NGẮM TRĂNG

(Hồ Chí Minh)

I. TÁC PHẨM

Bạn đang xem bài: Soạn bài Ngắm trăng – Hồ Chí Minh – Soạn văn 8

1. Hoàn cảnh sáng tác

          Tháng 8-1942, Hồ Chí Minh từ Pác Bó (Cao Bằng) bí mật lên đường sang Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ quốc tế cho cách mệnh Việt Nam, nhưng khi tới sắp thị trấn Túc Vinh thì Người bị chính quyền địa phương ở đây bắt giữ, giải đi khắp sắp 30 nhà giam của 13 huyện thuộc tỉnh Quảng Tây, bị đày đoạ hơn một năm trời. Thời gian này, Người đã viết Nhật kí trong tù bằng thơ chữ Hán, gồm 133 bài, phần lớn là thơ tứ tuyệt. Tập thơ thể hiện một tâm hồn cao đẹp, ý chí cách mệnh kiên cường và nghệ thuật thi ca đặc sắc.

2. Tác phẩm

          Bài thơ Ngắm trăng được trích trong tập Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh.

II. TRẢ LỜI nghi vấn

1. Về những câu thơ dịch:

– Câu thứ hai trong nguyên tác tức là “Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?”. Câu thơ dịch dịch thành: Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ đã làm mất đi cái xốn xang, bối rối của nhân vật trữ tình (cũng là mất đi sự lãng mạn và nhạy cảm trước thiên nhiên trong tâm hồn của chưng).

– Hai câu thơ cuối (bản dịch) cũng kém phần đăng đối hơn so với phiên âm. Hơn nữa từ nhòm và ngắm trong câu cuối là hai từ đồng nghĩa, khiến cho lời dịch không bảo đảm được sự cô đúc của ý tứ và thể thơ.

2. Thường người ta ngắm trăng vào những lúc thảnh thơi, thư thái. Thế nhưng ở đây, Hồ Chí Minh lại ngắm trăng trong một hoàn cảnh rất đặc biệt: ở trong tù. Khi chưng nói “Trong tù không rượu cũng không hoa” thì không tức là chưng đang thở than cũng không phải đó là một lời phê phán. Chỉ có thể nghĩ rằng, trước đêm trăng tuyệt đẹp ấy, chưng mong được thưởng trăng một cách trọn vẹn (và đúng là thật tiếc nếu như không có rượu, có hoa). Chính việc nhớ tới rượu và hoa trong cảnh ngục tù này đã cho thấy, người tù không hề vướng bận gì về vật chất và những gian truân mà mình đang phải chịu. Người tù vẫn ung dung tự tại, vẫn thả hồn mình cùng với thiên nhiên.

3. Hai câu cuối của bài thơ chữ Hán đối nhau rất chỉnh:

Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,

Nguyệt tòng song khích khán thi gia.

những từ chỉ người (nhân, thi gia) và những từ chỉ trăng (nguyệt) đặt ở hai đầu, ở giữa là cửa nhà tù (song). Thế nhưng, giữa người và trăng vẫn tìm được sự giao hoà với nhau. Cấu trúc đối này đã làm vượt trội tình cảm mãnh liệt giữa người và trăng, vượt trội sự gắn bó thân thiết của một mối quan hệ từ lâu đã trở thành tri kỉ (chưng với trăng).

4. Hình ảnh chủ toạ Hồ Chí Minh hiện lên trong bài thơ vượt trội ở khía cạnh người đội viên không chút bận tâm về gông xiềng, đói rét,…Trước khó khăn, chưng vẫn giữ được phong thái ung dung, tự tại. Bài thơ còn thể hiện vượt trội tâm hồn nghệ sĩ của chưng Hồ, một tâm hồn luôn rộng mở với thiên nhiên.

5*. Nhận xét của Hoài Thanh: “Thơ chưng đầy trăng” là có ý chỉ thơ chưng có rất nhiều bài viết về trăng. Hơn nữa còn có rất nhiều bài trình bày trăng rất đẹp và ấn tượng, ví dụ:

– những bài như: Ngắm trăng (vọng nguyệt), Trung thu, Đêm thu (Thu dạ), … là những bài thơ nằm trong tập Nhật kí trong tù.

– những bài như: Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu), Cảnh khuya, Tin thắng trận (Báo tiệp),…là những bài chưng viết trong thời kì kháng chiến chống Pháp.

Cuộc ngắm trăng trong bài ” Vọng Nguyệt” giống như những cuộc ngắm trăng khác trong những bài thơ được chưng làm khi phải chịu cảnh tù đày. Song có thể nói, mỗi bài thơ chưng viết về trăng lại có những nét riêng: trăng đầy sức sống, đầy sức xuân trong Rằm tháng giêng; trăng thi vị và tri kỉ trong Báo tiệp (Tin thắng trận),…Nói chung, ở tất cả những bài này, chưng đều đã cho người đọc thấy vẻ đẹp của một tâm hồn thi sĩ, luôn mở rộng lòng để giao hoà cùng với thiên nhiên.

Bản quyền bài viết thuộc Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: https://cmm.edu.vn