Hệ thống tri thức cơ bản Ông già và biển cả – Hê-Minh-Uê do Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung sưu tầm và tổng hợp bao gồm toàn bộ tri thức về tác phẩm này, từ tác giả, tác phẩm tới nội dung, nghệ thuật,… kèm theo đó là những bài văn mẫu hay nhất tìm hiểu, bình giảng, cảm nhận tác phẩm. Mời những em học sinh cùng tham khảo:

I. Vài nét chung

Bạn đang xem bài: tri thức bài Ông già và biển cả – Hê-Minh-Uê

1. Ơ-nit Hê-minh-uê (1899-1961)

– Nhà văn Mĩ để lại dấu ấn sâu sắc trong văn xuôi hiện đại phương Tây và góp phần đổi mới lối viết truyện, tiểu thuyết của nhiều thế hệ nhà văn trên toàn cầu.

– Những tiểu thuyết nổi tiếng của Hê-minh-uê: Mặt trời vẫn mọc (1926), Giã từ vũ khí (1929), Chuông nguyện hồn người nào (1940).

– Truyện ngằn cỉa Hê-minh-uê được đánh giá là những tác phẩm mang phong vị độc đáo hiểm thấy. Mục đích của nhà văn là “viêt một áng văn xuôi đơn thuần và trung thực về con người”.

2. Ông già và biển cả (The old nam and the sea)

– Được xuất bản trước tiên trên tạp chi Đời sống.

– Tác phẩm gây được tiếng vang lớn và hai năm sau Hê-minh-uê được trao giải Nô-ben.

– Tóm tắt tác phẩm SGK.

– Tác phẩm tiểu biểu cho lối viết “tảng băng trôi”: dung lượng câu chữ ít nhưng “khoảng trống” được tác giả tạo ra nhiều, chúng có vai trò lớn trong việc tăng những lớp nghĩa cho văn bản (tác giả nói rằng tác phẩn lẽ ra dài cả 1000 trang nhưng ông đã rút xuống chỉ còn bấy nhiêu thôi).

>> Xem thêm: Soạn bài Ông già và biển cả

3. Đoạn trích

– Đoạn trích nằm ở cuối truyện.

– Đoạn trích kể về việc chinh phục con cá kiếm của ông lão Xan-ti-a-gô. từ đó, người đọc cảm nhận được rất nhiều tầng nghĩa, đặc biệt là vẻ đẹp của con người trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mình và ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cá kiếm.

>> Tóm tắt truyện ngắn Ông già và biển cả

II. Đọc hiểu văn bản đoạn trích

1. Hình ảnh ông lão và con cá kiếm

– Xan-ti-a-gô là một ông già đánh cá ở vùng nhiệt lưu. Đã ba ngay hai đem ông ra khơi đánh cá. quang cảnh trời biển mênh mông chỉ mọt mình ông lão. Khi thì ông trò chuyện với mây nước, khi thì đuổi theo con cá lớn, khi thì đương ềâu với đàn cá mập xông vào xâu xé con cá. Cuối cùng kiệt sức, vào tới bờ thì con cá kiếm chỉ còn trơ lại bộ xương. Câu chuyện đã mở ra nhiều tầng ý nghĩa. Một cuộc tìm kiếm con cá lớn nhất, đẹp nhất đời, hành trình nhọc nhằn dũng cảm của ngườ lao động trong mot xã hội vô hình, thể hiện thành ccong và thất bại của người nghệ sĩ đơn độc khi thêo đuổi ước mơ sáng tạo rồi trình bày nó trước mắt người đời…

– Đoạn trích có hai hình tượng: ông lão và con cá kiếm. Hai hình tượng mang một vẻ đẹp song song tương đồng trong một tình huống căng thẳng đổi lập:

+ Con cá kiếm mắc câu bắt đàu những vòng lượn “vòng tròn vô cùng lớn”, “con cá đã quay tròn”. Nhưng con cá vẫn chậm rãi lượn vòng. Những vòng lượn được nhắc lại rất nhieưù lần gợi ra được vẻ đẹp kiêu hùng, ngoan cường của con cá trong cuộc chống chọi ấy.

+ Ông lão ở trong hoàn cảnh hoàn toàn đơn dộc, “mệt thấu xương”, “hoa mắt”, vẫn nhẫn nại vừa thông cảm với con cá nhưng phải khuất phục nó.

+ Cuộc chống chọi đã tới chặng cuối, hết sức căng thẳng nhưng cũng hết sức đẹp đẽ. Hai đổi thủ đều dốc sức tiến công và dộc sức chống trả. Cảm thấy chóng mặt và choáng váng nhưng ông lão vẫn ngoan cường”ta không thể tự chơi xỏ mình và chết trước một con cá như thế này được” lão nói. Ông lão cảm thấy”một cú quật đột ngột và cú nảy mạnh ở sợi dây mà lão đang níu bằng cả hai tay”. Lão hiểu con cá cũng đang ngoan cường chống trả. Lão biết con ca sẽ nhảy lên, lão mong cho điều đó đừng xay ra “đừng nhảy, cá” lão nói, nhưng lão cũng hiểu “những cú nhảy để nó hít thở không khí”. Ông lão nương vào gió chờ “lượt tới nó lượn ra, ta sẽ nghỉ”. “tới vòng thứ ba, lão lần trước tiên thấy con cá”. Lão không thể tin nổi vào độ dài của nó “không” lão nói, “nó không thể lớn như thế được”.

Những vòng lượn của con cá hẹp dần. Nó đã yếu đi nhưng nó vẫn không khuất phục, lão nghĩ: “Tao chưa bao giời thấy người nào kiêu hùng, duyên dáng, tĩnh tâm, cao thượng hơn mày”. Ông lão cũng đã rất mệt, có thể sụp xuống bất kì lúc nào. Nhưng ông lão luôn nhủ “mình sẽ cố thêm lần nữa”. Dồn hết mọi đớn đau và những gì còn lại của sức lục và lòng tự hào, lão mang ra để đương đầu với cơn lâm chung của con cá. Ông lão nhấc cao ngọn giáo phóng xuống sườn con cá”cảm thấy mũi sắt cắm phập vào, lão tì người lê ấn sâu rồi dồn hết trọng lực lên cán dao”. Đây là đòng đánh quyết định cuối cùng để xoá sổ con cá. Lão rất tiếc khi phải làm thịt nó, nhưng vẫn phải làm thịt nó.

+ Khi ấy con cá, mang cái chết trong mình, sực tỉnh phóng vút lên khỏi mặt nước phô hết tầm vóc khổng lồ, vẻ đẹp và sức lực của nó. Cái chết của con cá cũng bộc lộ vẻ đẹp kiêu dũng hiếm thấy, cả ông lão và con cá đều là kì phùng địch thủ. Họ xứng đáng là đổi thủ của nhau.

+ Nhà văn miểu tả vẻ đẹp của con cá cũng là để đè cao vẻ đẹp của con người. Đối tượng chinh phục càng cao cả, đẹp đẽ thì vẻ đẹp của con người đi chinh phục càng được tôn lên. Cuộc chống chọi gieo neo với biết bao thử thách đớn đau đã tôn vinh vẻ đẹp của người lao động: giản dị và ngoan cường thục hiện bằng ước mơ của mình.

>> Tham khảo: tìm hiểu hình tượng ông lão trong Ông già và biển cả

2. Nội dung tư tưởng của đoạn trích

Hình tượng con cá kiếm được phát biểu trực tiếp qua ngôn từ của ngườ kể chuyện, đặc biệt là những lời trò chuyện của ông lão với con cá, ta thấy ông lão coi nó như một con người. Chính thái độ đặc biệt, khác thường này đã khiến con cá thành “nhân vật” chính thứ hai kế bên ông lão, ngang hàng với ông. Con cá kiếm mang ý nghĩa biểu tượng. Nó là đại diện cho hình ảnh thiên nhiên, tiểu biểu cho vẻ đẹp, tính chất kiêu hùng vĩ đại của tự nhiên. Trong mối quan hệ phức tạp của thiên nhiên với con người không phải lúc nào thiên nhiên cũng là quân thù. Con người và thiên nhiên vừa là bạn vừa là đối thủ. Con cá kiếm là biểu tượng của ước mơ vừa thông thường giản dị nhưng đồng thời cũng rất khác thường, cao cả mà con gnười ít nhất từng theo đuổi một lần trong đời.

3. Nghệ thuật đoạn trích

Đặc diểm tiếng nói kẻ chuyện trong tác phẩm Ông già và biển cả của Hê-minh-uê nổi tiếng nói của người kể chuyện và tiếng nói trực tiếp của ông già được thể hiện bằng: “lão nghĩ…”, “lão nói…”.

– tiếng nói của người kể chuyện tường thuật khách quan sự việc.

– Lời phát biểu trực tiếp của ông lão: đây là ngôn từ trực tiếp của nhân vật. Có lúc nó là độc thoại nội tâm. Nhưng trong đoạn văn trích nó là hội thoại. Lời hội thoại hướng tới con cá kiếm: “Đừng nhảy, cá”, láo nói. “Đừng nhảy”.

“Cá ơi”, ông lão nói “cá này, dẫu sao thì mày cũng sẽ chết. Mày muốn tao cùng chết nữa à?”.

“Mày đừng làm thịt tao, cá à”, ông lão nghĩ “mày có quyền làm thế”. “Tao chưa thừng thấy bất kỳ người nào kiêu hùng, duyên dáng, tĩnh tâm, cao thượng hơn mày người anh em ạ”.

– Ý nghĩa của lời phát biểu trực tiếp:

+ Đưa người đọc như đang trực tiếp chứng kiến sự việc.

+ phương thức hội thoại này chứng tỏ Xan-ti-a-gô coi con cá kiếm như một con người.

+ Nội dung hội thoại cho thấy ông lão chiêm ngưỡng nó, thông cảm với nó và cảm thấy nuối tiếc khi xoá sổ nó.

+ Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

+ Ý nghĩa biểu thượng của con cá kiếm.

+ Vẻ đẹp của con người trong hành trình theo đuổi và đạt được ước mơ của mình.

>> Xem thêm: Nguyên lý tảng băng trôi trong tác phẩm Ông già và biển cả

III. Tổng kết

Đoạn văn tiểu biểu cho phong cách viết độc đáo của Hê-minh-uê: luôn đặt con người đơn đôc trưqớc thử thách. Con người phải vượt qua thử thách, vượt qua giới hạn của chính mình phản ảnh được ước mơ khát vọng của mình. Hai hình tượng ông lão và con cá kiếm đều mang ý nghĩa biểu tượng gợi ra nhiều tầng nghĩa của tác phẩm. Đoạn trích tiêu biểu cho nguyên li “tảng băng trôi” của Hê-minh-uê.

Tham khảo thêm những bài văn mẫu:

• Cảm nhận về truyện Ông già và biển cả
• tìm hiểu truyện Ông già và biển cả

********

Hy vọng hệ thống tri thức trọng tâm Ông già và biển cả mà Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung đã tổng hợp trên đây sẽ là tài liệu Văn 12 có ích giúp những em dễ dàng tiếp thu tri thức để học tập tốt hơn. Chúc những em luôn học tốt và đạt kết quả cao nhé!

Hệ thống tri thức cơ bản bài Ông già và biển cả – Hê-Minh-Uê do Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung sưu tầm, tổng hợp tri thức trọng tâm bài Ông già và biển cả cùng những bài văn mẫu liên quan.

Bản quyền bài viết thuộc Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!

Nguồn chia sẻ: https://cmm.edu.vn