I. Dàn ý tìm hiểu hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang 

1. Mở bài
– Giới thiệu vài nét về thi sĩ Huy Cận, bài thơ Tràng giang
– Nêu vấn đề cần nghị luận: Bức tranh thiên nhiên mang nét đẹp đượm buồn được thể hiện trong bài thơ.

2. Thân bài
a) Bức tranh sông nước mênh mông, rộng lớn rợn ngợp nơi bến đò Chèm: “Sóng gợn tràng giang… mấy dòng”
* “Sóng gợn… điệp điệp”: Gợi tả những con sóng gợn nhẹ trên dòng sông mênh mông gợi bao nỗi buồn triền miên 
– Từ láy “điệp điệp”: Cảm giác tuần hoàn, lặp đi lặp lại, quanh quẩn của nỗi buồn trong tâm hồn tác giả
– Hình ảnh vượt bậc: 
+ Con thuyền trôi giữa dòng tràng giang mang tín hiệu của sự sống, tô điểm cho bức tranh sông nước, tạo sinh khí 
+ “Con thuyền… song song”: Thuyền và nước mang tính ước lệ tượng trưng và có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, tuy nhiên “song song” gợi tả sự chia li, nỗi “sầu trăm ngả”
+ Phép tiểu đối “thuyền về nước lại”: Thổi vào quang cảnh một khối u sầu, một dự cảm và nỗi buồn thương sâu sắc
+ “Củi một cành khô… mấy dòng”: Hình ảnh ẩn dụ cho biết bao kiếp người nhỏ bé, đơn chiếc trôi dạt trên dòng sông thế cuộc rộng lớn.

Bạn đang xem bài: Dàn ý tìm hiểu hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang

b) quang cảnh hoang vắng trên sông: “Lơ thơ cồn nhỏ… bãi vàng”
– “Lơ thơ… quạnh”: Sự phối hợp những từ láy “lơ thơ, quạnh” trong cùng một câu thơ + giải pháp tu từ nhân hóa => Nhấn mạnh thêm nỗi buồn, cả một khoảng không rộng lớn chỉ còn vài cồn cát thưa thớt, vài ngọn gió hắt hiu khiến cho nỗi buồn càng thêm thấm thía. 
– “Đâu tiếng làng xa… chợ chiều”: Từ “đâu” được đặt ở đầu câu thơ như sự lắng tai của Huy Cận giữa không gian cô quạnh hoặc có thể hiểu đó là một thắc mắc bâng khuâng với trời đất,…
=> quang cảnh chợ chiều đã tàn ở làng quê nghèo miền Bắc những năm trước cách mệnh càng khiến lòng người thêm buồn xơ xác
– “Nắng xuống trời lên, sâu chót vót”: Phép tiểu đối “nắng xuống, trời lên” + sự phối hợp từ ngữ đầy sáng tạo “sâu chót vót” làm cho quang cảnh càng trở nên sâu rộng hơn và trong quang cảnh ấy, sự đơn chiếc của con người cũng tới cùng cực.
– Phép tiểu đối “sông dài trời rộng” + cụm từ “bến cô liêu”: Tận cùng sự mênh mang của cảnh vật và nỗi cô độc của con người. 
– “Bèo dạt… hàng nối hàng”: Hình ảnh ẩn dụ gợi lên thân phận của bao kiếp người nổi trôi, lênh đênh, vô định giữa dòng sông thế cuộc rộng lớn. 
+ thắc mắc tu từ “về đâu” khắc khoải, da diết đặt ra cho thế cuộc, cho xã hội và chính bản thân người nghệ sĩ
+ Từ láy “mênh mông”, “lặng lẽ” phối hợp với điệp từ “không”, cụm từ “không một chuyến đò ngang, không cầu”: Khắc họa rõ nét sự hoang vắng của cảnh vật và sự đơn chiếc, lạc lõng của con người. 
– “Bờ xanh tiếp bãi vàng”: Gợi tả quang cảnh mênh mông tới hút tầm mắt, trong quang cảnh ấy, con người hiện lên thật nhỏ bé, đơn chiếc.

c) Bóng chiều và nỗi niềm tâm sự của thi sĩ: “Lớp lớp… nhớ nhà”
– Bức tranh hoàng hôn có:
+ Mây và núi “Lớp lớp… núi bạc”: Từ “đùn” phối hợp với từ láy “lớp lớp” tạo nên quang cảnh hùng vĩ, bát ngát.
+ Xuất hiện cánh chim nhỏ bé “chim nghiêng cánh nhỏ”: Hình ảnh ước lệ tượng trưng thân thuộc của thi ca.
– Đứng trước quang cảnh bát ngát ấy, thi sĩ trào dâng nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương, nỗi buồn trước thực cảnh quốc gia đầy rối ren.

3. Kết bài
– Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận.
– Nêu cảm nhận của bản thân về bức tranh thiên nhiên trong Tràng giang. 
 

II. Bài văn mẫu tìm hiểu hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang 

Thiên nhiên là đề tài muôn thuở của thi ca, là cảm hứng sáng tác của rất nhiều thi sĩ. Mỗi tác giả lại có một cái nhìn riêng, một phương thức khác biệt để tái tạo cảnh thiên nhiên. nếu như như thiên nhiên trong thơ Xuân Diệu gây ấn tượng với vẻ đẹp mơn mởn tràn đầy sức sống thì thiên nhiên trong thơ Huy Cận lại gợi lên nhiều suy nghĩ bởi vẻ đẹp buồn man mác. Điều này được thể hiện vô cùng rõ nét qua bức tranh nhiên nhiên trong bài thơ “Tràng giang”. Thiên nhiên “Tràng giang” dưới ngòi bút Huy Cận hiện lên với vẻ đẹp cổ điển xen lẫn hiện đại, đẹp mà quạnh vắng cô liêu, bâng khuâng nỗi sầu.

Gợi mở bức tranh thiên nhiên là lời đề từ “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài”. 7 chữ ngắn gọn vừa diễn tả cảm hứng, hoàn cảnh sáng tác của bài thơ vừa dẫn dắt độc giả bước vào không gian thiên nhiên rộng lớn mang tầm vóc vũ trụ. Từ đó, hé mở dòng xúc cảm với nỗi nhớ bâng khuâng, sự lạc lõng,…(Còn tiếp)

>>Xem bài mẫu đầy đủ tìm hiểu hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang tại đây.

———————–HẾT————————

Bài thơ Tràng Giang của Huy Cận được soạn trong SGK Ngữ văn lớp 11 tuần học thứ 22, kế bên Dàn ý tìm hiểu hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang, những em học sinh có thể tham khảo thêm một số bài viết sau: tìm hiểu Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại của Tràng Giang, Những nét chính về nội dung và nghệ thuật bài thơ Tràng giang, tìm hiểu hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Tràng giang, Chỉ ra chất cổ điển và hiện đại của bài thơ Tràng Giang;…

Bản quyền bài viết thuộc Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: https://cmm.edu.vn

https://cmm.edu.vn/dan-y-phan-tich-hinh-anh-thien-nhien-trong-bai-tho-trang-giang/