1. hiệp nghị TRIPS là gì?

hiệp nghị TRIPS là những hiệp nghị về những khía cạnh thương nghiệp liên quan tới quyền sở hữu trí tuệ, những phát minh được tạo ra do sự sáng tạo từ trí óc của con người. Đây là một thỏa thuận pháp lý quốc tế giữa tất cả những quốc gia là thành viên của Tổ chức thương nghiệp toàn cầu (WTO).

Đây là hiệp nghị được thiết lập với ý tức là một phần của Những thỏa thuận thương nghiệp Đa phương trong vòng thương lượng Uruguay trong phạm vi Thỏa thuận chung về thuế quan và thương nghiệp.

2. Những thuật ngữ pháp lý liên quan dịch sang tiếng anh

hiệp nghị TRIPS được dịch sang tiếng anh với tên gọi đầy đủ như sau: Agreement on Trade-Related Aspect of Intellectual Property Rights.

Những thuật ngữ pháp lý liên quan dịch sang tiếng anh như sau:

hiệp nghị TRIPS là những hiệp nghị về những khía cạnh thương nghiệp liên quan tới quyền sở hữu trí tuệ, những phát minh được tạo ra do sự sáng tạo từ trí óc của con người. Đây là một thỏa thuận pháp lý quốc tế giữa tất cả những quốc gia là thành viên của Tổ chức thương nghiệp toàn cầu (WTO).

3. Tìm hiểu nội dung cơ của hiệp nghị TRIPS

Thứ nhất, nguyên tắc đối xử quốc gia

Nguyên tắc này trước kia đã được quy định lần trước hết trong  Công ước Paris, cụ thể là tại Điều 2. Nhưng sau quá trình vận dụng vào thực tiễn thì hoạt động của nguyên tắc này theo Công ước Paris đã làm phát sinh ra những vấn đề khó khăn về sự khác biệt giữa những quốc gia trong việc ban hành những chế tài hay quy định quy định về mức độ bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp. Vì lý do này mà những nước thành viên tại vòng thương lượng Uruguay đã cùng nhau thỏa thuận và thống nhất thiết lập một công thức mới cho nguyên tắc đối xử quốc gia tại Điều 3 hiệp nghị TRIPS. Cụ thể tại Hiệp đinh này có quy định nguyên tắc đối xử quốc gia như sau:

– Mỗi Thành viên phải chấp nhận cho những công dân của những Thành viên khác sự đối xử không kém thiện chí hơn so với sự đối xử của Thành viên đó đối với công dân của mình trong việc bảo hộ sở hữu trí tuệ, trong đó có lưu ý tới những ngoại lệ đã được quy định tương ứng trong Công ước Paris (1967), Công ước Berne (1971), Công ước Rome và Hiệp ước về sở hữu trí tuệ đối với mạch tích hợp. Đối với những người trình diễn, người sản xuất bản thu thanh và những tổ chức phát thanh truyền hình, nghĩa vụ này chỉ vận dụng với những quyền được quy định theo hiệp nghị TRIPS. Bất kỳ Thành viên nào sử dụng những quy định tại Điều 6 Công ước Berne và khoản 1(b) Điều 16 Công ước Rome cũng phải thông báo như đã nêu trong những điều khoản nói trên cho Hội đồng TRIPS.

– những Thành viên chỉ có thể sử dụng những ngoại lệ  liên quan tới những thủ tục xét xử và hành chính, kể cả việc chỉ định địa chỉ dịch vụ hoặc bổ nhiệm đại diện trong phạm vi quyền hạn của một Thành viên, nếu như những ngoại lệ đó là cần thiết để bảo đảm thi hành đúng những luật và quy định không trái với những quy định của hiệp nghị TRIPS và nếu như cách tiến hành những hoạt động đó không là một sự hạn chế trá hình hoạt động thương nghiệp.

tương tự, tại hiệp nghị này chúng ta thấy rằng không còn tồn tại sự bảo hộ mà một nước thành viên dành cho công dân của những nước thành viên khác không giống nhau có sự phân biệt đối xử rõ rệt, điều này sẽ gây ra những hậu quả xấu, tác động nghiêm trọng tới quyền và lợi ích của những công dân quốc gia thành viên.

Thứ hai, nguyên tắc đối với tối huệ quốc                 

Đối với việc bảo hộ sở hữu trí tuệ, bất kỳ một sự ưu tiên, chiếu cố, đặc quyền hoặc sự miễn trừ nào được một Thành viên dành cho công dân của bất kỳ nước nào khác cũng phải được tức thời và vô điều kiện dành cho công dân của tất cả những Thành viên khác. Được miễn nghĩa vụ này bất kỳ sự ưu tiên, chiếu cố, đặc quyền hoặc sự miễn trừ nào mà một Thành viên dành cho nước khác:

– Trên cơ sở những thoả ước quốc tế về việc viện trợ trong tố tụng hoặc thực thi luật theo nghĩa tổng quát chứ không giới hạn riêng biệt về bảo hộ sở hữu trí tuệ;

– thích hợp với những quy định của Công ước Berne (1971) hoặc Công ước Rome, theo đó sự đãi ngộ không phải là đãi ngộ quốc gia mà là sự đãi ngộ vận dụng tại một nước khác;

– Đối với những quyền của những người trình diễn, người sản xuất bản thu thanh và những tổ chức phát thanh truyền hình không phải do hiệp nghị này quy định;

– Trên cơ sở những thoả ước quốc tế liên quan tới việc bảo hộ sở hữu trí tuệ đã có hiệu lực trước khi hiệp nghị WTO có hiệu lực, với điều kiện là những thoả ước đó được thông báo cho Hội đồng TRIPS và không tạo nên sự phân biệt đối xử tuỳ tiện hoặc bất hợp lý đối với công dân của những Thành viên khác.

Đối với bảo họ quyền sở hữu trí tuệ, Điều 4 hiệp nghị TRIPS đòi hỏi những nước thành viên của WTO dành sự bảo hộ “tức thời và vô điều kiện” hay những chế độ đặc biệt cho công dân của nước giống với công dân của nước mình. Điều này chứng tỏ nguyên tắc đối xử tối huệ quốc chính là cấm những nước thành viên phân biệt đối xử với những công dân nước thành viên khác.

Thứ ba, nguyên tắc sáng tỏ

Nguyên tắc sáng tỏ xuất hiện lần trước hết trong Điều X GATT năm 1947. Tại Điều 63 của hiệp nghị TRIPS cũng đã ban hành nguyên tắc sáng tỏ như sau:

– những luật và những quy định, những quyết định xét xử và những quyết định hành chính cuối cùng để vận dụng chung, do Thành viên ban hành, liên quan tới đối tượng của hiệp nghị này (khả năng đạt được, phạm vi, việc đạt được, thực thi và ngăn ngừa sự lạm dụng những quyền sở hữu trí tuệ) phải được công bố, hoặc nếu như việc công bố đó không có khả năng thực hiện, phải tiếp cận được một cách công khai, bằng tiếng nói quốc gia, theo cách thức để những chính phủ và những người nắm quyền có thể biết rõ về những Văn bản đó. Những Thoả ước liên quan tới đối tượng của hiệp nghị này, có hiệu lực giữa chính phủ hoặc một cơ quan chính phủ của một Thành viên và chính phủ hoặc một cơ quan chính phủ của một Thành viên khác cũng phải được công bố.

– những Thành viên phải thông tin về những luật và những quy định nêu tại khoản 1 trên đây cho Hội đồng TRIPS để giúp Hội đồng đánh giá việc thi hành hiệp nghị này. Hội đồng phải phấn đấu giảm tới mức tối thiểu nghĩa vụ này cho những Thành viên và có thể quyết định miễn nghĩa vụ thông tin về những luật và những quy định đó trực tiếp cho Hội đồng nếu như việc thương lượng với WIPO về việc thành lập một hệ thống chung để đăng ký những luật và quy định pháp luật đó đạt kết quả. Hội đồng cũng phải xem xét bất kỳ hoạt động thông tin nào bắt buộc phải tiến hành để thực hiện những nghĩa vụ theo hiệp nghị này xuất phát từ những quy định của Điều 6^ter Công ước Paris (1967).

– Theo yêu cầu bằng văn bản của một Thành viên, mỗi Thành viên khác phải sẵn sàng cung ứng thông tin về những vấn đề được quy định tại khoản 1 trên đây. Thành viên nào có lý do để tin rằng tồn tại một quyết định xét xử hoặc quyết định hành chính hoặc thoả thuận song phương trong ngành nghề quyền sở hữu trí tuệ tác động tới những quyền của mình theo hiệp nghị này, cũng có thể yêu cầu bằng văn bản để được tiếp cận với hoặc được thông tin chi tiết về những quyết định xét xử hoặc quyết định hành chính hoặc những thoả thuận song phương tương tự.

– Không quy định nào tại những khoản từ khoản 1 tới khoản 3 trên đây buộc những Thành viên tiết lộ những thông tin bí mật có thể cản trở việc thực thi luật hoặc trái với lợi ích xã hội hoặc có thể gây tổn hại cho lợi ích thương nghiệp hợp pháp của doanh nghiệp cụ thể nào đó, thuộc nhà nước hoặc tư nhân.

Thứ tư, nguyên tắc khắc phục tranh chấp

– những quy định tại những Điều XXII và XXIII của GATT 1994 được chi tiết hoá và vận dụng trong Thoả thuận về khắc phục tranh chấp phải được vận dụng đối với việc thương lượng và khắc phục tranh chấp theo hiệp nghị này, nếu như không có quy định cụ thể khác trong hiệp nghị này.

– Trong thời hạn 5 năm kể từ ngày hiệp nghị WTO khởi đầu có hiệu lực, không được vận dụng những điểm 1(b) và điểm 1(c) Điều XXIII của GATT 1994 để khắc phục những tranh chấp theo hiệp nghị này.

– Trong suốt thời hạn được quy định tại khoản 2, Hội đồng TRIPS phải nghiên cứu phạm vi và thể thức đơn kiện thuộc loại quy định tại những điểm 1(b) và điểm 1(c) điều XXIII của GATT nộp theo hiệp nghị này, và đề xuất ý kiến để Hội nghị Bộ trưởng thông qua. Hội nghị Bộ trưởng chỉ được ra quyết định thông qua những ý kiến đề xuất đó hoặc quyết định kéo dài thời hạn nêu tại khoản 2 trên cơ sở nhất trí, và ý kiến đề xuất đã được thông qua phải có hiệu lực đối với tất cả những Thành viên mà không phải qua bất kỳ một thủ tục chấp nhận nào khác.

tương tự, chúng ta có thể nhận thấy những quy định cơ bản của hiệp nghị TRIPS chủ yếu thể hiện mục tiêu đẩy tự do thương nghiệp. Mục tiêu cơ bản nhất hiệp nghị này chính là giảm sự tranh chấp hay những sai lệch, từ đó gây cản trở cho sự phát triển của thương nghiệp quốc tế. Đồng thời đảm bảo những giải pháp và thủ tục thực thu quyền sở hữu trí tuệ không tự chúng tạo ra mà là do con người tạo ra. Những quy định này sẽ giúp đem lại lợi ích chung cho người tạo ra và người sử dụng tri thức công nghệ, đem lại lợi ích xã hội và đặc biệt hơn là lợi ích kinh tế.

Trên đây là nội dung tư vấn của Cmm.edu.vn về hiệp nghị TRIPS là gì? Tìm hiểu nội dung cơ bản của hiệp nghị TRIPS. Trường hợp có thắc mắc xin vui lòng liên hệ để được trả lời cụ thể.