Soạn Văn Trong Lòng Mẹ của Nguyên Hồng để thấy bạn đang còn những may mắn nhất định hơn tuổi thơ của cậu bé trong truyện với những xấu số, tổn thương nhưng tình cảm dành cho mẹ thì chưa bao giờ thay đổi. Cùng Luật Minh Khuê soạn Trong lòng mẹ để hiểu hơn về truyện, hiểu hơn nhân vật và thấy yêu tuổi thơ, yêu mẹ của chính mình hơn nhé.

Trong lòng mẹ

Tôi đã bỏ cái khăn tang bằng vải màn ở trên đầu đi rồi. Không phải đoạn tang thầy tôi mà vì tôi mới mua được cái mũ trắng và quấn băng đen.
sắp tới ngày giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hóa vẫn chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa. Tôi nói “nghe đâu” vì tôi thấy người ta bắn tin rằng mẹ và em tôi xoay ra sống bằng cách đó.
Một hôm, cô tôi gọi tôi tới bên, cười hỏi:
– Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mợ mày không?
Tưởng tới vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ tôi, và nghĩ tới cảnh thiếu thốn một tình thương yêu ấp ủ từng phen làm tôi rớt nước mắt, tôi toan trả lời có. Nhưng, nhìn thấy những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp. Vì tôi biết rõ, nhắc tới mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một người phụ nữ đã bị cái tội là góa chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha phương cầu thực. Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm tới… Mặc dầu non một năm ròng rã mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà. Tôi cũng đã cười đáp lại cô tôi:
– Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt:
– Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu?
Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại lặng im, cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng:
– Mày dại quá cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
Nước mắt tôi đã ròng rã ròng rã rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa đầm đìa ở cằm và ở cổ. Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm tình tôi như ý cô tôi muốn. Nhưng không phải vì thấy mẹ tôi chưa đoạn tang thầy tôi mà đã chửa đẻ với người khác mà tôi có những cảm giác đớn đau ấy. Chỉ vì tôi thương mẹ tôi và căm tức sao mẹ tôi lại vì sợ hãi những thành kiến tàn ác mà xa lìa anh em tôi, để sinh nở một cách giấu giếm trốn tránh như một kẻ giết thịt người lúng túng với con dao vấy máu của nó. Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi:
– Sao cô biết mợ con có con?
Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể những chuyện cho tôi nghe. Có một bà họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán. Bà ta một hôm đi qua chợ thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở một bên rổ bóng đèn. Mẹ tôi ăn vận rách rưới, mặt mũi xanh bủng, người gầy rạc đi, thấy thế bà ta thương tình toan gọi hỏi xem sao thì mẹ tôi vội quay đi, lấy nón che…
Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quá vồ lấy ngay mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi.
Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai tôi, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị:
– Vậy mày hỏi cô Thông – tên người phụ nữ họ nội xa kia – chỗ ở của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trước sau cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi được sao?
Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp:
– Mấy lại rằm tháng tám là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng phải có họ, có hàng, người ta hỏi tới chứ?
Nhưng tới ngày giỗ thầy tôi, tôi không viết thư gọi mẹ tôi cũng về. Mẹ tôi về một mình đem rất nhiều quà bánh cho tôi và em Quế tôi. Chiều hôm đó, tan buổi học ở trường ra, tôi chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống giống mẹ tôi. Tôi liền đuổi theo, gọi bối rối:
– Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!…
nếu như người quay lại ấy là người khác thì thật là một trò cười tức bụng cho lũ bạn tôi chúng nó khua guốc inh ỏi và nô đùa ồn ào trên hè. Và cái lầm đó không những làm tôi thẹn mà còn tủi cực nữa, khác gì cái ảo tượng của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt sắp rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc.
Xe chạy chậm chậm… Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi, vài giây sau, tôi đuổi kịp. Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và, khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
-Con nín đi! Mợ đã về với những con rồi mà.
Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe. tới bấy giờ tôi mới kịp nhìn thấy mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi nói. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong, và nước da mịn làm vượt bậc màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy những cảm giác rét mướt đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. tương đối quần áo mẹ tôi và những tương đối thở ở khuôn mồm xinh xẻo nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường.
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mồm, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trên trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng. Từ ngã tư đầu trường học về tới nhà, tôi không còn nhớ mẹ tôi đã hỏi tôi và tôi đã trả lời mẹ tôi những câu gì. Trong những phút rộn rực ấy, cái câu nói của cô tôi lại nhắc lại:
– Mày dại quá! Vào Thanh Hóa đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và bế em bé chứ.
Nhưng bên tai ù ù của tôi, câu nói ấy bị chìm ngay đi, tôi không mảy may nghĩ ngợi gì nữa…

Bạn đang xem bài: Soạn bài Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng ngắn gọn, đầy đủ nhất

(Nguyên Hồng)

a, Hoàn cảnh sáng tác

– Đoạn trích “Trong lòng mẹ” được rút từ chương IV của cuốn hồi ký “Những ngày thơ ấu”.
– “Những ngày thơ ấu” kể lại tuổi thơ đầy đắng cay của tác giả. Tác phẩm bao gồm 9 chương, được đăng báo lần đầu năm 1938, được in thành sách năm 1940.

a, Thể loại: Hồi ký

c, Bố cục

Gồm 2 phần:
– Phần 1. Từ đầu tới “và mày cũng phải có họ, có hàng, người ta hỏi tới chứ?”. Cuộc hội thoại giữa Hồng và bà cô.
– Phần 2. Còn lại. Cuộc gặp gỡ cảm động của Hồng và mẹ.

1. Mẫu soạn bài “Tròng lòng mẹ” 1

Câu 1 (trang 20 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

tìm hiểu nhân vật bà cô:
– Độc ác, tàn nhẫn khi hỏi “mày có muốn vào Thanh Hóa không”, khoét vào nỗi đau hoàn viễn ảnh mẹ.
– Mỉa mai, giễu mẹ cậu nhằm chia rẽ tình cảm: “phát tài” (nói mỉa người mẹ nghèo khổ), “em bé” (gieo rắc hoài nghi để bé Hồng khinh miệt ruồng rẫy mẹ).
⇒ Bà cô nham hiểm, giả dối, sống tàn nhẫn không có lòng vị tha, đại diện cho những thành kiến, những hủ tục đày đọa người phụ nữ trong xã hội cũ.

Câu 2 (trang 20 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Tình yêu thương mãnh liệt của bé Hồng với người mẹ xấu số:
– Khi nghe những lời giả dối, thâm độc xúc phạm mẹ: cúi đầu không đáp, tỉnh táo nhìn thấy “những rắp tâm tanh bẩn” của bà cô, nghe “em bé” thì khóc ròng rã vì thương mẹ, vì uất ức, lòng căm tức xã hội tăng tiến “…mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi”.
– Khi gặp và nằm trong lòng mẹ: “Mợ ơi! …” là tiếng gọi tha thiết khát khao tình mẹ, hàng loạt hành động gấp gáp: đuổi theo, gọi bối rối, thở hồng hộc, trèo lên xe ríu cả chân, òa khóc. Trong lòng mẹ, cậu ngắm kĩ gương mặt mẹ, mơn man sung sướng “Tôi ngồi trên đệm xe … thơm tho lạ thường”.
⇒ Bé Hồng yêu thương, kính trọng, có niềm tin mãnh liệt về người mẹ của mình.

Câu 3 (trang 20 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

– Văn Nguyên Hồng giàu chất trữ tình. Đối tượng thể hiện là tình mẫu tử thiêng liêng, ở dòng xúc cảm phong phú của bé Hồng (xót xa tủi nhục, căm giận sâu sắc, sự quyết liệt, tình thương mẹ,… dồn nén và lên cao). Hơn nữa còn ở cách mô tả, cách kể đầy xúc cảm, những so sánh ấn tượng giàu sức gợi.

Câu 4 (trang 20 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Hồi kí là một thể loại kí kể lại những sự việc đã xảy ra trong quá khứ mà người kể là người tham gia hoặc chứng kiến, tác giả là người xưng tôi.

Câu 5 (trang 20 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng:
– Có cái nhìn thông cảm, thấu hiểu với những khổ đau người phụ nữ giữa những hủ tục khó tính, người con trẻ với khát vọng tình thương, nỗi đau ý thức.
– Nhà văn thông suốt sâu sắc về phụ nữ và trẻ nhỏ, có sự nắm bắt cá tính và tâm lí nhân vật qua lời văn giàu xúc cảm, ngọt ngào.

2. Mẫu soạn bài “Trong lòng mẹ” 2

Câu 1 ( trang 20 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
– Nhân vật người cô chú bé Hồng:
+ Nhân vật bà cô gây ấn tượng mạnh với người đọc bởi dã tâm, lời nói cay nghiệt, độc ác và cổ hủ trước những lề lối tàn nhẫn của xã hội cũ.
+ Xoáy sâu vào trong sự thiếu thốn tình mẫu tử của bé Hồng bằng nghi vấn nhẫn tâm ” mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mẹ mày không”
+ Ý nghĩ cay độc trong giọng nói, nét mặt cười rất kịch
+ Cố gieo rắc vào đầu đứa cháu hoài nghi để chia rẽ tình mẹ con
+ Giọng nói, cử chỉ quan tâm của bà cô là giả dối, sáo rỗng
+ Khi đứa cháu khóc bà cô vẫn cố tình khơi vào nỗi đau của cháu
⇒ Bà cô với dã tâm độc ác muốn chia rẽ tình cảm mẹ con, muốn đứa cháu “khinh miệt và ruồng rẫy mẹ” bằng những cử chỉ ngọt ngào nhưng rất kịch, hành động quan tâm giả dối, lời nói cay độc, nhẫn tâm, ý nghĩ xấu xa, nham hiểm.

Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
– Tình yêu thương của chú bé Hồng đối với người mẹ xấu số:
+ hơn 1 năm không có tin tức của mẹ nhưng Hồng vẫn không hề trách cứ, ghét bỏ mẹ.
+ tưởng tượng ra vẻ mặt rầu rầu, hiền từ của mẹ + nhìn thấy dã tâm chia rẽ tình mẫu tử của bà cô độc ác, Hồng vẫn luôn yêu thương, kính trọng mẹ.
+ Muốn nghiến nát những cổ tục đã đày đọa mẹ, thấu hiểu hoàn cảnh, nỗi đau mẹ đã phải trải qua
+ Gặp lại mẹ Hồng sung sướng, hạnh phúc, quên hết những uất ức, khổ cực khi phải sống trong gia đình giả dối, nhẫn tâm.
+ Muốn bé lại để được mẹ yêu thương, săn sóc, vỗ về.

Câu 3 ( trang 20 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):

Chất trữ tình thể hiện trong văn Nguyên Hồng:
– Tình huống truyện, nội dung đặc sắc:
+ Hồng phải sống trong sự cay nghiệt ghẻ lạnh của họ hàng
+ người mẹ thầm lặng chôn tuổi thanh xuân, chịu nhiều đắng cay, thành kiến của xã hội cũ
+ sự yêu thương, kính mến mẹ không hề lung chuyển, thay đổi trước lời nói, rắp tâm tàn độc của người cô
– Dòng xúc cảm mãnh liệt của Hồng:
+ Xót xa, tủi nhục, căm hờn, uất nghẹn
+ Quyết liệt bảo vệ tình mẫu tử
+ Thấu hiểu, thông cảm và yêu thương mẹ
– Hình ảnh so sánh gây ấn tượng mạnh, giàu sức biểu hiện, gợi cảm
– Lời văn say mê diễn đạt xúc cảm dạt dào, chân thật
– phối hợp tài tình, nhuần nhuyễn kể, tả, biểu lộ xúc cảm.

Câu 4 ( trang 20 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):

Hồi kí thuộc thể kí, là truyện kể từ bằng chính ngôi kể tác giả kể về những sự kiện có thật trong quá khứ mà tác giả đã chứng kiến hoặc trải qua Hồi kí giống nhật kí ở việc được giãi bày theo trình tự thời gian. Hồi ký mang tính chủ quan nhưng sinh động chân thật bởi những dòng diễn đạt cảm tưởng trực tiếp của tác giả.

Câu 5 (trang 20 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):

– Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng:
+ Nhân vật trong những sáng tác chính của ông là phụ nữ và trẻ em: hồi kí Những ngày thơ ấu, tiểu thuyết Bỉ vỏ, Khi đứa con ra đời, Hai nhà nghỉ… + thấu hiểu, đồng cảm với những thân phận nhỏ bé bị o ép trong xã hội cũ.
+ Nhìn thấy được phẩm chất tốt đẹp cao quý của người phụ nữ, sự thơ ngây trong sáng của trẻ nhỏ.
– Trong đoạn trích những ngày thơ ấu:
+ Nhân vật bà cô đại diện những hủ tục phong kiến còn tồn tại
+ Nhân vật mẹ Hồng: hiện sinh hình ảnh người phụ nữ tảo tần, chịu nhiều vất vả, tai tiếng tủi nhục
+ Nhân vật bé Hồng: sống trong cảnh thiếu thốn tình cảm, mất mát trong gia đình.

3. Mẫu soạn bài “Trong lòng mẹ” 3

Câu 1.

tìm hiểu nhân vật bà cô trong cuộc hội thoại của bà ta và chú bé Hồng:
Nhân vật bà cô hiện lên:
+ Một người độc ác, nham hiểm cố tình gieo vào đầu cháu những điều xấu xa để chia rẽ tình cảm giữa Hồng và mẹ.
=> Bà cô chính là đại diện cho xã hội phong kiến với những thành kiến về người phụ nữ trong xã hội.

Câu 2.

Tình yêu thương mãnh liệt của chú bé Hồng đối với người mẹ xấu số thế nào?
– Trong cuộc hội thoại với bà cô: Tỉnh táo trước sự thâm hiểm của bà cô, càng thêm thương mẹ nhiều hơn.
– Khi gặp lại mẹ: Sung sướng và hạnh phúc khi được gặp lại mẹ, ngồi vào lòng mẹ mà òa khóc.

Câu 3.

– Qua đoạn trích Trong lòng mẹ hãy chứng minh văn Nguyên Hồng giàu chất trữ tình.
– Nội dung đoạn trích: Bộc lộ tình cảm yêu thương của Hồng dành cho mẹ. Lời văn giàu xúc cảm, phối hợp miêu kể, tả và biểu cảm.

Câu 4.

Qua đoạn trích, em hiểu thế nào là hồi ký?
– Hồi ký là sáng tác thuộc nhóm thể loại ký, thiên về tường thuật theo thứ bậc nhất. Thường là kể về chính cuộc thế của tác giả.

Kết luận sau khi soạn văn Trong lòng mẹ

1. Nghệ thuật

– Lời văn giàu xúc cảm, cách viết tinh tế, nhẹ nhõm.
– Mạch truyện được dẫn dắt tự nhiên, xúc cảm trung thực.

2. Nội dung

– Soạn bài “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng để thấy trung thực một tuổi thơ nhiều xấu số của một đứa trẻ thiếu thốn tình cảm gia đình nhưng cuối cùng hạnh phúc cũng mỉm cười với Hồng khi an yên trong vòng tay mẹ. từ đó, tác giả cũng thể hiện sự căm phẫn đối với chế độ cũ đã gây ra những bất công cho thân phận người phụ nữ.

Trích nguồn: Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung
Danh mục: Tổng hợp