Mùng 10/3 là ngày gì?

Đã xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử của Việt Nam, Giỗ tổ Hùng Vương là ngày lễ tưởng nhớ đến công lao dựng nước của tổ tiên người Việt. Ngày nay, người ta vẫn chưa biết chính xác được cột mốc “ra đời” của ngày lễ này là ngày nào, chỉ biết rằng nó đã đi cùng thời gian và gắn liền với những biến cố thăng trầm của lịch sử.

“Mùng 10/3” là ngày giỗ các vị vua Hùng. Vậy Vua Hùng là ai? Bắt nguồn từ truyền thuyết Lạc Long Quân – Âu Cơ sinh ra được 100 người con. Trong số 50 người con theo Âu Cơ lên núi thì người con trai trưởng chính là vị vua Hùng đầu tiên được suy tôn lên làm vua. Theo tìm hiểu của Jean d’Arcel, thời kỳ Hùng Vương đã trải qua 18 đời vua kéo dài đến năm 258 trước Công Nguyên thì kết thúc. Đã có những đóng góp to lớn trong việc xây dựng nên một đất nước Việt Nam tươi đẹp như ngày hôm nay, có thể nói các Vua Hùng là bậc tổ tiên, là thế hệ cha ông đi trước đã và luôn được người dân Việt Nam hết sức tôn kính.

Trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam, để ghi nhớ công ơn của “Đấng Thánh Tổ” các vị vua thường tổ chức ngày Giỗ tổ Hùng Vương với quy mô của một đại lễ đặc biệt và quan trọng. Trải qua năm tháng đến thế kỷ 20, ngày Giỗ tổ Hùng Vương chính thức được vua Khải Định chọn là ngày mùng 10 tháng 3 Âm lịch hằng năm. Ngày giỗ được tổ chức long trọng tại Đền Hùng với sự tham gia của người dân, chính quyền địa phương và du khách từ khắp nơi tìm đến.

Với bề dày lịch sử cùng những giá trị văn hóa nhân văn cao quý, ngày Giỗ tổ Hùng Vương đã được Quốc Hội công nhận trở thành Quốc lễ của Việt Nam từ năm 2001. Tiếp đến ngày 06 tháng 12 năm 2012, “Tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng” của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Nguồn gốc ngày mùng 10/3 âm lịch

Theo truyền thuyết dân gian, Lạc Long Quân và Âu Cơ được xem là Thủy Tổ người Việt, cha mẹ của các Vua Hùng. Bởi vậy Lễ hội Đền Hùng còn gọi là Giỗ Tổ Hùng Vương, có vị thế đặc biệt trong tâm thức của người Việt. Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra vào ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch, tại Đền Hùng, Việt Trì, Phú Thọ. Trước đó hàng tuần, lễ hội đã diễn ra với nhiều hoạt động văn hoá dân gian và kết thúc vào ngày 10 tháng Ba âm lịch với Lễ rước kiệu và dâng hương tại Đền Thượng

Để ghi nhớ công ơn của các Vua Hùng có công khai thiên, lập địa, vua Lê Thánh Tông năm 1470 và đời vua Lê Kính Tông năm 1601 sao chép đóng dấu kiềm để tại Đền Hùng, chọn ngày 11 và 12 tháng 3 âm lịch làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương. Đến thời nhà Nguyễn – năm Khải Định thứ 2 chính thức chọn ngày 10 tháng 3 Âm lịch làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương để tưởng nhớ các Vua Hùng và nhắc nhở mọi người Việt Nam cùng tưởng nhớ thờ cúng Tổ tiên.

Vào ngày 6/12/2012, việc giỗ tổ Hùng Vương đã được cả thế giới biết đến khi UNESCO công nhận “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” là một Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngày giỗ tổ Hùng Vương 10/3 không chỉ thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn mà còn là niềm tự hào của người Việt trước bạn bè quốc tế. Tổng số trên cả nước có 1.417 đền thờ Vua Hùng.\

Ý nghĩa của ngày mùng 10/3 âm lịch

Ngày giỗ Tổ Hùng Vương hàng năm là ngày hội chung của toàn dân, ngày mà “dù ai đi ngược về xuối, nhớ ngày Giỗ tổ mồng 10 tháng 3” đều quay về với cội nguồn, tưởng nhớ đến công lao của các vị vua Hùng đã có công dựng nước và giữ nước. Trong ngày này, nhân dân cả nước còn có điều kiện để tham gia vào các hoạt động văn hóa thể hiện lòng thành kính tri ân các Vua Hùng đã có công dựng nước và các bậc tiền nhân đã vì dân giữ nước.

Theo đánh giá của các chuyên gia UNESCO, “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” đã đáp ứng được tiêu chí quan trọng nhất trong 5 tiêu chí, đó là, di sản có giá trị nổi bật mang tính toàn cầu, khích lệ ý thức chung của mọi dân tộc trong việc thúc đẩy giá trị đó.

Giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội Đền Hùng còn là dịp để giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, đồng thời còn là dịp quan trọng để chúng ta quảng bá ra thế giới về một Di sản vô cùng giá trị, độc đáo, đã tồn tại hàng nghìn năm, ăn sâu vào tâm hồn, tình cảm, trở thành đạo lý truyền thống của đồng bào cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài, là ngày để toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta cùng nguyện một lòng mãi mãi khắc ghi lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước – Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

Cho đến nay, Đảng và Nhà nước đều rất quan tâm tới việc thờ cúng các Vua Hùng, cấp kinh phí để tôn tạo không gian thờ cúng, đưa truyền thuyết Hùng Vương vào chương trình giảng dạy để giáo dục thế hệ trẻ, cho phép nhân dân cả nước nghỉ lễ ngày giỗ Tổ (mùng 10 tháng 3 âm lịch) để tham gia, tổ chức các hoạt động tế lễ hướng về cội nguồn dân tộc.

Qua bài viết ở trên, Cmm.edu.vn đã giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về mùng 10/3 là ngày gì, ý nghĩa của mùng 10/3 âm lịch, ngày 10/3 âm lịch được tổ chức như thế nào,… Các em học sinh có thể truy cập website Cmm.edu.vn để tìm hiểu các bài viết hữu ích, phục vụ cho quá trình học tập và thi cử.