Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy (dàn ý – 8 mẫu)
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy (dàn ý – 8 mẫu)
Bài văn Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy gồm dàn ý phân tích chi tiết, sơ đồ tư duy và 8 bài văn phân tích mẫu hay nhất, ngắn gọn được tổng hợp và chọn lọc từ những bài văn hay đạt điểm cao của học sinh lớp 11. Hi vọng với
8 bài phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy này các bạn sẽ yêu thích và viết văn hay hơn.
Đề bài: Phân tích khổ một bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu.
Bạn đang xem bài: Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy (dàn ý – 8 mẫu)
Bài giảng: Từ ấy – Cô Thúy Nhàn (Giáo viên VietJack)
Dàn ý Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy
a) Mở bài:
– Giới thiệu vài nét về tác giả Tố Hữu và bài thơ Từ ấy
+ Tố Hữu (1920 – 2002) là nhà thơ tiêu biểu, “con chim đầu đàn” của thơ ca cách mạng Việt Nam.
+ Bài thơ Từ ấy là bài thơ mở đầu cho con đường cách mạng, con đường thi ca của Tố Hữu, đồng thời là một chân lý sống của tác giả trong cuộc sống.
– Giới thiệu khổ đầu của bài thơ Từ ấy – Tố Hữu: Khổ 1 của bài thơ thể hiện niềm vui sướng của tác giả khi gặp lí tưởng của Đảng.
b) Thân bài:Phân tích khổ đầu của bài thơ Từ ấy
– Khái quát về bài thơ
– Hoàn cảnh ra đời
– Nội dung chính:
* Kể lại kỉ niệm không bao giờ quên (2 câu đầu)
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim”
+ “từ ấy”: mốc thời gian mà tác giả bắt gặp lí tưởng Cộng sản, kết nạp Đảng
+ “nắng hạ”: cái nắng chói chang, rực rỡ của mùa hè
+ “chân lý”: những điều đúng đắn, được mọi người công nhận
=> Các hình ảnh ẩn dụ ca ngợi ánh sáng diệu kỳ của cách mạng: ánh sáng của tư tưởng cộng sản – ánh sáng của những công bình xã hội, của chân lí xã hội.
+ Động từ “bừng”, “chói” càng nhấn mạnh sức mạnh ánh sáng của lí tưởng.
=> Nếu như mặt trời của thiên nhiên mang đến ánh sáng, hơi ấm và sự sống cho vạn vật trên thế gian này thì lý tưởng Cách mạng soi đường, dẫn dắt tác giả lựa chọn được đường đi đúng đắn cho cuộc đời mình.
=> Tình cảm chân thành và tha thiết của tác giả đối với cách mạng.
* Niềm vui sướng của nhà thơ (2 câu sau)
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim.”
+ “Hồn tôi”, “một vườn hoa lá”
-> Khái niệm “hồn tôi” vốn vô hình lại trở nên hữu hình, cụ thể.
+ “rất đậm hương và rộn tiếng chim”
-> Một thế giới tràn đầy sức sống với hương sắc của các loài hoa, vẻ tươi xanh của cây lá, âm thanh rộn rã của tiếng chim hót.
=> Tố Hữu sung sướng đón nhận lí tưởng như cỏ cây đón ánh sáng mặt trời, đắm say, ngây ngất trong niềm vui, niềm say mê và phấn khởi.
=> Khẳng định lí tưởng làm con người thêm yêu đời, chính lý tưởng cộng sản đã làm cho tâm hồn con người tràn đầy sức sống và niềm yêu đời, làm cho cuộc sống con người có ý nghĩa hơn.
* Đặc sắc nghệ thuật
– Sử dụng biện pháp tu từ : ẩn dụ, so sánh
– Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhịp điệu
– Sự đa dạng của bút pháp tự sự, lãng mạn, trữ tình.
c) Kết bài:
– Nêu cảm nhận của em về khổ đầu bài thơ Từ ấy
– Khẳng định sự đúng đắn của lí tưởng Đảng mà tác giả nói riêng hay thanh niên Việt ta thời bấy giờ lựa chọn.
Sơ đồ Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy – mẫu 1
Viết về lý tưởng cách mạng, bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu đã trở thành câu ca, tiếng hát của hàng triệu con người hơn nửa thế kỷ nay. Giọng thơ sôi nổi, say mê, trẻ trung và yêu đời tiêu biểu cho hồn thơ Tố Hữu. “Từ ấy” là tiếng hát của người thanh niên cộng sản thể hiện một tình yêu lớn: yêu lý tưởng cách mạng và yêu giai cấp cần lao.
Bài thơ được viết theo thể thất ngôn, gồm có 3 khổ thơ mỗi khổ 4 câu. Đây là khổ đầu ca ngợi lý tưởng và nói lên tình yêu lý tưởng cách mạng:
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…
Nhà thơ là đứa con của “Huế đẹp và thơ”. Ông sinh ra và lớn lên trong đêm trường nô lệ “Nước mất nhà tan, đời khổ thế!”. Trưởng thành trong phong trào yêu nước của thanh niên học sinh, nhà thơ nhiệt thành đi tìm đường cứu nước: “Con lớn lên con tìm Cách mạng”. Và trong đêm dày nô lệ, nhà thơ cảm thấy tâm hồn “bừng nắng hạ” kể từ ấy:
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”.
“Từ ấy” là thời điểm (1938) nhà thơ được giác ngộ cách mạng, bắt gặp lí tưởng cộng sản chủ nghĩa. “Mặt trời chân lí” là hình ảnh ẩn dụ về lí tưởng cách mạng, về chủ nghĩa Mác – Lênin. Chữ “chói” (chói qua tim) nghĩa là chói lọi, soi vào, chiếu vào. Ánh sáng chủ nghĩa Mác – Lênin vô cùng chói lọi đã chiếu vào, soi vào trái tim – tâm hồn yêu nước của nhà thơ trẻ.
Bóng tối đêm dày nô lệ như bị xua tan, người chiến sĩ cách mạng cảm thấy cuộc đời mình, con đường mình hướng tới “bừng nắng hạ”. Đây là hai câu thơ đẹp nhất của Tố Hữu viết về lý tưởng cách mạng. Ngôn từ (bừng, chói), hình ảnh (mặt trời chân lí) rất hay, rất sáng tạo. Lúc nào đọc, ta vẫn cảm thấy mới mẻ, vần thơ tràn ngập ánh sáng và niềm tin.
Hai câu thơ 3, 4 tiếp theo nói về “hồn tôi” từ thuở ấy, từ khi “bừng nắng hạ”:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”.
Nhà thơ sử dụng một so sánh đặc biệt: “Hồn tôi là một vườn hoa lá”… Ngôi vườn ấy xanh màu xanh của lá, rực rỡ của sắc hoa, “rất đậm hương” ngào ngạt. Ngôi vườn đẹp tươi ấy “rộn tiếng chim” hót nghe rất vui. Các từ gợi tả: “đậm”, “rộn” thể hiện sức sống và vẻ đẹp của vườn hoa lá, của “hồn tôi” từ khi có chủ nghĩa Mác – Lênin, có “Mặt trời chân lí chói qua tim”. Hai câu thơ nói lên tác dụng kì diệu của lí tưởng cách mạng qua một không gian nghệ thuật kì diệu nên thơ.
Tố Hữu yêu nước, yêu chủ nghĩa Mác – Lênin mới có cách nói hay, rất hình tượng về lí tưởng cách mạng. “Mặt trời chân lí” và “vườn hoa lá…” là hai hình tượng rất đẹp, rất thơ. Các từ ngữ: “từ ấy”, “bừng”. “chói”, “đậm”, “rộn” – được chọn lọc tinh tế làm cho vần thơ cất cánh trong tâm hồn chúng ta.
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy – mẫu 2
Tố Hữu là nhà thơ lớn của Việt Nam ở đầu thế kỷ XX, là cánh chim đầu đàn, là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng, ông làm thơ để tuyên truyền, cổ vũ cho cách mạng, con đường thơ ca của ông song hành cùng với con đường cách mạng của Việt Nam, của dân tộc. Sự gắn bó ấy đem đến cho thơ ông một vẻ đẹp độc đáo như đóa hoa lớn rực rỡ.
“Từ ấy” nằm trong tập thơ cùng tên, được sản xuất trong vòng 10 năm từ 1936 đến 1946. Khổ thơ đầu của tác phẩm thể hiện niềm vui sướng và hạnh phúc vô bờ bến của tác giả khi bắt gặp lý tưởng, lẽ sống của đời mình, khi ông còn băn khoăn giữa lẽ sống của đời, cảm thấy chán cuộc sống này thì cũng là lúc Tố Hữu bắt gặp lý tưởng cộng sản, lý tưởng của đời mình.
Câu thơ đầu tiên được bắt đầu bằng cụm từ “từ ấy” thể hiện sự đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời của nhà thơ. Đây là thời điểm tác giả giác ngộ lý tưởng cách mạng, bắt gặp lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, được giác ngộ vào năm 1938 ông vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng khi tròn 18 tuổi, Đảng là tập thể bao gồm những thanh niên ưu tú nhất của cả nước, nguyện hy sinh và phấn đấu vì sự nghiệp của đất nước và nhân dân.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Bài thơ “Từ ấy” thuộc phần “Máu lửa” của tập thơ cùng tên, phần thơ ra đời trong không khí đầy sục sôi, đấu tranh giành độc lập, tự do của các dân tộc, nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng. Lúc này nhà thơ cũng không hoạt động phong trào học sinh, sinh viên ở Huế. Bài thơ ra đời vào tháng 7 năm 1938 ghi lại những tâm tư, tình cảm của nhà thơ khi được đứng trong hàng ngũ của Đảng đây là việc vô cùng thiêng liêng, sự kiện trọng đại của nhà thơ, đã mang đến cho Tố Hữu niềm xúc động mạnh mẽ.
Khổ thơ mở ra là những cảm nhận vẻ đẹp sâu sắc lý tưởng của cách mạng và tác giả đón nhận nó bằng một tâm hồn tươi trẻ, “từ ấy” ở nhan đề và được nhắc lại ngay câu mở đầu để tô đậm giây phút thiêng liêng, sự kiện trang trọng trong đời của Tố Hữu, là bước ngoặt lớn lao cho thanh niên tiểu tư sản trở thành một chiến sĩ cộng sản thay đổi về nhận thức, về lẽ sống.
Hoàn cảnh ra đời của bài thơ khi đất nước đang còn trong cảnh chiến tranh, nhân dân lầm than, bị đô hộ, trước tình hình ấy nhiều thanh niên muốn giải cứu đất nước nhưng hầu như đều rơi vào cảnh bế tắc, bơ vơ, một cái tôi mặc cảm, đầu thai nhầm thời đại, dù rất uất hận, đau xót nhưng chưa đủ dũng khí để cầm súng, cầm gươm và rồi khi may mắn tìm được lẽ sống cho mình, cho quê hương ta thấy được sự hào hứng và niềm vui sướng vô bờ bến của nhà thơ, hòa vào cuộc đấu tranh sinh tử, nhiều gian khổ, hy sinh nhưng rất đỗi vinh quang. “Từ ấy” đã cho nhà thơ thấy cuộc sống ý nghĩa và giây phút thiêng liêng sự nghiệp một hồn thơ.
Trong niềm xúc động lớn lao, nhà thơ đã có nhận thức sâu sắc về vẻ đẹp của lý tưởng Đảng, Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời chỉ cho dân tộc con đường sống, đã có bao lời ca tiếng hát ca ngợi Đảng vinh quang, nhưng cách ca ngợi Đảng của Tố Hữu thật đặc sắc.
Dòng thơ thứ hai sử dụng nhiều âm điệu ở âm vực cao, phấn chấn như một tiếng reo, tiếp tục ca ngợi vẻ đẹp lý tưởng cách mạng, không chỉ là nguồn sáng chói mà là nguồn sống lớn lao, lý tưởng sống đúng đắn, cao cả. Khái niệm lý tưởng cách mạng một khái niệm chính trị trừu tượng đã được nhà thơ cụ thể hóa bằng hình ảnh ẩn dụ rất đỗi trữ tình.
“Mặt trời chân lý”, tiếp nối động từ “bừng” và từ “chói” ở câu hai để khẳng định lý tưởng cách mạng như nắng hạ chói lòa, như mặt trời vĩ đại, bất diệt đã tác động sâu sắc vào lý trí, tình cảm và thấm nhuần vào con tim, khối óc của nhà thơ và nhân dân những con người cần lao trong đêm trường nô lệ được ánh sáng cách mạng soi rọi, chỉ đường dẫn lối đến với hạnh phúc, ấm no, tương lai tươi sáng.
Với cách diễn đạt vừa gợi hình vừa gợi cảm, tôn vinh lý tưởng cộng sản, giúp cho bao nhiêu người được sáng mắt, sáng lòng. Khẳng định bản chất cao đẹp của lý tưởng ấy là giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột, thống khổ, chỉ cho họ con đường sống ý nghĩa nhất.
Qua cách thể hiện sáng tạo, hai câu thơ còn mang hàm ý: với dân tộc Việt Nam, với tầng lớp trí thức, thanh niên trẻ những năm 30, 45. Lý tưởng cần thiết như mặt trời, tất yếu như chân lý. Hai câu thơ còn diễn tả sự phục sinh mạnh mẽ của một tâm hồn tươi trẻ khi được mặt trời lý tưởng soi rọi, chỉ lối, niềm vui tràn ngập trong lòng, người thanh niên yêu nước đã cất thành tiếng hát sôi nổi, náo nức, say mê:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Với phép so sánh độc đáo, đầy thi vị nhà thơ đã làm cho thế giới tinh thần, hồn thơ tươi trẻ tràn đầy nhiệt huyết, yêu đời, yêu cuộc sống “hồn tôi là một vườn hoa lá” từ hình tượng vô hình thành hữu hình. Ánh sáng chói lọi của lý tưởng, nguồn sống mãnh liệt của mặt trời cách mạng tác động vào tâm hồn nhà thơ, tạo ra sự biến đổi sâu sắc.
Trước khi bắt gặp lý tưởng cách mạng, người thanh niên trí thức trẻ này sống một cách buồn bã, ảm đạm, lụi tàn như mảnh vườn trong mùa đông giá lạnh nhưng sau khi được gặp và giác ngộ được lý tưởng cách mạng cuộc sống lẫn tâm hồn của nhà thơ như một mảnh hồn thơ đầy hương sắc giữa mùa xuân, mang đến nguồn sinh lực dồi dào cho biết bao tâm hồn trẻ trung, nhiệt huyết. Cuộc sống của họ có lý tưởng thật âm sắc, đượm hương.
Nhịp thơ sôi nổi cùng với hai tính từ “đậm”, “rộn” được dùng thật thẩm mỹ, đặc biệt với lối vắt dòng đặc sắc, hai câu thơ của Tố Hữu diễn tả chân thực, tinh tế bao cảm xúc dâng trào, niềm vui, niềm hạnh phúc vô hạn trong buổi đầu gặp gỡ lý tưởng. Có thể nói mặt trời chân lý đã xua tan những bóng đêm u ám, mở ra một tương lai tươi sáng, vẫy gọi bao tâm hồn hăm hở bước vào đời với tất cả niềm tin yêu, hy vong. Với nhà thơ đâu phải chuyện của nhận thức, của lý trí mà còn là chuyện của tình cảm, trái tim nên có sức sống cuốn hút khiến cho những thanh niên trí thức trẻ như Tố Hữu khiến cho tất cả dân tộc Việt Nam nguyện suốt đời theo Đảng.
Khổ thơ vừa hay về nội dung và đẹp về hình thức, ngôn ngữ, hình ảnh thơ sáng tạo đẹp đẽ, cảm xúc thơ chân thành mãnh liệt là sự ngợi ca lý tưởng cách mạng, ngợi ca Đảng cộng sản Việt Nam quang vinh. Qua đoạn thơ nhà thơ đã giúp chúng ta nhận thức sâu sắc hơn về lý tưởng cách mạng chính là lẽ sống, con đường sống đúng đắn của cả dân tộc tộc, khổ thơ như khúc hát của một trái tim mà cũng là khúc hát say mê của triệu triệu trái tim hướng về Đảng, hướng về cách mạng.
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy – mẫu 3
Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình chính trị có nghĩa là những sự kiện chính trị có ý nghĩa lớn với Đất Nước, với cá nhân, làm thay đổi cả một đời người đều trở thành nguồn cảm hứng trong thơ Tố Hữu. Cái chất trữ tình cùng cảm xúc chân thành của nhà thơ quyện vào nhau, làm nên những vần thơ ca ngợi Đảng, ca ngợi Cách mạng.
Bài thơ “Từ Ấy” là bài thơ đánh dấu mốc son quan trọng, có ý nghĩa nhất đối với cuộc đời của nhà thơ, chính giây phút nhà thơ bắt gặp ánh sáng lý tưởng cách mạng ấy đã làm nên sự thay đổi kỳ diệu về nhận thức, lý tưởng của một hồn thơ thuộc về cách mạng, thuộc về nhân dân..
Và nó được Tố Hữu thể hiện rõ nét trong khổ thơ mở đầu, ta bắt gặp ngay được cái cảm xúc vui sướng, hạnh phúc, say mê của hồn thơ Tố Hữu khi lần đầu tiên bắt gặp ánh sáng lí tưởng cách mạng. Một nguồn cảm xúc thiêng liêng và chân thành xuất phát từ chính trái tim của nhà thơ. Đây cũng là xúc cảm tiêu biểu cho khuynh hướng thơ trữ tình chính trị của Tố Hữu.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…”
Ngay từ câu thơ mở đầu đã bắt gặp hình ảnh “Từ ấy” đã đem lại sự ấn tượng và khẳng định một lần nữa khoảng thời gian mà nhà thơ bắt gặp ánh sáng lí tưởng. Nói lên cảm xúc của mình trước những giây phút thiêng liêng như thế, nhà thơ sử dụng các thủ pháp nghệ thuật: so sánh, ẩn dụ và nhân hoá… hình ảnh “nắng hạ” cho ta thấy được một cái ánh nắng chói chang gay gắt của buổi trưa hè.
Khác với nhiều nhà thơ khác luôn tìm đến ánh trăng, tới cái ánh nắng của buổi chiều hạ thì Tố Hữu tìm đến cái nắng của mùa hạ. Đúng vậy, cũng chỉ có ánh nắng ấy mới toả được sự chói chang rực rỡ của lí tưởng cách mạng, mới diễn tả được hết sự sửng sốt và choáng váng của nhà thơ khi đứng trước cái lí tưởng rực rỡ như thế. Soi tỏ vào bài thơ này ta mới thấy hết được nguồn cảm xúc của nhà thơ khi đứng trước ánh sáng huy hoàng của chân lý.
“Đời đen tối ta phải tìm ánh sáng
Ta đi tới chỉ một đường cách mạng”
Và dường như như thế chưa đủ để nói lên sự tỏa sáng của “lí tưởng cách mạng” nhà thơ lại tìm đến hình ảnh “Mặt trời chân lý”, đó chính là biểu tượng cho lý tưởng mà nhà thơ theo đuổi. Hình ảnh mặt trời biểu hiện cho sự ấm nóng, rực rỡ và là nguồn sáng bất diệt. Đúng vậy, lí tưởng ấy đâu phải chỉ toả sáng trong phút chốc mà sẽ tỏa sáng bất diệt, là nguồn sáng vĩnh cửu, không gì có thể dập tắt nổi.
Tố Hữu gọi lí tưởng cách mạng là mặt trời chân lí bởi đó chính là nguồn sáng dẫn đường cho cuộc đời đã từng tối tăm, mù mịt của nhà thơ khi “băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời”… Mặt trời chân lý ấy “chói” qua tim người nghệ sĩ. Hình ảnh trái tim là nơi chứa đựng biết bao tình cảm, cảm xúc, là nơi kết hợp giữa tâm lí và ý thức trí tuệ “mặt trời chân lí chói qua tim giống như xuyên rọi qua tất cả những tình cảm, lý tưởng của nhà thơ và cũng chỉ khi được ánh sáng ấy chiếu rọi nhà thơ mới thực sự hành động đúng, mới cảm thấy được ý nghĩa của cuộc sống mình.
Chính ánh sáng chói chang rực rỡ ấy đã làm thay đổi cuộc đời, thay đổi cả tình cảm của nhà thơ:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…”
Khác hẳn với hồn thơ khi nhà thơ còn chưa bắt gặp ánh sáng lý tưởng, hồn thơ của Tố Hữu bây giờ rạo rực, vui sướng đến nỗi được so sánh với hình ảnh “vườn hoa” đầy đủ sắc màu, tràn ngập những âm thanh của tiếng chim, mùi hương của hoa lá… Đúng vậy, tâm trạng của nhà thơ đang tràn ngập rất nhiều cảm xúc; có cái ngất ngây, say mê trước “hương thơm” của lí tưởng cách mạng, có cái rộn ràng, rạo rực vui sướng như tiếng chim kia… Nhà thơ sử dụng các động từ mạnh, cùng các thủ pháp nghệ thuật ẩn dụ so sánh và đặc biệt là lối vắt dòng từ câu thứ ba xuống câu thứ tư đã góp phần lớn trong việc biểu hiện cảm xúc của mình.
“Từ ấy” đã nói một cách thật tự nhiên nhuần nhụy về lí tưởng, về chính trị và thật sự là tiếng hát của một thanh niên, một người cộng sản chân chính luôn tuôn trào trong mình mạch nguồn của lí tưởng cách mạng.
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy – mẫu 4
Tố Hữu là nhà thơ lớn của Việt Nam ở đầu thế kỷ XX, là cánh chim đầu đàn, là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng, ông làm thơ để tuyên truyền, cổ vũ cho cách mạng, con đường thơ ca của ông song hành cùng với con đường cách mạng của Việt Nam, của dân tộc. Sự gắn bó ấy đem đến cho thơ ông một vẻ đẹp độc đáo như đóa hoa lớn rực rỡ.
“Từ ấy” nằm trong tập thơ cùng tên, được sản xuất trong vòng 10 năm từ 1936 đến 1946. Khổ thơ đầu của tác phẩm thể hiện niềm vui sướng và hạnh phúc vô bờ bến của tác giả khi bắt gặp lý tưởng, lẽ sống của đời mình, khi ông còn băn khoăn giữa lẽ sống của đời, cảm thấy chán cuộc sống này thì cũng là lúc Tố Hữu bắt gặp lý tưởng cộng sản, lý tưởng của đời mình.
Câu thơ đầu tiên được bắt đầu bằng cụm từ “từ ấy” thể hiện sự đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời của nhà thơ. Đây là thời điểm tác giả giác ngộ lý tưởng cách mạng, bắt gặp lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, được giác ngộ vào năm 1938 ông vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng khi tròn 18 tuổi, Đảng là tập thể bao gồm những thanh niên ưu tú nhất của cả nước, nguyện hy sinh và phấn đấu vì sự nghiệp của đất nước và nhân dân.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Bài thơ “từ ấy” thuộc phần “máu lửa” của tập thơ cùng tên, phần thơ ra đời trong không khí đầy sục sôi, đấu tranh giành độc lập, tự do của các dân tộc, nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng. Lúc này nhà thơ cũng không hoạt động phong trào học sinh, sinh viên ở Huế. Bài thơ ra đời vào tháng 7 năm 1938 ghi lại những tâm tư, tình cảm của nhà thơ khi được đứng trong hàng ngũ của Đảng đây là việc vô cùng thiêng liêng, sự kiện trọng đại của nhà thơ, đã mang đến cho Tố Hữu niềm xúc động mạnh mẽ.
Khổ thơ mở ra là những cảm nhận vẻ đẹp sâu sắc lý tưởng của cách mạng và tác giả đón nhận nó bằng một tâm hồn tươi trẻ, “từ ấy” ở nhan đề và được nhắc lại ngay câu mở đầu để tô đậm giây phút thiêng liêng, sự kiện trang trọng trong đời của Tố Hữu, là bước ngoặt lớn lao cho thanh niên tiểu tư sản trở thành một chiến sĩ cộng sản thay đổi về nhận thức, về lẽ sống.
Hoàn cảnh ra đời của bài thơ khi đất nước đang còn trong cảnh chiến tranh, nhân dân lầm than, bị đô hộ, trước tình hình ấy nhiều thanh niên muốn giải cứu đất nước nhưng hầu như đều rơi vào cảnh bế tắc, bơ vơ, một cái tôi mặc cảm, đầu thai nhầm thời đại, dù rất uất hận, đau xót nhưng chưa đủ dũng khí để cầm súng, cầm gươm và rồi khi may mắn tìm được lẽ sống cho mình, cho quê hương ta thấy được sự hào hứng và niềm vui sướng vô bờ bến của nhà thơ, hòa vào cuộc đấu tranh sinh tử, nhiều gian khổ, hy sinh nhưng rất đỗi vinh quang. “Từ ấy” đã cho nhà thơ thấy cuộc sống ý nghĩa và giây phút thiêng liêng sự nghiệp một hồn thơ.
Trong niềm xúc động lớn lao, nhà thơ đã có nhận thức sâu sắc về vẻ đẹp của lý tưởng Đảng, Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời chỉ cho dân tộc con đường sống, đã có bao lời ca tiếng hát ca ngợi Đảng vinh quang, nhưng cách ca ngợi Đảng của Tố Hữu thật đặc sắc.
Dòng thơ thứ hai sử dụng nhiều âm điệu ở âm vực cao, phấn chấn như một tiếng reo, tiếp tục ca ngợi vẻ đẹp lý tưởng cách mạng, không chỉ là nguồn sáng chói mà là nguồn sống lớn lao, lý tưởng sống đúng đắn, cao cả. Khái niệm lý tưởng cách mạng một khái niệm chính trị trừu tượng đã được nhà thơ cụ thể hóa bằng hình ảnh ẩn dụ rất đỗi trữ tình.
“Mặt trời chân lý”, tiếp nối động từ “bừng” và từ “chói” ở câu hai để khẳng định lý tưởng cách mạng như nắng hạ chói lòa, như mặt trời vĩ đại, bất diệt đã tác động sâu sắc vào lý trí, tình cảm và thấm nhuần vào con tim, khối óc của nhà thơ và nhân dân những con người cần lao trong đêm trường nô lệ được ánh sáng cách mạng soi rọi, chỉ đường dẫn lối đến với hạnh phúc, ấm no, tương lai tươi sáng.
Với cách diễn đạt vừa gợi hình vừa gợi cảm, tôn vinh lý tưởng cộng sản, giúp cho bao nhiêu người được sáng mắt, sáng lòng. Khẳng định bản chất cao đẹp của lý tưởng ấy là giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột, thống khổ, chỉ cho họ con đường sống ý nghĩa nhất.
Qua cách thể hiện sáng tạo, hai câu thơ còn mang hàm ý: với dân tộc Việt Nam, với tầng lớp trí thức, thanh niên trẻ những năm 30, 45. Lý tưởng cần thiết như mặt trời, tất yếu như chân lý. Hai câu thơ còn diễn tả sự phục sinh mạnh mẽ của một tâm hồn tươi trẻ khi được mặt trời lý tưởng soi rọi, chỉ lối, niềm vui tràn ngập trong lòng, người thanh niên yêu nước đã cất thành tiếng hát sôi nổi, náo nức, say mê:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Với phép so sánh độc đáo, đầy thi vị nhà thơ đã làm cho thế giới tinh thần, hồn thơ tươi trẻ tràn đầy nhiệt huyết, yêu đời, yêu cuộc sống “ hồn tôi là một vườn hoa lá” từ hình tượng vô hình thành hữu hình. Ánh sáng chói lọi của lý tưởng, nguồn sống mãnh liệt của mặt trời cách mạng tác động vào tâm hồn nhà thơ, tạo ra sự biến đổi sâu sắc.
Trước khi bắt gặp lý tưởng cách mạng, người thanh niên trí thức trẻ này sống một cách buồn bã, ảm đạm, lụi tàn như mảnh vườn trong mùa đông giá lạnh nhưng sau khi được gặp và giác ngộ được lý tưởng cách mạng cuộc sống lẫn tâm hồn của nhà thơ như một mảnh hồn thơ đầy hương sắc giữa mùa xuân, mang đến nguồn sinh lực dồi dào cho biết bao tâm hồn trẻ trung, nhiệt huyết. Cuộc sống của họ có lý tưởng thật âm sắc, đượm hương.
Nhịp thơ sôi nổi cùng với hai tính từ “đậm”, “rộn” rất thẩm mỹ, đặc biệt với lối vắt dòng đặc sắc, hai câu thơ của Tố Hữu diễn tả chân thực, tinh tế bao cảm xúc dâng trào, niềm vui, niềm hạnh phúc vô hạn trong buổi đầu gặp gỡ lý tưởng. Có thể nói mặt trời chân lý đã xua tan những bóng đêm u ám, mở ra một tương lai tươi sáng, vẫy gọi bao tâm hồn hăm hở bước vào đời với tất cả niềm tin yêu, hy vong. Với nhà thơ đâu phải chuyện của nhận thức, của lý trí mà còn là chuyện của tình cảm, trái tim nên có sức sống cuốn hút khiến cho những thanh niên trí thức trẻ như Tố Hữu khiến cho tất cả dân tộc Việt Nam nguyện suốt đời theo Đảng.
Khổ thơ vừa hay về nội dung và đẹp về hình thức, ngôn ngữ, hình ảnh thơ sáng tạo đẹp đẽ, cảm xúc thơ chân thành mãnh liệt là sự ngợi ca lý tưởng cách mạng, ngợi ca Đảng cộng sản Việt Nam quang vinh. Qua đoạn thơ nhà thơ đã giúp chúng ta nhận thức sâu sắc hơn về lý tưởng cách mạng chính là lẽ sống, con đường sống đúng đắn của cả dân tộc tộc, khổ thơ như khúc hát của một trái tim mà cũng là khúc hát say mê của triệu triệu trái tim hướng về Đảng, hướng về cách mạng.
Tố Hữu là “lá cờ đầu” trong thơ ca Cách mạng. Hầu hết các tác phẩm của ông đều là những tác phẩm cổ vũ, ca ngợi phong trào Cách mạng Việt Nam. Trong đó, tác phẩm thơ đánh dấu cho sự nghiệp rực rỡ của ông cũng như đánh dấu ngày ông bắt gặp được lý tưởng của đời mình chính là bài thơ Từ ấy.
Bài thơ Từ ấy được sáng tác vào tháng 7 năm 1938 với ba khổ thơ, trong đó khổ thơ đầu tiên đã diễn tả trọn vẹn những cảm xúc vui sướng, say mê của Tố Hữu khi ông lần đầu bắt gặp được lý tưởng Cách mạng.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”.
“Từ ấy” là một từ phiếm chỉ thời gian, nhưng đây lại là cột mốc đánh dấu một trang mới trong đời người thanh niên trẻ Tố Hữu. Đó là thời điểm mà nhà thơ được giác ngộ lý tưởng Cộng sản, tìm được con đường đi đúng đắn trong đời của mình. Câu thơ đã khẳng định giây phút quan trọng nhất cuộc đời của người chiến sĩ Cách mạng khi được đứng trong hàng ngũ của Đảng cộng sản- là tập hợp của những con người ưu tú nhất, sáng suốt nhất.
“Nắng hạ” là thứ ánh sáng mãnh liệt, rực rỡ nhất của ngày hè, cũng là ánh nắng tràn đầy sự ấm áp và năng lượng. Với nhà thơ, nắng hạ biểu trưng cho thứ ánh sáng Cách mạng đang từng bước soi tỏ tâm hồn của mình. Cùng với đó, Tố Hữu đã sử dụng một loạt những động từ nhấn mạnh như “chói, bừng” để diễn tả sự tác động mạnh mẽ của ánh sáng cộng sản, thứ ánh sáng rực rỡ đã làm bừng sáng thế giới tâm hồn của nhà thơ. Ánh sáng ấy đã thức tỉnh trái tim, làm thay đổi hoàn toàn tâm hồn của một thanh niên đang băn khoăn, đang lạc lõng, bơ vơ giữa dòng đời “Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước/Chọn một dòng hay để nước trôi”.
Thế nhưng, hình ảnh ẩn dụ so sánh đặc sắc nhất trong câu thơ phải nhắc tới hình ảnh “mặt trời chân lý”. Đây là một sáng tạo của riêng nhà thơ, là liên kết sáng tạo giữa hình ảnh và ngữ nghĩa. Mặt trời đối với mọi người, vốn là nguồn sáng mạnh mẽ nhất, rực rỡ nhất thế gian, nhưng với Tố Hữu thì lý tưởng Cách mạng mà ông vừa bắt gặp chính là một “mặt trời” khác chiếu rọi tâm hồn ông. Và không chỉ thế, đó còn là thứ “mặt trời chân lý” – thứ ánh sáng đại diện cho những điều đúng đắn nhất được mọi người công nhận. Ánh sáng ấy thật cao đẹp, thật trong sáng, mạnh mẽ biết bao! Ánh sáng ấy chiếu rọi tâm hồn nhà thơ, chiếu rọi cả nhận thức và tâm hồn của nhà thơ:
“Mặt trời chân lý chói qua tim”
Hai câu thơ đầu được viết theo lối thơ tự sự, tuy đơn giản, thế nhưng lại khiến người đọc cảm nhận được hết những xoay chuyển, những biến đổi mạnh mẽ trong lòng người thanh niên trẻ Tố Hữu. Chúng ta đã cảm nhận được niềm vui sướng, hân hoan của nhà thơ khi đột ngột bắt gặp ánh sáng Cách mạng, để rồi từ đó, ông nguyện một lòng đi theo lý tưởng đó một đời.
Tiếp theo trong khổ thơ đầu tiên là hai câu thơ với những hình ảnh thơ so sánh hết sức sáng tạo:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Hai câu thơ được thể hiện bằng lối thơ vắt dòng diễn tả tâm hồn của nhà thơ sau khi gặp được lý tưởng cách mạng. Nếu Tế Hanh cũng đã từng một lần so sánh:
“Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống dòng sông lấp lánh”
Thì ở đây, Tố Hữu cũng mượn những hình ảnh rất đỗi quen thuộc để diễn tả những niềm vui sướng đang trào dâng trong lòng mình. Ông so sánh “hồn tôi là một vườn hoa lá”, tâm hồn vốn là một khái niệm trừu tượng, nhưng ông đã biến nó thành cái hữu hình, cái cụ thể để diễn tả sự đổi mới trong tâm hồn mình. Bắt gặp lý tưởng Cách mạng, tâm hồn ông đã thay đổi, đã bừng dậy mạnh mẽ một nguồn sống mới, căng tràn “nhựa và mật”. “Khu vườn tâm hồn” ông đầy ắp những hoa thơm, những trái ngọt, những tiếng chim hót rộn ràng, thật tươi vui, thật rộn rã biết bao! Những thanh âm, màu sắc đều đẹp tươi, đều hoà hợp và tràn trề khiến cho nhà thơ phải say đắm, phải ngất ngây! Tố Hữu đã đến với Cách mạng không chỉ bằng lý trí mà còn bằng trái tim, bằng nhận thức và tâm hồn của mình.
Khổ thơ đầu tiên của Từ ấy rất ngắn gọn, nhưng cũng thật đầy đủ. Nó đã diễn tả được niềm vui sướng tột cùng, niềm say mê vô tận của Tố Hữu khi bắt gặp được lý tưởng Cách mạng, để từ đó, ông có được một cuộc đời mới, một cuộc đời mà gắn liền với dòng chảy lịch sử vẻ vang của dân tộc ta.
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy – mẫu 5
Tố Hữu sinh năm 1920, là người con của xứ Huế thơ mộng. Ông không chỉ là người cách mạng kiên trung mà còn là một nhà thơ lớn của văn học Việt Nam. Với Tố Hữu, thơ chính là mặt trận văn hóa tư tưởng, tham gia vào cuộc đấu tranh chống kẻ thù, trong đó nhà thơ chính là người chiến sĩ xung kích trên mặt trận ấy. Tố Hữu có khối lượng tác phẩm thơ đồ sộ gắn với từng chặng đường cách mạng. Thơ Tố Hữu vừa mang cảm hứng trữ tình chính trị vừa đậm đà tính dân tộc, lời thơ vừa hào hùng mạnh mẽ nhưng cũng đầy nhẹ nhàng, tha thiết khi thể hiện những tình cảm dung dị, đời thường nhất. “Từ ấy” trích trong tập thơ cùng tên là một bài thơ tiêu biểu tài năng và phong cách sáng tác của Tố Hữu. Đặc biệt qua khổ thơ đầu, tác giả đã ghi lại niềm hạnh phúc và say mê vô bờ của một chàng trai trẻ khi bắt gặp được ánh sáng lý tưởng của Đảng.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Cụm từ “Từ ấy” mở đầu trong câu thơ đầu tiên cũng là mở đầu cho toàn bộ cảm xúc của tác phẩm. “Từ ấy” đánh dấu thời điểm diễn ra những chuyển biến vô cùng mạnh mẽ trong thế giới nội tâm của người chiến sĩ trẻ, là một dấu son quan trọng trong cuộc đời nhà thơ. Vào thời điểm trước năm 1938, Tố Hữu cũng như rất nhiều những tri thức khác đều đau khổ trước những lầm than, đói khổ, nô lệ mà nhân dân mình phải gánh chịu, là những người yêu nước thương dân họ luôn khao khát tự do cho dân tộc nhưng lại chưa thể tìm ra con đường đúng đắn, mãi “Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời”:
“Băn khoăn đứng giữa hai dòng nước
Chọn một dòng hay để nước trôi”
Đến năm 1938- thời điểm “từ ấy”, Tố Hữu lúc ấy 18 tuổi, là một thanh niên trẻ ưu tú được vinh dự đứng vào hàng ngũ của Đảng, lúc này, bắt gặp lý tưởng giải phóng dân tộc của Đảng cộng sản đã làm bừng tỉnh tâm hồn người lính. Vốn là một cái tôi đầy trăn trở, băn khoăn khi sinh ra giữa một thời đại đầy những biến động, chàng trai trẻ ấy đau xót, uất hận trước cảnh đất nước bị xâm lược, tuy nhiên lại chưa tìm được con đường cứu nước, chưa tìm được lẽ sống của đời mình. Nhưng rồi giây phút tìm được lẽ sống đúng đắn cho chính mình, cái tôi ấy như bừng tỉnh “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ”. “Nắng hạ” ở đây chính là ánh nắng trong trái tim, xua tan đi những lạnh lẽo, mặc cảm, âm u vốn có trong tâm hồn tác giả.
“ Mặt trời chân lý chói qua tim”
Nếu mặt trời của thiên nhiên mang lại ánh sáng, mang lại sức sống cho cỏ cây muôn loài, soi đường dẫn lối cho con người chiến đấu, lao động, sản xuất, thì mặt trời chân lý đã soi rọi lẽ sống trong tim của người yêu nước. Hình ảnh ẩn dụ “mặt trời chân lý” khẳng định chân lý cách mạng, lý tưởng cách mạng, chủ nghĩa Đảng cộng sản chính là mặt trời soi rọi con đường đi của người chiến sĩ. Các từ cùng trường nghĩa: “mặt trời, ”bừng”, “chói” được đặt liên tiếp nhau diễn tả được niềm vui sướng, hân hoan đến tột cùng của tác giả khi bắt gặp được lý tưởng. “Mặt trời chân lý” ấy không chỉ soi sáng nhận thức, giác ngộ trí tuệ mà nó còn làm bừng sáng tâm hồn, tình yêu và trái tim người cách mạng. “Mặt trời chân lý” ấy là mặt trời sáng chói, huy hoàng, rực rỡ và bất diệt nhất.
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Giữa màn đêm mịt mờ, tâm hồn nhà thơ được bừng sáng và trở thành một khu vườn đầy sức sống. Bằng biện pháp so sánh độc đáo, tác giả đã gợi ra những rung động trừu tượng trong tâm hồn mình bằng hình ảnh đầy cụ thể “vườn hoa lá”. Thế giới tâm hồn nhà thơ lúc này đây cũng đang rạo rực, mê say, tràn trề nhựa sống như khu vườn trong nắng hạ. Nhịp thơ sôi nổi, tràn trề niềm yêu cuộc sống, yêu cuộc đời, tràn trề nhiệt huyết của người chiến sĩ trẻ. Hai tính từ “đậm”, “rộn” kết hợp với các danh từ “hương”, “tiếng chim” mở ra một tâm hồn phong phú, đầy màu sắc, trong tâm hồn ấy có nắng vàng ngày hạ, có hoa lá xanh tươi, có tiếng chim hót rộn ràng, có hương thơm tươi mát của ngàn cây lá. Đó chính là niềm vui, là lẽ yêu đời của một tâm hồn trẻ vốn đang buồn rầu, đang băn khoăn trước một thời cuộc đảo điên, trước một dân tộc đang lâm vào cảnh lầm than nô lệ khi bắt gặp lý tưởng cao đẹp.
Chỉ với 4 câu thơ ngắn gọn nhưng bằng tài năng và nguồn cảm xúc dạt dào của mình Tố Hữu đã viết nên những vần thơ thật đẹp. Bút pháp tự sự kết hợp trữ tình một cách nhuần nhuyễn cùng các biện pháp nghệ thuật được sử dụng hài hòa, ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo đã tạo nên một khổ thơ không chỉ sâu sắc nội dung mà con đẹp đẽ về hình thức. Đoạn thơ một lần nữa khẳng định giá trị cao đẹp của lý tưởng Đảng cộng sản đồng thời thể hiện vẻ đẹp trong cảm xúc và tâm hồn của một người chiến sĩ cách mạng yêu nước.
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy – mẫu 6
Bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu ra đời năm 1938 là một cột mốc đánh dấu sự khởi đầu cho cả hai con đường lớn trong sự nghiệp của ông đó chính là con đường cách mạng và con đường thi ca. Bài thơ đã thể hiện niềm hân hoan vui sướng của một thanh niên yêu nước khi được giác ngộ cách mạng, được đứng trong hàng ngũ những người cộng sản. Niềm vui sướng ấy được thể hiện rất sinh động, giàu hình ảnh và các cung bậc cảm xúc trong khổ thơ đầu tiên của bài thơ.
“Từ ấy” là mốc thời gian đặc biệt, năm 1938 Tố Hữu được vinh dự đứng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản Việt Nam. Chỉ hai từ đơn giản nhưng lại chứa đựng một kỉ niệm không bao giờ quên, một mốc son chói lọi trong cuộc đời của Tố Hữu. Thời điểm đó nhà thơ mới 18 tuổi, tuổi trẻ “sục sôi” với các hoạt động đoàn thể, được giác ngộ lý tưởng cộng sản, được kết nạp vào Đảng.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim”
Hình ảnh ẩn dụ “nắng hạ” là sự liên tưởng độc đáo, trong cảm nhận của người chiến sĩ trẻ, lí tưởng cộng sản như một thứ ánh sáng soi chiếu, bừng tỉnh tâm hồn. Không phải nắng sớm mùa xuân, nắng vàng mùa thu mà là nắng hạ chói chang rực rỡ. Hơn thế, nguồn phát ra ánh sáng ấy không phải là mặt trời bình thường mà là “mặt trời chân lí”, mặt trời bình thường chỉ tỏa sáng cho hơi ấm và sức sống còn mặt trời của chân lí tỏa ra tia sáng của chân lí, của tư tưởng đúng đắn sáng suốt, mang lại điều tốt lành. Những động từ mạnh được sử dụng như “bừng”, “chói” vừa tạo cảm giác ánh sáng đến đột ngột với cường độ mạnh thể hiện sức mạnh của lí tưởng hoàn toàn xua tan mây mờ, sương mù trong tâm hồn nhà thơ để mở ra chân trời mới rõ nét và chân thực trong nhận thức, tư tưởng. Để có thể lột tả được hết cảm xúc vui sướng, hân hoan đến tột cùng của mình trong buổi đầu đến với lí tưởng cộng sản, nhà thơ đã sử dụng bút pháp trữ tình lãng mạn kết hợp nhiều hình ảnh so sánh độc đáo.
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…”
Bức tranh tâm hồn rộn rã, tràn đầy sức sống, nơi có hương thơm của hoa cỏ, có âm thanh rộn rã của tiếng chim. Được soi rọi bởi lí tưởng cộng sản, chàng chiến sĩ trẻ cảm thấy tâm hồn mình trở nên tươi mới như “một vườn hoa lá”, và đối với cây cối hoa lá, còn gì đáng quý hơn ánh sáng của mặt trời. Đang ở độ tuổi tâm hồn bay bổng khoáng đạt đi tìm kiếm lẽ yêu đời, thật hạnh phúc và may mắn khi được ánh sáng lí tưởng soi chiếu và dẫn dắt. Niềm vui sướng ấy như chính hoa lá cỏ cây reo vui rung rinh đón ánh mặt trời. Nhờ có mặt trời chân lí mà cuộc đời trở nên ý nghĩa, đậm đà hương sắc và rộn ràng tiếng chim reo ca, không còn nhạt nhẽo vô vị. Không chỉ vậy, đối với một nhà thơ như Tố Hữu, sự sống mới của tâm hồn cũng là sự mới mẻ trong tâm hồn thơ, đem lại sức sống mới, sự sáng tạo mới cho tâm hồn thơ Tố Hữu.
Có thể thấy, trong khổ thơ đầu tiên chúng ta cảm nhận được một phép màu, tác dụng kì diệu của lí tưởng cộng sản đối với cuộc đời, tâm hồn của nhà thơ Tố Hữu. Chính ông đã viết cho cảm xúc thăng hoa nhất cuộc đời khi ấy rằng “Từ ấy là một tâm hồn trong trẻo của tuổi mười tám, đôi mươi, đi theo lí tưởng cao đẹp, dám sống, dám đấu tranh”. Nhờ có bài thơ Từ ấy chúng ta đã có thêm một người chiến sĩ trẻ yêu nước, cán bộ lão thành của Việt Nam, một nhà thơ tiêu biểu của nền văn học thơ ca nước nhà.
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy – mẫu 7
Tố Hữu (1920-2002) được xem là cánh chim đầu đàn, người đã phát triển và đưa nền văn học cách mạng của nước ta lên đến đỉnh cao của sự phát triển. Trong suốt cả cuộc đời, với hơn 60 năm tuổi Đảng, hầu như tất cả các sáng tác của ông trước là hướng đến cách mạng, cổ vũ cách mạng, sau là viết về nhân dân, viết về đất nước, với phong cách thơ kết hợp nhuần nhuyễn khuynh hướng trữ tình chính trị và chất liệu văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Có thể nói các tác phẩm của Tố Hữu luôn song hành với bước chân của cách mạng, sự nghiệp thơ ca của ông gắn bó một cách mật thiết và phản ánh rõ nét chặng đường lịch sử lắm gian nan nhưng đầy huy hoàng của dân tộc Việt Nam ta. Một trong những tác phẩm tiêu biểu trong các sáng tác thời kỳ đầu của Tố Hữu là bài thơ Từ ấy, nguồn cảm hứng nổi bật chính là niềm hân hoan, vui sướng được bước chân vào hàng ngũ của Đảng của một chàng trai 18 tuổi, với lòng yêu nước, yêu cách mạng tha thiết. Đọc cả tác phẩm có thể thấy rằng, niềm vui ấy được thể hiện một cách rất rõ ràng và mãnh liệt thông qua đoạn thơ đầu.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Niềm vui sướng say mê khi bắt gặp lý tưởng Đảng được Tố Hữu thể hiện một cách rộn ràng, bay bổng và rất đẹp, đọc những dòng thơ đầu, cái mà ta cảm nhận được trước tiên ấy là một tâm hồn phơi phới, tràn đầy sức sống thông qua các hình tượng thiên nhiên tươi đẹp và gần gũi. Hai câu thơ đầu Tố Hữu lựa chọn viết theo lối tự sự, đơn giản như kể lại một kỉ niệm khó quên và sâu sắc nhất trong cuộc đời của tác giả, kỷ niệm khó quên ấy được phiếm chỉ thông qua từ “từ ấy”. Đầu tiên với trạng ngữ chỉ thời gian “từ ấy”, nó không chỉ gợi ra sự kiện quan trọng trong cuộc đời Tố Hữu, hơn thế nữa còn được chọn làm nhan đề cho tác phẩm và cả nhan đề cho tập thơ đầu tay của tác giả – một tập thơ được sáng tác trong suốt 10 năm trời. Như vậy có thể thấy rằng từ này có ý nghĩa vô cùng, lớn lao và quan trọng, “từ ấy” chính là mốc son đầu tiên và chói lọi mở ra một bước ngoặt huy hoàng trong cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của nhà thơ Tố Hữu. Bởi trước mốc son “từ ấy”, cuộc đời Tố Hữu vẫn quẩn quanh trong nỗi đớn đau mất nước, nỗi bất lực trước thời cuộc, không thể tự thoát ra khỏi cái bó buộc của thế sự, trong khi đó lòng yêu nước, thương dân vẫn luôn bừng cháy nồng nàn trong trái tim của người chí sĩ trẻ tuổi, nhưng đáng buồn rằng nhà thơ lúc này vẫn chưa tìm thấy cho mình được một con đường sáng để tự giải thoát cho bản thân và cả những người xung quanh. Tâm trạng ấy đã từng được Tố Hữu thể hiện trong một đoạn Nhớ đồng:”Đâu những ngày xưa, tôi nhớ tôi/Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời/Vơ vẩn theo mãi vòng quanh quẩn/Muốn thoát, than ôi, bước chẳng rời”
Và cũng từng có lúc Tố Hữu đứng trước hai lựa chọn khó khăn “Bâng khuâng đứng giữa đôi dòng nước/Chọn một dòng hay để nước trôi xuôi”, một là tiếp tục cái cuộc sống bình yên giả tạo nhưng chán chường, không lý tưởng của một trí thức tiểu tư sản, hai là dũng cảm đứng lên, đi theo con đường đấu tranh cách mạng lắm gian lao, thử thách “Đời cách mạng, từ khi tôi đã hiểu/Dấn thân vô là phải chịu tù đày/Là gươm kề tận cổ, súng kề tai/Là thân sống chỉ coi còn một nửa”. Sau những băn khoăn ấy, Tố Hữu đã tìm đến với con đường cách mạng, con đường đấu tranh giải phóng dân tộc, để tự giải thoát cho chính những lý tưởng vốn chôn giấu trong tâm hồn đầy nhiệt huyết của người thanh niên yêu nước. Và sau sự lựa chọn dấn thân vào cách mạng, sau mốc son “từ ấy”, Tố Hữu dường như rất yên tâm và tin tưởng vào sự lựa chọn của bản thân, điều ấy đã được nhà thơ tâm sự trong Quê mẹ như thế này:”Con lớn lên, con tìm Cách mạng/Anh Lưu, anh Diểu dạy con đi/Mẹ không còn nữa, con còn Đảng/Dìu dắt con khi chửa biết gì.”
Sau khi bắt gặp được lý tưởng Đảng, ở mốc son chói lọi “từ ấy”, Tố Hữu đã diễn tả niềm hạnh phúc, vui sướng của mình thông qua một số hình ảnh ẩn dụ rất đặc sắc.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim”
Đầu tiên là hình ảnh “bừng nắng hạ”, chúng ta biết rằng nắng hạ trong tự nhiên là một ánh nắng rực rỡ, bừng bừng sức sống khác với ánh nắng mùa xuân dịu dàng, nhàn nhạt, khác với nắng mùa thu thanh bình, yên ả, cũng hoàn toàn khác với ánh nắng mùa đông yếu ớt không đủ sưởi ấm vạn vật. Nắng hạ ở đây luôn mang đến cảm giác tràn trề sinh lực, mãnh liệt điều ấy có thể đem so với cảm giác hạnh phúc mãnh liệt, niềm sung sướng và say mê đến tột cùng đang trào dâng trong trái tim máu nóng, tuôn trào trong huyết quản của người thanh niên trẻ tuổi trước sự kiện được kết nạp vào Đảng khi mới 18 tuổi tròn. Thêm một hình ảnh nữa, càng thể hiện sâu sắc niềm hạnh phúc, vui sướng của tác giả ấy là “Mặt trời chân lý”, đây là một hình ảnh mới lạ thể hiện sự sáng tạo của hồn thơ Tố Hữu. Nếu như chỉ là mặt trời không thôi, thì không có gì để bàn luận bởi đây vốn là hình ảnh kinh điển được nhiều tác giả sử dụng trong tác phẩm của mình, thể hiện sự lớn lao kì vĩ của sự vật, sự việc, con người. Thế nhưng ở “mặt trời chân lý”, nó còn mang những ý nghĩa đặc biệt khác, nó tỏa ra những ánh sáng rỡ chói lọi của Đảng, của cách mạng, của chủ nghĩa Mác Lê-Nin và thứ ánh sáng ấy vĩnh viễn là chân lý đúng đắn, sánh ngang cùng với mặt trời, là thứ ánh sáng đẹp đẽ đang chan chứa, xuyên thấu tận trong tâm hồn của nhà thơ.
Cặp ẩn dụ “nắng hạ” và “mặt trời chân lý” có một liên kết chặt chẽ, mới mẻ và sáng tạo, gợi ra một nguồn sáng mới báo hiệu những điều tốt lành, mà Tố Hữu đã khẳng định lý tưởng cách mạng giống như một nguồn sáng mới đã làm thức tỉnh lý trí mang đến cho nhà thơ một nguồn sức mạnh diệu kỳ. Ngoài ra việc dùng những động từ mạnh như “bừng” thể hiện nguồn sáng mạnh và đột ngột,”chói”thể hiện sức lan tỏa xuyên thấu mãnh liệt không chỉ tác động đến thị giác mà còn tác động đến cả trái tim. Như vậy ánh sáng của cách mạng đã hoàn toàn xua tan đi màn sương mờ mịt của ý thức hệ tiểu tư sản mang đến một tư tưởng mới, một nhận thức mới về con đường giải phóng dân tộc, cái mà Tố Hữu gọi là giác ngộ lý tưởng cách mạng, giác ngộ lý tưởng Đảng, nói về thứ ánh sáng ấy nhà thơ đã từng tâm sự rằng “Buổi đầu tiên đến với chủ nghĩa Cộng sản, với Đảng tôi thấy nó như một thiên thần với hào quang lãng mạn và rất nhiều mộng tưởng”.
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Từ bút pháp tự sự Tố Hữu chuyển sang bút pháp trữ tình diễn tả cụ thể, trực tiếp niềm hạnh phúc vô bờ đang chan chứa trong tâm hồn của mình. Tác giả sử dụng biện pháp tu từ so sánh “Hồn tôi là một vườn hoa lá”, đó là một so sánh mở rộng, ý thơ tràn xuống cả câu thơ tiếp theo. Khi được đón nhận ánh sáng mạnh mẽ của mặt trời của nắng hạ thì “vườn hoa lá” ấy như được tái sinh, trở nên tràn trề sức sống, âm thanh và âm sắc căng đây “Rất đậm hương và rộn tiếng chim”. Điều ấy cũng có nghĩ rằng tâm hồn của tác giả khi bắt gặp ánh sáng cách mạng, lý tưởng Đảng cũng trở nên bừng sáng, tươi vui và tràn ngập sức sống, tựa như vườn hoa được tiếp thêm sinh lực, trở nên có ý nghĩa và tươi đẹp hơn gấp bội lần. Bởi cũng từ mốc son “từ ấy” cuối cùng Tố Hữu đã tìm cho mình một con đường sáng, một tương lai đầy hy vọng, dẫu phía trước có thể là chông gai và nhiều thử thách. Lối thơ vắt dòng bắt nguồn từ thơ ca Pháp, thể hiện cảm xúc tràn trề chan chứa, dường như không thể gói gọn trong một câu thơ riêng lẻ mà buộc phải truyền tải sang câu thơ tiếp thì mới có thể bộc lộ hết sự hân hoan vui sướng của hồn thơ Tố Hữu đã đem lại cho cả khổ thơ những cảm xúc mới lạ, trào dâng của niềm hạnh phúc.
Như vậy chỉ với khổ thơ tương đối ngắn, nhưng bằng những hình ảnh thơ ẩn dụ đặc sắc, nghệ thuật bắt dòng, Tố Hữu đã diễn tả một cách chân thực và mới mẻ niềm hạnh phúc, vui sướng khi được giác ngộ lý tưởng Cách mạng, khi đứng trước mốc son chói lọi của cuộc đời, từ đó mở ra một sự nghiệp cách mạng vẻ vang, nhiệt huyết, một cuộc đời trọn vẹn với Cách mạng – Nghệ thuật – Tình yêu”.
Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy – mẫu 8
Tố Hữu (1920-2002) tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành, quê gốc ở làng Phù Lai thuộc tỉnh Thừa Thiên – Huế. Ông được xem là nhà thơ tiêu biểu và có nhiều đóng góp to lớn trong nền văn học dân tộc, đặc biệt là ở mảng thơ trữ tình cách mạng, được xem là lá cờ đầu đầu, tiên phong đưa nền thơ ca trữ tình chính trị của nước. Suốt cuộc đời thơ và cách mạng của Tố Hữu người ta thấy có một sự thống nhất đẹp đẽ giữa “lý tưởng trong trái tim và câu thơ trên đầu bút”, thơ ca của ông theo sát từng chặng đường lịch sử của dân tộc, là nơi lưu giữ lại hầu hết những đau thương, gian khổ và cả những sự kiện huy hoàng trong hai cuộc chiến đầy cam go, vất vả. Trong số hàng loạt các tác phẩm nổi bật của Tố Hữu thì Từ ấy là một trong những bài thơ xuất sắc, có ý nghĩa lớn đặc biệt đánh dấu sự giác ngộ lý tưởng cách mạng của tác giả, mở ra một cuộc đời thơ ca song hành với cuộc đời cách mạng lắm vẻ vang mà cũng nhiều gian lao của Tố Hữu. Đặc biệt sự giác ngộ lý tưởng cách mạng được thể hiện rất rõ trong khổ thơ đầu tiên của tác phẩm.
Từ ấy có thể xem là Tuyên ngôn về cuộc đời và lẽ sống của Tố Hữu, ra đời trong một hoàn cảnh hết sức đặc biệt, vào tháng 7/1938, sau một thời gian ngắn hoạt động phong trào thanh niên ở Huế, Tố Hữu vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng khi tuổi đời còn rất trẻ – 17 tuổi, điều đó đã mang đến cho nhà thơ một niềm hạnh phúc lớn lao, đánh dấu sự giác ngộ lý tưởng cách mạng sâu sắc của tác giả, mở ra một cuộc đời mới, một cuộc đời cống hiến hết mình cho Tổ quốc. Có thể nói rằng việc đứng vào hàng ngũ của Đảng là một sự kiện vô cùng trọng đại trong đời thơ, đời cách mạng của Tố Hữu, điều đó đã trở thành nguồn cảm hứng lớn khiến viết nên bài thơ Từ ấy, không chỉ có ý nghĩa kỷ niệm mà còn khẳng định lý tưởng cách mạng vững vàng đang rực cháy trong trái tim người chiến sĩ trẻ tuổi.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Trước khi chính thức bước vào hàng ngũ của Đảng Tố Hữu đã tham gia hoạt động cách mạng từ rất sớm, tuy nhiên ông không có một kế hoạch hay dự định cho con đường tương lai nào thật rõ ràng. Ông cũng giống như nhiều thế hệ trẻ khác của Việt Nam lúc bấy giờ không có một định hướng hay lý tưởng nào thật rõ ràng, cứ mãi băn khoăn với cảnh trớ trêu “Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước, chọn một dòng hay để nước trôi”. Chỉ đến khi được giác ngộ lý tưởng chiến đấu, Tố Hữu dường như đã chính thức khép lại những ngày tháng vô định, mò mẫm trong bóng tối, mở ra một con đường tươi sáng, đầy hứa hẹn, là nguồn động lực mang đến cho tác giả sức sống mạnh mẽ, cùng với đó là sự thức tỉnh kỳ diệu từ trong những tối tăm, lạc lõng. Điều ấy thể hiện thực rõ ràng trong câu thơ “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ”, “từ ấy” là một mốc thời gian không rõ ràng, không biết ngày tháng năm nào nhưng đối với cá nhân Tố Hữu đó là một mốc thời gian thực quan trọng và ý nghĩa, đó là ngày mà ông được chính thức bước chân vào hàng ngũ của Đảng, được lý tưởng cách mạng soi đường, mở ra một cuộc đời mới, một con đường mới dẫu vẻ vang nhưng cũng lắm gian lao. Tố Hữu khéo léo lấy hình ảnh “nắng hạ” để ẩn dụ cho lý tưởng cách mạng, cho Đảng, đó là một hình ảnh đẹp và thực đúng đắn, bởi lẽ không có cái nắng nào đủ rực rỡ và chói chang như nắng mùa hạ, nó không chỉ tỏa ra ánh sáng ấm áp soi chiếu lên mọi vật mà còn đủ mạnh mẽ để soi tỏ đến từng ngóc ngách tâm hồn, xóa đi những cái tối tăm, mù mờ không lối thoát trong trái tim người chiến sĩ. Đồng thời bộc lộ, soi thấu được hết những tài năng, trí tuệ của người lính, mở ra một tầm nhìn, một nhận thức mới trong tâm hồn Tố Hữu, là kim chỉ nam soi sáng cho con đường cách mạng lắm chông gai sau này. Bên cạnh đó từ “bừng” cũng là một tài năng trong thơ của tác giả, nó đủ để diễn tả hết cái sự sung sướng và hạnh phúc tột độ, cũng như sự giác ngộ lý tưởng Đảng một cách toàn diện nhất, mang đến cảm giác rực rỡ, bừng sáng toát ra từ trong tâm hồn, đi đến tận từng tế bào trong thân thể của người nghệ sĩ.
Đến câu thơ tiếp theo “Mặt trời chân lý chói qua tim”, hình ảnh “mặt trời chân lý” chính là hình ảnh ẩn dụ thực đẹp và xuất sắc cho lý tưởng Đảng, lý tưởng cách mạng, thể hiện sức sáng tạo mạnh mẽ trong hồn thơ trẻ tuổi của Tố Hữu. Không chỉ thể hiện sự lớn lao, kì vĩ, thiêng liêng và bất khả xâm phạm, mà còn chỉ ra rằng Đảng, cách mạng và chủ nghĩa Mác Lênin chính là mặt trời của sự sống, soi sáng tỏ con đường cho những người chiến sĩ hết lòng chiến đấu vì Tổ quốc, vĩnh viễn là chân lý, là ánh sáng bất diệt không thể bị vùi lấp bởi bất kỳ một thế lực nào. Trong câu thơ sự xuất hiện của từ “chói” là một động từ mạnh, có ý nghĩa lớn, thể hiện sức mạnh xuyên thấu, thức tỉnh người chiến sĩ không chỉ ở trí tuệ, thể xác, tâm hồn mà còn thức tỉnh hoàn toàn cả trái tim người lính một cách mạnh mẽ.
Có thể nói rằng bước vào Đảng, giác ngộ lý tưởng cách mạng chính là con đường đúng đắn nhất, là lựa chọn sáng suốt nhất của cả đời thơ Tố Hữu, là quyết định mà dù là trái tim hay thân thể đều cảm thấy thực xứng đáng và vinh hạnh. Còn gì tuyệt vời hơn là sự thống nhất đồng thuận của cả tâm hồn và thể xác, bởi lẽ đó là động lực to lớn khiến người chiến sĩ trẻ bước đi những bước dài hơn trong sự nghiệp chiến đấu của mình, thoát khỏi cái cảnh
“Đâu những ngày xưa, tôi nhớ tôi
Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời
Vơ vẩn theo mãi vòng quanh quẩn
Muốn thoát, than ôi, bước chẳng rời”
Để đến với những ý thức và chuẩn bị thực rõ ràng cho một đời cách mạng lắm gian lao
“Đời cách mạng, từ khi tôi đã hiểu
Dấn thân vô là phải chịu tù đày
Là gươm kề tận cổ, súng kề tai
Là thân sống chỉ coi còn một nửa”.
Sang hai câu thơ tiếp người ta thấy có sự chuyển đổi thực tinh tế giữa dòng xúc cảm của người chiến sĩ trẻ từ cảm giác đột ngột thức tỉnh bởi chân lý, Tố Hữu chuyển sang những xúc cảm vui sướng lan tỏa trong tâm hồn một cách mà người ta nói là “thanh đạm, dịu ngọt” với sự xuất hiện của những hình ảnh thiên nhiên tươi mới, âm thanh rộn ràng. Ý thơ “Hồn tôi là một vườn hoa lá” đã diễn tả thực đầy đủ cái sức sống tràn trề, son trẻ đang sinh sôi, nảy nở trong tâm hồn người nghệ sĩ, mà người ta có thể hiểu rằng chính ánh sáng của lý tưởng, của cách mạng đã cho Tố Hữu một nguồn sống mới vô hạn và dồi dào hơn tất thảy. Thoát ra khỏi cảnh tối tăm, lạc lõng, khô cằn, tâm hồn người chiến sĩ giờ đây tựa như được tưới thêm một nguồn sinh khí mới, từ mảnh đất vốn đang trống trải bỗng trở nên rực rỡ với cảnh hoa lá đua chen khoe sắc xanh, sắc đỏ, rào rạt những sự sống tuyệt diệu chưa từng thấy bao giờ trong suốt cuộc đời mười mấy năm tuổi trẻ. Phương cách so sánh mở rộng giữa hồn thơ và vườn hoa lá ấy còn lan tràn xuống cả ý thơ tiếp theo với cảm giác tăng tiến rằng “rất đậm hương và rộn tiếng chim”. Như vậy có thể thấy rằng sau khi ý thức được lý tưởng cách mạng, tìm ra lối đi mới cho con đường giải phóng dân tộc, thoát khỏi chủ nghĩa tiểu tư sản bế tắc và mù mịt, hồn thơ Tố Hữu đã thực sự rộng mở rất nhiều, không chỉ dừng lại ở cảm giác sinh sôi, nảy nở hoa lá, mà nó còn là sự sinh sôi phát triển mạnh mẽ đến cực hạn, “rất đậm hương”, diễn tả sự bừng nở rực rỡ, tràn trề sự sống nhất trong tâm hồn. Trong đó cụm “rộn tiếng chim” chính là tiếng reo vui rộn rã nhất thoát ra từ trái tim người chiến sĩ, là cách thức hoàn hảo nhất để diễn tả cái sự sung sướng đang chộn rộn khắp huyết quản, lan tỏa khắp từng tế bào trên thân thể. Lối thơ ảnh hưởng thì văn học Pháp, cùng với tài năng sáng tạo của mình, Tố Hữu đã diễn tả thực tinh tế những xúc cảm sâu kín trong tâm hồn người nghệ sĩ, không mang đến cho độc giả cảm giác khô khan, cuồng nhiệt quá mức, mà đi sâu vào lòng người đọc với những vần thơ thật lãng mạn, say mê và dạt dào sức trẻ.
Như vậy chỉ với một khổ thơ ngắn ngủi Tố Hữu đã kịp truyền tải những niềm hân hoan vui sướng tột độ khi được đứng vào hàng ngũ của Đảng, đánh dấu mốc son chói lọi “từ ấy” mở ra một cuộc đời mới, một đời gắn bó với lý tưởng cách mạng nhiều vẻ vang nhưng cũng nhiều gian khổ. Đồng thời cũng đánh dấu sự phát triển lên một tầm cao mới, sự hồi sinh của một tâm hồn sau những năm tháng lặn lội giữa thực cảnh tối tăm mờ mịt để mở ra “một cuộc đời trọn vẹn với Cách mạng – Nghệ thuật – Tình yêu”.
Trích nguồn: Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung
Danh mục: Văn mẫu lớp 11