Cảm nhận về hai đoạn thơ Bên kia sông Đuống và quốc gia

Đề bài: Cảm nhận về hai đoạn thơ “Bên kia sông Đuống” của Hoàng Cầm và “quốc gia” của Nguyễn Khoa Điềm

Bạn đang xem bài: Cảm nhận về hai đoạn thơ Bên kia sông Đuống và quốc gia

Bài văn mẫu Cảm nhận về hai đoạn thơ “Bên kia sông Đuống” của Hoàng Cầm và “quốc gia” của Nguyễn Khoa Điềm

I. Tóm tắt đoạn trích:

“…Bên kia sông Đuống
Quê hương ta lúa nếp thơm nồng
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp…”

(Bên kia sông Đuống – Hoàng Cầm, Ngữ văn 12, tăng, tập 1, NXB Giáo dục, 2008, tr.72)

“…những người vợ nhớ chồng còn góp cho quốc gia những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại
Chín mươi chín con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng Vương
Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm
Người học trò nghèo góp cho quốc gia mình núi Bút, non Nghiên
Con cóc, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh
những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ước ao một lối sống ông cha…”

(quốc gia, trích chương V trường ca Mặt đường khát vọng – Nguyễn Khoa Điềm, SGK Ngữ văn 12, tăng, tập 1, NXB Giáo dục, 2008, tr.117)
 

II. Bài làm

1. Khái quát chung

– Quê hương, quốc gia là một đề tài xuyên suốt, vượt trội trong văn học Việt Nam. Nhiều tác phẩm viết về đề tài này đã thể hiện những suy tư sâu sắc, niềm tự hào dân tộc và tình yêu quê hương, quốc gia của những thi sĩ.

Giới thiệu hai tác phẩm: Vào một đêm giữa tháng 4 – 1948 ở Việt Bắc, Hoàng Cầm nghe tin giặc đánh phá quê hương mình, ông xúc động viết bài thơ Bên kia sống Đuống. Năm 1971, ở chiến khu Trị Thiên, hướng về tuổi xanh Việt Nam trong những ngày sục sôi đánh Mĩ, Nguyễn Khoa Điềm viết trường ca Mặt đường khát vọng, trong đó có chương V – quốc gia. Cả hai tác phẩm đều được xem là thành tựu xuất sắc của thơ ca Việt Nam hiện đại.

2. tìm hiểu:

a. Trích đoạn thơ trong Bên kia sông Đuống:

– Bài thơ Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm là hoài niệm về quê hương yên bình trong quá khứ và nỗi xót xa trước quê hương đau thương trong hiện tại. Đoạn trích nằm ở phần đầu của bài thơ, thể hiện niềm yêu mến, tự hào về quê hương Kinh Bắc tươi đẹp, trù phú, giàu truyền thống văn hóa.

– Câu thơ “Bên kia sông Đuống” gợi điểm nhìn trong tâm tưởng. nhịn nhường như thi sĩ đang ở bên này – vùng tự do, mà nhìn về bên kia – nơi quê hương bị giặc chiếm đóng, từ đó gợi dậy bao hồi ức về Kinh Bắc ngày xưa tươi đẹp, yên bình.

– Trong 3 câu tiếp theo, quê hương được tái tạo vừa khái quát, vừa cụ thể. Đời sống vật chất được gợi lên từ hương vị lúa nếp thơm nồng. Đời sống ý thức quy tụ trong nét văn hóa đặc sắc: Tranh Đông Hồ.

Ở hai câu thơ nói về tranh Đông Hồ, tác giả đã nêu bật cái chất dân gian, cái hồn dân tộc của tranh Đông Hồ từ đề tài, ý nghĩa tới màu sắc, chất liệu độc đáo. những từ tươi trong, sáng bừng vừa gợi tả, vừa gợi cảm. Cụm từ màu dân tộc mang nhiều ý nghĩa (Nghĩa đen: chất liệu, màu sắc lấy từ đất đá, cây cỏ của quê hương. Nghĩa bóng: hình ảnh thân thuộc trong đời sống hàng ngày, nghệ thuật vẽ tranh dân gian – tất cả tạo nên bản sắc dân tộc độc đáo).

b. Trích đoạn thơ trong bài quốc gia:

– Trường ca Mặt đường khát vọng viết về sự thức tỉnh của tuổi xanh những thành thị vùng tạm chiếm ở miền Nam: nhận rõ khuân mặt xâm lược của đế quốc Mĩ, hướng về nhân dân, quốc gia, ý thức được sứ mệnh của thế hệ mình, đứng dậy xuống đường đấu tranh hòa nhịp với cuộc chống chọi của toàn dân tộc. Đoạn thơ trích thuộc phần đầu của chương V.

– Tư tưởng “quốc gia của Nhân dân” chi phối cách cảm nhận của thi sĩ về những phương diện địa lí, lịch sử, văn hóa của quốc gia.

– Tám câu đầu: Tác giả cảm nhận quốc gia qua những địa danh, thắng cảnh. Những địa danh, thắng cảnh ấy sắp với cuộc sống, số phận, tính cách của nhân dân, được cảm thụ qua tâm hồn nhân dân. những hình ảnh, cảnh vật gợi cảm tưởng, liên tưởng, tưởng tượng: núi Vọng Phu, hòn Trống Mái (tình nghĩa thủy chung, thắm thiết), Thánh Gióng (sức mạnh quật cường, núi Bút non Nghiên (truyền thống hiếu học)… từ đó quốc gia hiện lên vừa sắp gũi vừa thiêng liêng.

– Trong trích đoạn thơ, tác giả đã sử dụng những đựng liệu văn hóa dân gian để nói về quốc gia. Đây cũng là biểu hiện chiều sâu tư tưởng quốc gia của nhân dân trong cảm hứng sáng tạo của thi sĩ.

Hai câu cuối nâng ý thơ lên tầm khái quát: Sự hóa thân của nhân dân vào bóng hình quốc gia. Nhân dân chính là người đã tạo dựng, đã đặt tên, ghi dấu ấn cuộc thế mình lên mỗi ngọn núi, dòng sông, miền đất này.

3. So sánh:

a. Điểm tương đồng:

– Hai trích đoạn thơ đều thể hiện sự cảm nhận về quê hương, quốc gia qua những địa danh, hình ảnh, cảnh vật cụ thể, gợi nhiều liên tưởng; qua mạch nguồn, chất liệu văn hóa dân gian, dân tộc.

– Cả hai cách cảm nhận trong hai trích đoạn thơ đều làm vượt trội truyền thống văn hóa, vẻ đẹp tâm hồn của con người Việt Nam, khơi sâu thêm niềm yêu mến, tự hào về nhân dân, quốc gia.

b. Nét khác biệt:

– Trích đoạn thơ trong Bên kia sông Đuống hướng về một miền quê cụ thể với xúc cảm trữu tình tha thiết: tình yêu quốc gia bắt nguồn từ tình yêu quê hương của chính mình. Ở trích đoạn thơ trong quốc gia, thi sĩ nói về nhiều miền quê vơi suy tư sâu lắng: quốc gia là của nhân dân.

– Trích đoạn thơ trong Bên kia sông Đuống thể hiện sự tinh tế của người nghệ sĩ trong cảm nhận vẻ đẹp riêng của quê hương. Trích đoạn thơ trong quốc gia thể hiện tư duy chính luận sắc sảo của tác giả trong cảm nhận những cảnh vật, địa danh…có sức khái quát cao về dân tộc, quốc gia.

Chính những nét cảm nhân riêng nói trên đã góp phần tạo nên sức lối cuốn, hấp dẫn của từng bài thơ cũng như sự phong phú, đa dạng của thơ ca viết về quê hương, quốc gia.

————- Hết —————

tương tự chúng tôi đã gợi ý Cảm nhận về hai đoạn thơ Bên kia sông Đuống và quốc gia. Tiếp theo, để ôn tập, chuẩn bị tốt cho bài văn viết, bài rà soát trên lớp, những em học sinh THPT có thể tham khảo thêm những phần Bình giảng đoạn thơ trong đoạn trích quốc gia và cùng với phần Nguyễn Khoa Điềm đã khái niệm bằng thơ về quốc gia để có thể hiểu rõ hơn về nội dung này.

Bản quyền bài viết thuộc THPTSocTrang.Edu.Vn. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: cmm.edu.vn