tìm hiểu Chiếc lá trước tiên là một chủ đề hay nằm trong chương trình Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo. Tuy nhiên sẽ có rất nhiều bạn chưa biết cách tìm hiểu đánh giá bài thơ Chiếc lá trước tiên. nếu như như những bạn lớp 10 vẫn còn đang băn khoăn chưa biết nên khởi đầu từ đâu, thì hãy tham khảo dàn ý và bài văn mẫu tìm hiểu Chiếc lá trước tiên, trong bài viết Luật Minh Khuê chia sẻ dưới đây nhé.

I. Lập dàn ý

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm.

 

Bạn đang xem bài: tìm hiểu bài thơ Chiếc lá trước tiên chọn lựa lọc hay nhất

2. Thân bài

a. Chủ đề, xúc cảm chủ đạo của tác phẩm:

– Chủ đề của tác phẩm: tình yêu đối với mái trường.

– xúc cảm chủ đạo: nỗi nhớ da diết của nhân vật trữ tình về tuổi học trò đã qua.

– Ý nghĩa nhan đề:

+ “Chiếc lá trước tiên” tượng trưng cho sự khởi đầu của một tình yêu chớm nở, cho những kỷ niệm trước tiên.

+ Hình ảnh lúc ban đầu sẽ để lại cho con người những kỷ niệm, dấu ấn khó phai.

b. tìm hiểu, đánh giá chủ đề và tính độc đáo của những phương tiện tiếng nói được sử dụng

* Nỗi nhớ về thuở thơ dại:

– Hai câu thơ đầu là xúc cảm của nhân vật trữ tình về khoảng thời gian tươi đẹp với nhân vật “em”:

+ “Em thấy không, tất cả đã xa rồi”: thể hiện sự tiếc nuối về khoảng thời gian đã xa, về quá khứ tươi đẹp ngày ấy.

+ “Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ”: giải pháp nhân hóa “tiếng thở” phối hợp với từ “rất khẽ” gợi liên tưởng về sự đi lại vô cùng nhẹ của thời gian, nhịn nhường như thời gian trôi qua rất nhanh.

– Câu thơ “tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế” gợi ra sự trôi chảy của thời gian. Tuổi thơ là khoảng thời gian tươi đẹp, một đi không trở lại => Thể hiện sự hoài niệm, tiếc nuối của nhân vật trữ tình.

– Hình ảnh gắn liền với tuổi học trò “hoa súng tím”, “chùm phượng hồng”, “tiếng ve”, 

+ “Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say”: trong đôi mắt của nhân vật trữ tình, bông hoa súng mang tới cảm giác say đắm, thích thú.

+ “Chùm phượng hồng yêu dấu ấy rời tay”: hoa phượng nở báo hiệu một niên học chuẩn bị kết thúc => Gợi ra cảm giác bổi hổi, thương nhớ một thời “yêu dấu” đã qua.

+ “Tiếng ve”: âm thanh đặc trưng của mùa hạ, cũng là mùa chia tay mái trường, thầy cô. giải pháp nhân hóa “con ve tiên tri vô tâm báo trước” đã cho thấy sự sững sờ, tiếc nuối tới ngỡ ngàng của nhân vật trữ tình. => Dòng xúc cảm của nhân vật trữ tình đang trôi về mùa hè năm ấy, về lần đầu mình biết yêu.

– “có nhẽ một người cũng khởi đầu yêu”: Những rung động đầu đời của học trò.

* Nỗi nhớ bạn bè và thầy cô năm xưa:

– Điệp cấu trúc “Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu” => Nhấn mạnh vào xúc cảm mãnh liệt, dâng trào của nhân vật trữ tình khi nhớ về trường cũ.

– “Một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ”: diễn tả tâm trạng luyến tiếc, thương nhớ của nhân vật trữ tình.

– “Sân trường đêm – Rụng xuống trái bàng đêm”: Không gian tĩnh lặng bị xao động bởi trái bàng rụng xuống.

– Điệp cấu trúc “nỗi nhớ” diễn tả ấn tượng sâu đậm về kỷ niệm tuổi học trò, đỉnh điểm của sự xúc động và nỗi nhớ.

– Ở khổ thứ tư có sự thay đổi về cách xưng hô:

+ “Anh”: gửi gắm tâm tư, tình cảm với “em”.

+ “Tôi”: chia sẻ xúc cảm với “bạn”, với tất cả mọi người, trong đó có “em”. => Đại từ nhân xưng “ta”, “tôi”, “anh” thực chất vẫn là một, đó là chủ thể trữ tình trong những mối quan hệ khác nhau.

– thắc mắc tu từ “Bạn có nhớ trường nhớ lớp, nhớ tên tôi”: nhân vật trữ tình hỏi “bạn”, hỏi mọi người liệu có còn nhớ tới mái trường, nhớ tới mình hay không.

– Ở khổ thơ thứ năm, tác giả dẫn nguyên văn lời thoại nhằm thể hiện xúc cảm theo lối gián tiếp. => Tác giả đan xen những mẩu hội thoại vào mạch trữ tình, phối hợp giữa biểu cảm gián tiếp và trực tiếp khiến cho lời thơ trở nên linh hoạt, kỷ niệm càng được khắc họa rõ nét, đáng nhớ hơn.

– Điệp cấu trúc “Những chuyện năm nao, những chuyện năm nào”, điệp ngữ “cứ xúc động, cứ xôn xao biết mấy” nhấn mạnh vào xúc cảm da diết, trào dâng của nhân vật trữ tình, đồng thời tạo nhạc điệu xao xuyến cho bài thơ.

– Câu thơ “Mùa hoa mơ rồi tới mùa phượng cháy”: sự vận động của thời gian từ cuối đông đầu xuân sang tới hè => Diễn tả sự trôi chảy của thời gian.

– “Trên trán thầy, tóc chớ bạc thêm”: niềm mong ước của chủ thể trữ tình khi chứng kiến người thầy của mình đã già đi theo năm tháng.

* xúc cảm tiếc nuối của nhân vật trữ tình về một thời đã qua:

– “Thôi đã hết”: không còn những tháng ngày học tập dưới mái trường mến yêu với những trò đùa tinh nghịch “tóc trắng ngủ quên”, “cầm dao khắc lăng nhăng trên bàn ghế cũ”.

– Hai câu thơ “Em đã yêu anh, anh đã xa rồi/ Cây bàng hứa hò chìa tay vẫy mãi”: diễn tả sự xa rời, chia lìa.

– “Không thấy trên sân trường – chiếc lá buổi trước tiên”: nhân vật trữ tình giãi bày niềm thương nhớ, nuối tiếc về những kỷ niệm lần đầu, về thuở ban đầu mới yêu.

c. Đánh giá về nội dung:

– Bài thơ thể hiện nỗi thương nhớ da diết và niềm khắc khoải của nhân vật trữ tình khi nhớ về trường xưa, thầy cô, bạn cũ.

– Đồng thời, khơi gợi cho người đọc những kỷ niệm tươi đẹp, trong sáng, hồn nhiên thuở học trò.

d. Đánh giá về nghệ thuật:

– Hình ảnh sắp gũi, thân thuộc.

– Từ ngữ giàu sức gợi hình, gợi cảm.

– giải pháp tu từ: so sánh, nhân hóa, điệp ngữ độc đáo.

 

Bạn đang xem bài: tìm hiểu bài thơ Chiếc lá trước tiên chọn lựa lọc hay nhất

3. Kết bài

Khẳng định trị giá của tác phẩm.

 

Bạn đang xem bài: tìm hiểu bài thơ Chiếc lá trước tiên chọn lựa lọc hay nhất

II. tìm hiểu bài thơ Chiếc lá trước tiên chọn lựa lọc hay nhất

Khám phá ra cái đẹp sâu kín trong đời sống là nhiệm vụ của mỗi người viết khi họ nghiên cứu và tạo dựng tác phẩm nghệ thuật bằng lời. Và có thể, cái đẹp trong sáng của những năm tháng học sinh trong bài thơ “Chiếc lá trước tiên” của Hoàng Nhuận Cầm chính là một cái đẹp tương tự. Hoàng Nhuận Cầm sinh ở Hà Nội. Ông được gọi là thi sĩ của học trò, sinh viên vì có rất nhiều bài thơ kể về kỉ niệm tuổi xanh, tình yêu với lối viết tràn đầy sức sống, nhiệt huyết. Ngoài làm thơ, ông còn viết kịch bản phim, đóng phim. Hoàng Nhuận Cầm có một số tập thơ nổi trội khác như: Xúc xắc mùa thu, Hò hứa mãi cuối cùng em cũng tới…Bài thơ Chiếc lá trước tiên đã đánh thức trong mỗi người bao nhiêu kỷ niệm của những năm tháng học trò tràn ngập niềm vui và thơ ngây.

thi sĩ đã bước vào tuổi xế chiều nhưng vẫn đậm màu thời gian. Vẫn mãi tồn tại cái xao xuyến của những năm tháng về mùa hạ đã qua. Có một nỗi nao lòng khi nghe tiếng ve. Thành phố với những hàng me, những chiều công viên ước chừng nắng, bỗng dưng nghe tiếng dài lâu như khàn giọng, mới biết rằng mùa hạ khởi đầu sang. Tuổi học trò ngày xưa tràn về như lật nhanh từng trang, từng trang nhật ký chứa đầy những tươi đẹp bè bạn. Trong chuỗi ký ức dài sáng lên những ánh nhìn trong sáng. Một dải sáng kỳ diệu – ánh mắt tuổi học sinh. Có một bàn tay chìa ra với mình: kìa tiếng ve khởi đầu trở về rồi đó, có nhớ bài thơ lúc ra trường, bạn xúc động tâm sự… Ừ có một bài thơ sâu lắng tận bây giờ. Ngày ấy tụi mình sung sướng những vần thơ, nôi giấc ngủ tuổi học trò phong thanh, những vần thơ nổi tiếng ve buồn lạnh lùng, có chiếc lá trước tiên, có bạn, có trường. Tất cả đều là những khoảnh khắc yêu thương, dù không biết Hoàng Nhuận Cầm là người nào cũng ngạc nhiên khen ngợi: chắc ngày xưa thi sĩ cũng… học trò tinh nghịch, mà sao đặt vào thơ những xúc động vô vàn.

Bài thơ là khúc tự sướng của người lính trẻ. Khi anh phải để nghiêng bút lên đường đó cũng chính là khi anh phải chia tay phấn đen bảng trắng để đi theo tiếng gọi yêu thương của Tổ quốc. Đó cũng chính là khi anh đã xa khoảng trời mộng mơ với mối tình đầu của mình. Và đó cũng chính là cách bài thơ Chiếc lá cuối cùng lay động trái tim của bao người đọc. Nó sắc nét và ngậm ngùi như đưa con người ta vào bản tình khúc. Ký ức về mùa hạ cũng như năm tháng học trò ấy tràn ngập trong tâm trí của thi sĩ. Nó dâng tràn một nỗi nhớ và cũng như cách thi sĩ nhìn về những năm tháng của quá khứ. Để rồi đọc những vần thơ này ta cảm thấy được một sự tiếc nuối nghẹn ngào. Bởi em đó chính là mối tình đầu và cũng chính là nguồn cảm hứng xuyên suốt trong bài thơ. Đó cũng chính là mảnh ghép về những năm tháng thanh xuân đầy tươi đẹp, không quá ồn ào mà cũng giản dị và sâu lắng. Những kỷ niệm trong Chiếc lá cuối cùng như đang dồn về nhóng nhánh từng trang, từng trang. Để rồi đọc những câu thơ tiếp theo ta có thể hiểu được tâm tư của người thi sĩ. Đó là tình yêu lứa đôi nhưng cũng có một khía cạnh khác. Đó chính là ngôi trường xưa với bao nhiêu kỷ niệm.

“Em thấy không, tất cả đã xa rồi

Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ

Tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế

Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say”.

Có thể tình yêu ở lứa tuổi học trò trước tiên đều xuất phát từ tình bạn. Đó cũng chính là những kỷ niệm gắn kết dưới mái trường đầy yêu thương và vui vẻ. Những ký ức ấy khiến thi sĩ không khỏi bổi hổi tiếc thương. Đó là cảm giác đi bên chùm phượng hồng làm người nào đã mất những phút giây ban đầu. Là cảm giác say mê của một con người khi ngại ngùng lúng túng. Chính những kỷ niệm ấy trở thành dấu ấn mãi không phai trong lòng của mỗi con người. Mùa hạ sẽ không còn tuyệt vời nếu như thiếu đi những âm thanh ấy. Đó là tiếng ve – âm thanh riêng biệt của mùa hạ, cũng là mùa chia tay của lứa tuổi học trò đầy thơ ngây và vui tươi. Tiếng ve của mùa hạ không giống như những nhạc điệu gợi nốt buồn. Mà đó chính là những sự tươi vui khỏe mạnh. Và với tình yêu đầu đời cũng đã làm chàng thi sĩ không khỏi bổi hổi xúc động về những năm tháng đã qua.

“Chùm phượng hồng yêu dấu ấy rời tay

Tiếng ve trong veo xé đôi hồ nước

Con ve tiên tri vô tâm báo trước

có nhẽ một người cũng khởi đầu yêu”.

Cái tình cảm ấy là mối tình đầu, tình yêu đầy nồng nàn của đời người. Trong đó còn chứa đựng cả tình bạn, tình yêu và cũng có cả tình người. Để rồi thật khó có thể đặt tên cho nguồn xúc cảm ấy. Nó như một đi không quay lại và cũng không người nào có thể lội hai lần trên một dòng sông. Và chính câu thơ này đã ghi sâu vào trong ấn tượng đối với độc giả. Để rồi từng hình ảnh ấy như chạm lại những ký ức của tuổi thơ. Và mãi về sau hình ảnh vẫn đi theo nỗi nhớ lưu luyến. Những lời giãi bày rất tình, rất đỗi nhung nhớ mà Hoàng Nhuận Cầm nói ra, và đó là những ký ức về mái trường cũ bỗng dưng về trong tâm trí. Đó là lớp học với biết bao kỷ niệm gắn kết cùng thầy cô, bạn bè, bảng đen, sân trường,… Quãng thời gian ấy vui vẻ, thơ ngây, trong sáng mà mỗi lần nhớ tới, con người ta lại dâng lên một niềm xúc động khó quên, một nỗi nhớ mong về tình yêu tuổi học trò:

“Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu

Lời hát đầu xin hát về trường cũ

Một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ

Sân trường đêm – rụng xuống trái bàng đêm

Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em

Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ

Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế

Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi”.

Khổ thơ đã mang tới cho ta một hình ảnh là quang cảnh lớp học vui vẻ, thơ ngây. Nơi ấy có “một nàng Bạch Tuyết” – chính là cô giáo và “những chú lùn rất nghịch” là những cô cậu học sinh tinh quái, đáng yêu. Trong không gian ấy, vọng lên những tiếng cười “rộn ràng”, trong sáng của cả cô và trò, giúp xua đi bầu không khí căng thẳng của những tiết học. Qua đoạn thơ ấy, câu “Nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò” càng trở nên chuẩn xác. Tuổi học trò là quãng thời gian đáng nhớ nhất trong thế cuộc. Bài thơ nhịn nhường như đã trình bày hết những tâm trạng mỗi khi nhớ tới những tháng ngày hồn nhiên, vô tư cắp sách tới trường, được học tập, được vui chơi cùng bạn bè và thầy cô. Tuổi học trò thật trong sáng, vô giá và chứa đầy nhiều kỷ niệm:

“Những chuyện năm nao, những chuyện năm nào

Cứ xúc động, cứ xôn xao biết mấy

Mùa hoa mơ rồi tới mùa hoa phượng cháy

Trên trán thầy, tóc chớ bạc thêm”.

Chủ thể trữ tình và bao nhiêu thế hệ học sinh đều chia sẻ tình cảm, xúc cảm thực bụng khi hồi ức lại những tháng ngày dưới mái trường. Họ cảm thấy xúc động, náo nức khi nhớ về “những chuyện năm nao, những chuyện năm nào”. Thời gian trôi qua nhanh chóng, từ “mùa hoa mơ rồi tới mùa phượng cháy”, người học trò năm ấy vẫn hàm ân người thầy đã dạy dỗ tri thức, tâm hồn mình và ước mong tóc thầy đừng bạc thêm nữa. Bốn câu thơ ngắn gọn đã diễn đạt được mọi suy nghĩ, tình cảm của chủ thể trữ tình và làm nổi trội lên.

“Thôi đã hết thời bím tóc trắng ngủ quên

Hết thời cầm dao khắc lăng nhăng lên bàn ghế cũ

Quả đã ngọt trên mấy cành đu đủ

Hoa đã vàng, hoa mướp của ta ơi”.

Những xúc cảm chứa đựng trong chiếc lá trước tiên vô cùng thân yêu và sắp gũi. Đó chính là nỗi nhớ sâu lắng, và nhịn nhường như thỉnh thoảng nỗi nhớ ấy đã chạm tới đỉnh điểm và xúc cảm như có phần thắm lại. Khổ cuối cùng của bài thơ ra đời vào thời khắc sau ngày 30/4/1975, quốc gia thống nhất, Hoàng Nhuận Cầm trở lại khoa Văn, Trường Đại học Tổng hợp tiếp tục thế cuộc sinh viên. Trong khoảnh khắc đứng lặng lẽ trên sân trường, ông biết rằng tất cả tuổi thanh xuân đã gửi lại ở trong những cánh rừng lửa đạn, còn trước mắt mình là thế hệ tiếp nối và khi ấy, ông thốt lên:

“Em đã yêu anh, anh đã xa rồi

Cây bàng hứa hò chìa tay vẫy mãi

Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại

Không thấy trên sân trường chiếc lá buổi trước tiên”.

“Chiếc lá buổi trước tiên” trong những dòng thơ cuối cùng là hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng. Nó ám chỉ khoảng thời gian tươi đẹp, đó là tình yêu đầu, tình yêu của tuổi học trò trong trắng, ngờ nghệch và đầy ước mơ. Nỗi nhớ ấy chính là sự luyến tiếc về những kỉ niệm đáng yêu của năm tháng học trò. Để rồi xung quanh đó vẫn tràn ngập những xúc cảm khó diễn tả. Đọc những vần thơ này ta như vuốt ve nỗi nhớ. Đó là nỗi nhớ về em – mối tình đầu không quên, và đó cũng chính là nỗi nhớ về mẹ, về trường, về lớp và về bạn bè. Để rồi bao năm tháng ấy vẫn còn in sâu trong lòng của mỗi người. Và nhịn nhường như đối với Hoàng Nhuận Cầm, chiếc lá nào cũng chính là chiếc lá trước tiên và mối tình nào cũng chỉ mãi là cái rung động và sự náo nức của mối tình đầu. Đọc những câu thơ tôi lại liên tưởng tới câu hát trong bài Mối tình đầu của Thế Duy “không hiểu vì sao tình yêu tan vỡ, như hoa ven mặt hồ tàn theo gió mùa thu”. Rõ ràng em đã yêu, nhưng anh cũng đã xa rồi. Anh chẳng hiểu nổi “anh nhớ quá! Mà chỉ lo ngoảnh lại”. Tất cả diễn ra đều không hiểu nổi, đều là những nghịch lý thông thường. “Chiếc lá buổi trước tiên” ở đây là một hình ảnh biểu tượng. Đó là tuổi học trò, là tình yêu đầu, là một quá khứ đã qua mà cũng là một bản thân khác của tác giả – là ta đó mà giống như không như không phải là ta.

Bằng tiếng nói phong phú, sinh động, hình ảnh thân thuộc, sắp gũi cùng những phép tu từ như so sánh, nhân hóa, điệp ngữ sáng tạo, tác giả đã thể hiện nỗi nhớ mong cháy bỏng và niềm tiếc thương khi hồi ức về trường xưa, thầy cô, bạn cũ. Đồng thời, đánh thức cho người đọc những kỷ niệm đẹp đẽ, trong trắng, vui vẻ thuở học trò. Có thể nói, “Chiếc lá trước tiên” được coi là tác phẩm xuất sắc về nội dung và độc đáo về nghệ thuật. Thông qua tác phẩm, người đọc thấy được tâm hồn tinh khiết, uyên chưng của thi sĩ.

Trên đây Luật Minh Khuê chia sẻ những bạn bài văn nghị luận chiếc lá trước tiên kèm theo dàn ý chi tiết nhất. Bài thơ Chiếc lá trước tiên đã khơi gợi cho chúng ta biết bao nhiêu ký ức tươi đẹp dưới mái trường. những em hãy trân trọng, nâng niu những khoảnh khắc vô giá này nhé! kế bên bài tìm hiểu Chiếc lá trước tiên của Hoàng Nhuận Cầm, những em có thể xem thêm một số bài văn mẫu khác trên website Luật Minh Khuê để biết thêm thông tin chi tiết. Hy vọng bài viết trên giúp ích những bạn học sinh vật học tập tốt. Trân trọng cảm ơn!

 

Bạn đang xem bài: tìm hiểu bài thơ Chiếc lá trước tiên chọn lựa lọc hay nhất

 

Bạn đang xem bài: tìm hiểu bài thơ Chiếc lá trước tiên chọn lựa lọc hay nhất

Trích nguồn: Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung
Danh mục: Tổng hợp