Đề bài: tìm hiểu trị giá hiện thực của tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa

Bạn đang xem bài: tìm hiểu trị giá hiện thực của tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa

tìm hiểu trị giá hiện thực của tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa

I. Dàn ý tìm hiểu trị giá hiện thực của tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa (Chuẩn)

1. Mở bài:

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vấn đề: trị giá hiện thực của tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa.

2. Thân bài:

a. Khái quát về tác giả, tác phẩm:

* Tác giả:
– Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiên phong của văn học hiện đại Việt Nam thời kì đổi mới.
– Từ những năm 80, ông không đi sâu, khai thác, trình bày những hình tượng với vẻ đẹp lý tưởng mà đi sâu khai thác những hình tượng con người đậm chất hiện thực, dung dị.

* Tác phẩm:
– Chiếc thuyền ngoài xa được viết năm 1983.
– Kể về chuyến đi thực tế của người nghệ sĩ nhiếp ảnh tới một vùng biển. Tại đây người nghệ sĩ ấy phát hiện ra một vẻ đẹp tuyệt mĩ nhưng cũng phát hiện ra sự thực trần truồng đằng sau nó.
– Từ đó, người nghệ sĩ rút ra cho mình những chiêm nghiệm về thế cuộc và nghệ thuật, về mối quan hệ giữa chúng.

b. giảng giải trị giá hiện thực:

– “trị giá hiện thực” là hiện thực trong đời sống, được những tác giả phản ánh vào tác phẩm của mình.

– Được biểu hiện thông thường qua những khía cạnh:
+ Phơi bày cuộc sống khốn cùng của con người với số phận xấu số.
+ Chỉ ra những nguyên nhân trực tiếp gián tiếp gây nên những nỗi thống khổ cho con người.
+ trình bày vẻ đẹp tiềm tàng ẩn sau mỗi con người xấu số đó.

c. tìm hiểu:

* “Chiếc thuyền ngoài xa” phản ánh hiện thực cuộc sống sau bức ảnh:

– Bức ảnh của Phùng chụp là một bức ảnh đẹp hoàn mỹ về một chiếc thuyền đang dần đi vào bờ:
+ Đó là “một cảnh “đắt” trời cho, “như một bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ”.
+ Anh tưởng rằng mình đã tìm thấy được “cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”.

– sự thực đằng sau bức ảnh:
+ Từ trong quang cảnh đẹp như mơ ấy lại xuất hiện “một người đàn ông và một người nữ giới”:
+ Khi tới sắp chỗ Phùng đứng, lão đàn ông “rút thắt lưng” “đánh túi bụi vào lưng người nữ giới”. Còn người nữ giới thì hoàn toàn cam chịu, chấp nhận.
→ Sự ngang trái trong gia đình hàng chài chính là hiện thực cuộc sống, được Nguyễn Minh Châu đưa vào trong tác phẩm của mình.

* Chỉ ra những nguyên nhân gây ra thống khổ cho người nữ giới hàng chài:

– Thói vũ phu, gia trưởng:
+ Xuất phát từ xã hội phong kiến “trọng nam khinh nữ”.
+ Đã ăn sâu vào trong trong suy nghĩ của những người dân nghèo, ít học.

– nghèo đói:
+ nghèo đói gây nên những uất ức, những sức ép không thể giải vây, chính vì vậy mới gây nên cảnh bạo hành gia đình.
+ nghèo đói khiến những người phụ nữ cam chịu cuộc sống bị bạo hành, chấp nhận số phận đau thương để có thể nuôi nấng con cái của mình.

d. Đánh giá:

– Nguyễn Minh Châu không chỉ đưa vào trong truyện chất liệu hiện thực mà còn cả những trằn trọc của ông về thế cuộc nữa.
– Ông còn rút ra bài học cho những nghệ sĩ rằng khi nhìn nhận cuộc sống, con người phải có cái nhìn đa diện đa chiều, phải biết đi sâu khám phá những bản tính đằng sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.

3. Kết bài:

– Khẳng định trị giá của tác phẩm.

II. Bài văn mẫu tìm hiểu trị giá hiện thực của tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa (Chuẩn)

Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiên phong của nền văn học Việt Nam trong thời kì đổi mới. Ông có một sự nghiệp rất khổng lồ với những tác phẩm chính như Dấu chân người lính, Mảnh đất tình yêu, Bến quê, … Nhưng vượt trội nhất có nhẽ là truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”. Tác phẩm in đậm phong cách tự sự – triết lý của nhà văn, đồng thời nó còn mang trị giá hiện thực sâu sắc.

Từ thập niên 80 trở đi, Nguyễn Minh Châu không đi sâu, khai thác những con người với vẻ đẹp lý tưởng mà ông lại đi sâu vào trong những hình tượng con người đậm chất hiện thực, đời thường, dung dị. Nguyễn Minh Châu đã hòa mình vào đời sống của con người để phát hiện ra những khía cạnh phía sau họ, tìm thấy những vẻ đẹp nhóng nhánh sâu bên trong con người họ. Và ông nghĩ rằng đó mới là thứ “ngọc sáng”, là cái đẹp tinh khôi nhất, là cái chân thiện mỹ ở đời.

Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa được viết năm 1983, là câu chuyện rất dung dị, đời thường, kể về chuyến đi thực tế của một người nghệ sĩ nhiếp ảnh tới vùng biển là nơi chiến trường cũ. Ở đây, người nghệ sĩ nhiếp ảnh ấy đã phát hiện ra một vẻ đẹp hoàn mỹ nhưng cũng phát hiện ra cả những nghịch lí của thế cuộc, được chứng kiến những điều còn tàn bạo hơn cả chiến tranh. Từ đó, người nghệ sĩ ấy rút ra được cho mình những chiêm nghiệm sâu sắc về thế cuộc và về nghệ thuật.

Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu mang trị giá hiện thực rất sâu sắc. “trị giá hiện thực” được hiểu là hiện thực trong đời sống, được những tác giả phản ánh vào tác phẩm của mình. trị giá hiện thực thường được những tác giả đề cập với những nét chính như phơi bày cuộc sống khốn cùng của con người với số phận xấu số, chỉ ra những nguyên nhân trực tiếp gián tiếp gây nên những nỗi thống khổ cho con người và trình bày vẻ đẹp tiềm tàng ẩn sau mỗi con người xấu số đó. Mỗi tác phẩm đều phản ánh trị giá hiện thực rất khác nhau. nếu như như trong tác phẩm Chí Phèo, nhà văn Nam cao đi sâu vào trong hiện thực xã hội phong kiến, khi con người bị thúc ép vào đường cùng, phải tha hoá, cùng những nỗi đau ý thức của những số kiếp dưới đáy của xã hội thì Nguyễn Minh Châu lại tìm hiểu về một cuộc sống sau chiến tranh, khi quốc gia đã hoà bình, số phận đớn đau của những người dân chài nghèo đặc biệt là người phụ nữ.

trị giá hiện thực trước hết mà Nguyễn Minh Châu phản ánh đó là hiện thực “xù xì” về thế cuộc đằng sau bức ảnh chụp trên biển. Phùng là một người nghệ sĩ nhiếp ảnh, anh được phân công đi chụp những tấm ảnh về thuyền và biển cho bộ lịch nghệ thuật. Vậy là anh đã xách chiếc máy ảnh đi về nơi chiến trường cũ của mình để phục kích. Sau vài buổi sáng phục kích mà không có kết quả thì vào một buổi sáng “trời đầy mù từ ngoài biển bay vào”, Phùng đã bắt gặp một “cảnh “đắt” trời cho”. Bức ảnh mà Phùng chụp được đẹp như bức tranh mực tàu với ” Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù trắng như sữa có pha thêm chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc…”. Đối với một người nghệ sĩ, còn gì tuyệt vời hơn khi bắt gặp một cảnh đẹp như thế, “một vẻ đẹp thực đơn thuần và toàn bích”? Người nghệ sĩ là những con người cả đời luôn tìm kiếm cái đẹp xuất sắc, và Phùng là người nghệ sĩ may mắn khi khám phá ra vẻ đẹp đó. quang cảnh ấy, bức ảnh ấy đẹp tới mức khiến cho người nghệ sĩ của chúng ta “trở nên bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”. Và ngay tại thời khắc đó, trong quang cảnh đẹp như mơ ấy, nghệ sĩ Phùng tưởng mình đã “khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”.

Thế nhưng không, Phùng đã nhầm! Bởi đằng sau sự yên bình, tĩnh lặng của con thuyền đang lặng lẽ vào bờ, đằng sau quang cảnh đẹp như mơ ấy là một sự thực quá đỗi kinh khủng, và khi Phùng được chứng kiến, anh đã “ngạc nhiên tới mức” “đứng há mồm ra mà nhìn”. Khi con thuyền trong mơ ấy cập bến, là lúc “một người đàn ông và một người nữ giới rời chiếc thuyền”. Họ đi thẳng vào bờ, người nữ giới có “thân hình thân thuộc của người nữ giới vùng biển, cao lớn với những đường nét thô kệch”. Mụ “trạc ngoài bốn mươi” và “rỗ mặt”. Trên khuôn mặt của mụ hiện lên là sự mỏi mệt, “tái ngắt và nhường như đang buồn ngủ”. Còn người đàn ông, hắn đi sau với “tấm lưng rộng và cong như lưng một con thuyền. Mái tóc tổ quạ. Lão đi chân chữ bát”, “hai con mắt độc dữ”. Hai con người ấy khác hẳn, đối lặp hẳn với vẻ đẹp trong mơ của con thuyền khi nãy. Khi tới sắp chỗ Phùng đang đứng, ngay lúc ấy, người đàn ông trên chiếc thuyền kia “tức tốc trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay”, lão “rút chiếc thắt lưng của lính nguỵ ngày xưa” mà “quật túi bụi vào lưng người nữ giới”. Vừa đánh, lão còn vừa “nghiến răng ken két” và “nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đớn đau: Mày chết đi cho ông nhờ! Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”. Thế nhưng, dù người đàn ông có đánh đập thế nào, người nữ giới cũng “cam chịu đầy nhẫn nhục không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn”. Chứng kiến sự việc quá đỗi kinh khủng đó khiến cho người nghệ sĩ của chúng ta phải ngạc nhiên, không thốt lên lời. Vừa mới đây thôi, con thuyền ấy hiện ra với vẻ đẹp như mơ, vậy mà đằng sau đó lại là bức tranh về sự bạo hành gia đình tới kinh khủng.

Nguyễn Minh Châu đã đặt điểm nhìn của mình vào nhân vật Phùng để người đọc chúng ta hiểu rõ được câu chuyện đằng sau sự bạo hành gia đình kinh khủng ấy, một sự thực đớn đau về số phận của những con người trong xã hội hiện thực. Khi Phùng và Đẩu được nghe câu chuyện của người nữ giới hàng chài thì cũng là lúc bí mật đằng sau bức ảnh được mách nhỏ. Bí mật ấy là hiện thực của cuộc sống, là thử thách, là khó khăn của gia đình hàng chài nghèo. Người phụ nữ cam chịu, nhẫn nhục để chồng đánh là vì không muốn những đứa con của mình phải đói, phải “ăn xương rồng luộc chấm muối hàng tháng trời”. Người nữ giới đó muốn những đứa con được ăn no, muốn có một người đàn ông trên chiếc thuyền chài để cùng “chèo lái khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con”. Và hơn thế, đằng sau sự thực ấy còn là nỗi khổ do nghèo đói gây ra. Nhà đông con, nghề chài lưới lênh đênh vất vả, chẳng mấy khi đủ ăn, chính vì vậy, chính vì khó khăn và sức ép quá đỗi nên người đàn ông kia mới trở nên tàn bạo, lôi vợ ra đánh đập để cho vơi bớt uất ức, vơi bớt thống khổ. Vậy nên mặc dù phải chịu khổ, chịu đánh đập “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng” nhưng người nữ giới vẫn quyết nhẫn nhục, quyết hi sinh cho gia đình, cho những đứa con của mình. Thậm chí, người nữ giới ấy còn thuyết phục Phùng và Đầu “đừng bắt con bỏ nó” để cho mụ cùng đàn con mình có thể có người “chèo lái lúc phong ba” trên thuyền cũng là để đàn con mình được no đủ.

Không chỉ thưởng thức cái đẹp ngoại hình, Nguyễn Minh Châu còn đi tận sâu, vạch trần câu chuyện đằng sau vẻ đẹp hoàn mỹ cổ tích. Đó là cái chất hiện thực mà ông đưa vào truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của mình. Người nữ giới trong chiếc thuyền đẹp như mơ phải cam chịu số phận thống khổ, bị bạo hành về cả thể xác và ý thức. Thế nhưng, mụ lại không thể nào bỏ được gã chồng vũ phu ấy, bởi mụ còn cần một người đàn ông khi sóng gió, khi biển động, một người đàn ông để cùng làm ăn, “nuôi nấng đặng một sắp con”. Sự ngang trái đó không chỉ ở một gia đình hàng chài mà còn ở vô số những gia đình khác trên khắp quốc gia Việt Nam. Chiến tranh đã qua đi nhưng những điều tàn bạo kinh khủng vẫn còn đang sống, đang tồn tại trong sự hoà bình, sau những vẻ đẹp tưởng như cổ tích của thế cuộc.

Vậy những nguyên nhân gây nên sự đớn đau, ngang trái cho số phận con người mà tiêu biểu là phụ nữ hàng chài là gì? Phải chăng đó là sự thói vũ phu, gia trưởng của những người đàn ông, là sự nghèo đói khốn khổ trong cuộc sống? Xã hội Việt Nam sau chiến tranh vẫn còn mang nặng tư tưởng “trọng nam khinh nữ”, vậy nên không hề bất thần khi những người đàn ông quen thói vũ phu, đánh đập vợ của mình. Đó là hệ quả của một xã hội phong kiến trọng Nho học, quá đề cao trị giá của người đàn ông, hạ thấp trị giá của những người phụ nữ. Tư tưởng đó đã ăn sâu vào trong tâm trí của những con người trong xã hội, đặc biệt là những người ít học. Họ nghĩ rằng trị giá của người phụ nữ chỉ là căn bếp và những đứa con, chính vì vậy, họ sẵn sàng bạo hành người vợ đầu gối tay ấp của mình như một lẽ đương nhiên, để giải tỏa những sức ép, những phản ứng trong lòng. Điều thứ hai là do nghèo đói. Sau chiến tranh, hoà bình lập lại, thế nhưng những hậu quả của chiến tranh thì vẫn tồn tại, vẫn còn nhiều nơi trên quốc gia ta có những gia đình phải chịu sống trong sự nghèo đói dày vò từng ngày. Như gia đình hàng chài, sự nghèo đói đã gây nên những uất ức, những thảm kịch ngang trái. nghèo đói khiến họ không dám từ bỏ cái nghề chài lưới suốt năm suốt tháng lênh đênh trên biển, bởi lên bờ, họ biết làm gì khác chăng? Đó là những sự thực trần truồng, đắng cay và phũ phàng mà người nghệ sĩ thấy được sau những bức ảnh đẹp tuyệt vời của mình.

trị giá hiện thực mà Nguyễn Minh Châu gửi gắm qua Chiếc thuyền ngoài xa không chỉ là số phận của những người phụ nữ, sự ngang trái, thảm kịch những gia đình nghèo trong xã hội mà còn là những trằn trọc về thế cuộc: làm sao để quốc gia ta khi đã hoà bình, tất cả mọi người đều được no đủ, được học hành, để có thể vơi bớt những hoàn cảnh, số phận đáng thương. Và từ đó, nhà văn Nguyễn Minh Châu cũng rút ra bài học cho những nghệ sĩ rằng khi nhìn nhận cuộc sống, con người phải có cái nhìn đa diện đa chiều, phải biết đi sâu khám phá những bản tính đằng sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.

nếu như chỉ đánh giá một sự vật hiện tượng qua vẻ ngoại hình, thì chắc chắn ta sẽ không bao giờ thấy được đằng sau những điều đó chứa đựng những điều gì. Thấu hiểu điều đó, Nguyễn Minh Châu đã đi sâu vào trong từng mảnh đời trong cuộc sống, từng câu chuyện đằng sau vẻ đẹp để tìm hiểu, để khai thác những bí hiểm đằng sau vẻ đẹp đó. Từ đó, ông phản ảnh những sự thực trần truồng ấy vào trong tác phẩm của mình, tạo nên những trị giá hiện thực sâu sắc cho những câu chuyện của ông như trong tác phẩm đặc sắc Chiếc thuyền ngoài xa.

————-HẾT—————-

Để khám phá thêm những trị giá đặc sắc trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu, mời những em tìm Thông tin thêm những bài viết khác: tìm hiểu chi tiết tấm ảnh nghệ thuật trong bộ lịch cuối năm trong Chiếc thuyền ngoài xa, Cảm nhận của em về người nữ giới làng chài trong truyện Chiếc thuyền ngoài xa, tìm hiểu nhân vật Đẩu trong Chiếc thuyền ngoài xa, tìm hiểu nhân vật người đàn ông trong Chiếc thuyền ngoài xa.

Bản quyền bài viết thuộc trường Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung (cmm.edu.vn)