể hiện là tư tưởng “quốc gia của Nhân Dân”- tư tưởng chủ đạo của đoạn trích, đã thấm nhuần từ quan niệm tới xúc cảm, từ hình tượng tới chi tiết nghệ thuật của tác phẩm. Tư tưởng này không phải tới Nguyễn Khoa Điềm mới có mà đã có một quá trình dài được khẳng định trong lịch sử văn học dân tộc. Lật giở từng trang trong lịch sử dân tộc có thể nhận thấy tư tưởng quốc gia – nhân dân có rất nhiều biến chuyển trong mỗi thời kỳ.

Trong thời trung phiên phiến niệm quốc gia gắn liền với kỷ niệm quân vương: “Nam quốc sơn hà”, gắn liền với những triều đại: “Bình Ngô đại cáo” – Nguyễn Trãi. Nhưng một số tướng soái, quan lại như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi đã nhận thấy vai trò to lớn của nhân dân đối với quốc gia.Trần Hưng Đạo đã từng dâng kế sách cho vua: “muốn đánh thắng giặc phải biết khoan thư sức dân làm kế sâu rễ, bền gốc”. Nguyễn Trãi đã từng khẳng định: “Lật thuyền mới biết dân như nước”, Nguyễn Bỉnh Khiêm cũng từng nói: “kim cổ quốc dĩ dân vi bảo”.

Thời cận kim một số chí sĩ yêu nước như Phân Bội Châu, Phan Châu Trinh cũng đã nhìn ra sức mạnh và vai trò to lớn của nhân dân. Phan Châu Trinh đã có lần nhấn mạnh: “Dân là nước, nước là dân”, tới thời đại của Hồ Chí Minh, bác bỏ cũng luôn nhắc nhở “Đảng ta phải biết lấy dân làm gốc” Dù ở thời đại nào, những nhà tư tưởng lớn vẫn nhìn thấy vai trò và sức mạnh của nhân dân đối với quốc gia. Nhân dân gánh trên đôi vai của mình quốc gia đi suốt cuộc trường chinh cũng như những cuộc khai khẩn đất đai, miền rộng, cương vực. Điều này, những thi sĩ nhà văn hiện đại đã có ý thức một cách rõ rệt, sâu sắc. Tuy nhiên, để tư tưởng “quốc gia của Nhân dân” trở thành cảm hứng chủ đạo, xuyên thấm mọi biểu hiện tinh tế nhất của hình tượng quốc gia, lại được cảm nhận một cách toàn diện sâu sắc trên nhiều phương diện, thì đóng góp đặc sắc của Nguyễn Khoa Điềm thực sự là một viên ngọc sáng.

Thành công khi thể hiện tư tưởng quốc gia của nhân dân là Nguyễn Khoa Điềm đã lựa chọn lựa cho mình chất liệu văn hóa rất thích hợp đó là chất liệu văn hóa dân gian. Vẫn biết rằng chất liệu thuộc phương thức nghệ thuật của một bài thơ mà nghệ thuật chỉ làm nên câu thơ còn trái tim là nghệ sĩ. Tuy nhiên việc thể hiện tiếng nói của trái tim là rất quan trọng. Văn hóa dân gian trong tác phẩm nói chung và trong đoạn trích nói riêng là những câu tục ngữ ca dao, những làn điệu dân ca, những câu hò sông nước, những câu chuyện cổ tích, những phong tục tập quán mà Nguyễn Khoa Điềm đã chiêm nghiệm và chọn lựa lọc dựa trên vốn hiểu biết am tường và sâu rộng.

Chín câu thơ đầu trong trích đoạn “quốc gia” của trường ca “Mặt đường khát vọng” là sự khẳng định về một tư tưởng mới mẻ “quốc gia là của Nhân dân”, là lý giải tuyệt vời cho những thắc mắc của đọc giả về thắc mắc: “quốc gia có từ bao giờ và quốc gia là của người nào?” Một cách giải nghĩa, giảng giải đầy mới mẻ. không phải nơi chúng ta đang sống, mọi thứ quanh mình, đều là những gì thuộc về quốc gia hay sao? Và những thắc mắc thắc mắc về quê hương, quốc gia mình vẫn còn là những điều sẽ còn được nhắc hoài, nhắc mãi, để độc giả không ngừng tìm kiếm những điều mới lạ ấy, sự thú vị ấy trong thơ văn:

“Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
người nào đi xa cũng nhớ nhiều”

Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài quốc gia – Mẫu 11

Bài thơ quốc gia được trích trong trường ca Mặt đường khát vọng của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm là một bài thơ hay và xúc động về tình cảm của một người con quốc gia với Tổ quốc yêu thương của mình. Bài thơ có trị giá nội dung và nghệ thuật đặc sắc giàu trị giá văn hóa, trị giá nhân văn sâu sắc mà tiêu biểu là 9 câu thơ đầu trong bài thơ.

quốc gia chính là sự xuất hiện của hàng loạt những hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng nhưng rất sắp gũi:

“Khi ta lớn lên quốc gia đã có rồi

quốc gia có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể

quốc gia khởi đầu từ miếng trầu bây giờ bà ăn

quốc gia lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc…”

Bốn từ “ngày xửa ngày xưa” sao quá đỗi thân thuộc với chúng ta. Nó xuất hiện trong những câu chuyện cổ tích bà kể, trong những lời ru tha thiết của mẹ ru con trong giấc say nồng. Nó thể hiện sự kì diệu về sự sinh thành và phát triển của quốc gia, của những đặc trưng rất riêng của con người quốc gia. Hình ảnh quốc gia vừa hiện lên vừa giản dị sắp gũi, vừa thiêng liêng sâu lắng bởi nó gắn với toàn cầu tâm hồn con người, được nuôi dưỡng bởi việc truyền đời cho con cháu đời sau, những cái “ngày xưa” ấy là bao kỉ niệm cho những chiến tích lịch sử văn hóa đã qua. quốc gia được nói tới qua khía cạnh, khởi đầu với miếng trầu tức là quốc gia được hình thành trong lối sống tình nghĩa. “Miếng trầu khởi đầu câu chuyện”, thể hiện lối sống giản dị, chất phác của con người quốc gia. Lối sống tình nghĩa ấy trở thành truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta. quốc gia được hình thành trong tình yêu nhưng lại vững mạnh và trưởng thành nhờ những cuộc đấu tranh bảo vệ dân tộc

“Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”

“Tóc mẹ thì bới sau đầu” hình ảnh người phụ nữ Việt với mái tóc bới sau đầu, hình ảnh thật sắp gũi, thân quen in sâu trong nếp nghĩ, gợi suy ngẫm về con người trong cuộc sống lam lũ vất vả nhưng vẫn duyên dáng, đẹp dịu hiền, đảm đang. Hình ảnh ấy qua bao năm tháng vẫn không thay đổi, vẫn gợi suy ngẫm về cái đẹp giản dị mà thiêng liêng.

quốc gia còn hiện lên trong sự gắn liền với một lối sống đẹp, cái cội nguồn của sự sống, đó chính là ơn nghĩa vợ chồng. Con người Việt ta từ xưa đã luôn coi trọng đạo lý, coi gia đình và hôn nhân là điều thiêng liêng và đáng trân trọng. Cha mẹ sinh ra coi cái không phải nuôi con do trách nhiệm mà đó là tình nghĩa, đó là niềm hạnh phúc sum vầy của tình cảm gia đình, càng đông càng vui. Cuộc sống mưu sinh vất vả nhưng sự thủy chung, sắt son “đồng vợ đồng chồng tát biển Đông cũng cạn” đã tạo điều kiện cho người Việt ta vượt lên tất cả. Cuộc sống cập kênh, nhiều vấn đề vất vả, chỉ có “gừng cay” và “muối mặn” chứ ít khi ngọt ngào nhưng cũng chính vì lẽ đó mà con người ta biết trân trọng hạnh phúc nhiều hơn.

Ý thơ giản dị mà ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Tình yêu được sinh ra và nuôi dưỡng từ trong khó nghèo, từ trong những hoàn cảnh đầy thử thách thật đáng trân trọng, đáng quý. Đó là lối sống trọn nghĩa, trọn tình, thuỷ chung đã trở thành một truyền thống thiêng liêng được lưu truyền qua bao đời. Cũng chính từ cái tình cảm đáng quý ấy là một tấm gương, bài học đáng quý truyền đời cho những thế hệ sau về cách sống nhân nghĩa ân tình này.

quốc gia còn được gắn liền với những hình ảnh đơn sơ, mộc mạc “cái kèo, cái cột” nhưng chính những thứ đơn sơ, mộc mạc ấy đã tạo nên một mái ấm gia đình, thôn trang, quê hương, quốc gia. quốc gia hiện lên qua cuộc sống lao động sinh hoạt: “Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”. Sự hình thành và phát triển của quốc gia là một quá trình trong khoảng thời gian dài, nhờ những giọt mồ hôi của công sức lao động vất vả, một nắng hai sương mà có được. Con người lao động đã biết “xay, giã, giần, sàng” để tạo nên hạt gạo để xây dựng quốc gia no ấm. Những hình ảnh trên đều sắp gũi, tâm thành vô cùng. Cũng chính đi đi lên và trưởng thành trong gian lao mà nhân dân ta biết thương nhau, biết tới sự kết đoàn nhiều hơn, biết trân trọng những trị giá lao động và nung đúc ý chí con người quật cường và gan góc.

Nguyễn Khoa Điềm có điểm nhìn rất sắp gũi, thân thuộc bình dị để trình bày về quốc gia. tới với bài thơ ta càng thêm thấu hiểu về quê hương quốc gia với những truyền thống, nét văn hóa đáng trân trọng và ngợi ca. quốc gia trong chúng ta chính là những tình cảm thân yêu và sắp gũi nhất.

**************

Trên đây là 11 bài văn mẫu Cảm nhận 9 câu đầu bài thơ quốc gia của thi sĩ Nguyễn Khoa Điềm hay nhất sẽ giúp những bạn ôn tập, củng cố những tri thức và kĩ năng đã học trên lớp. Đồng thời sẽ giúp những em trau dồi vốn văn học của mình, hoàn thiện bài văn khi ôn tập để đạt được kết quả cao trong những bài rà soát.

Đăng bởi: Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung

Chuyên mục: Giáo dục

Bản quyền bài viết thuộc Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: https://cmm.edu.vn