Giải thích bài ca dao “Trong đầm gì đẹp bằng sen …”

Giải thích bài ca dao “Trong đầm gì đẹp bằng sen …”

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen

Đề bài: Giải thích câu ca dao:

Bạn đang xem bài: Giải thích bài ca dao “Trong đầm gì đẹp bằng sen …”

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng bông trắng lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Dàn ý Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen

1. Mở bài: giới thiệu về bài ca dao:

+Nét trong sáng, cao đẹp trong tâm hồn con người Việt Nam từ bao đời được ca ngợi là chủ đề của nhiều câu tục ngữ, ca dao vô giá

+Qua bài ca dao, ta nhận thức được điều gì từ ý nghĩa này?

2. Thân bài:

Giải thích câu ca dao:

+Bông sen đơn sơ, chân chất như người dân lao động mang nét đẹp bình dị, thôn dã lúc nào cũng ngan ngát tỏa hương, hương thơm đặc biệt tinh khiết không pha lẫn một vị nào khác dù hoa sen ở “trong đầm”.

+Đầm lầy càng u tối, thối tha thì bông hoa càng đẹp đẽ, sáng tươi.

=> Thông qua bài ca dao, hình ảnh của người dân lao động Việt Nam hiện lên một cách thật tự nhiên, hợp lí đến tài tình.

Nhân cách con người đất Việt được gửi gắm qua bài ca dao:

– Sống trong sạch từ bao đời là quy tắc, luật sống của con người Việt Nam.

*Dẫn chứng:

+Chúng ta không thể quên bi kịch về cái chết của “Lão Hạc”, một nông dân chất phác, quê mùa thà chết để giữ được thanh danh không vướng bợn nhơ xấu xa.

+Hình ảnh chị Dậu, trong một đêm “nhà ngói như nhà tranh” chị đã vùng chạy ra trong đêm tối đen như “tiền đồ của chị” để giữ lấy tiết hạnh, lòng thủy chung với chồng con.

+Lời tha thiết, xót xa, nức nở của “con cò” ăn đêm, quyết giữ tâm hồn trong trắng đến phút cuối cuộc đời.

=> Kế tục và phát huy truyền thống cao đẹp, họ luôn sống một cách ngay thẳng, chân thực trong bất cứ hoàn cảnh nào, trở thành những đóa sen thơm ngát giữa đầm.

3. Kết bài:Nói tóm lại, là người dân Việt Nam, chúng ta có quyền tự hào về tất cả những gì cao đẹp được ông bà xưa truyền lại, nhất là ở tâm hồn trong trắng

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen – mẫu 1

Hoa sen là một biểu tượng cho những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam. Bởi vậy mà ca dao đã có câu:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Trước hết, bài ca dao mang ý nghĩa tả thực vẻ đẹp của hoa sen. Mở đầu là câu hỏi tu từ “Trong đầm gì đẹp bằng sen” như một lời khẳng định rằng dù có nhiều loài hoa rực rỡ, nhưng không có bất cứ loài hoa nào có thể sánh được với hoa sen. Tiếp theo, vẻ đẹp của hoa sen được khắc họa qua “lá xanh, bông trắng, nhị vàng”. Cách sử dụng điệp ngữ “nhị vàng”, “bông trắng” và “lá xanh” gợi ra hình ảnh những cánh hoa sen xếp thành từng tầng từng lớp. Môi trường sống của hoa sen là ở đầm lầy, có nhiều bùn. Mà đặc tính của bùn là có mùi hôi tanh, rất khó chịu. Nhưng dù vậy, hoa sen vẫn có mùi thơm ngát dịu dàng.

Bên cạnh đó, tác giả dân gian còn gửi gắm vẻ đẹp phẩm chất của con người Việt Nam qua hình ảnh hoa sen – giản dị mà vô cùng thanh cao. Dù ở trong hoàn cảnh nào, con người Việt Nam vẫn giữ được tâm hồn trong sạch, nhân cách tốt đẹp. Có thể kể đến tấm gương của các bậc tiền nhân như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Trãi đã cáo quan về ở ẩn để tránh xa khỏi chốn quan trường xô bồ. Không thể không nhắc đến Chủ tịch Hồ Chí Minh – tấm gương sáng người cho phẩm chất đó. Trong suốt những năm bôn ba tìm đường cứu nước, Người đã phải kiếm sống bằng nhiều công việc lao động khác nhau. Dù khó khăn, vất vả nhưng Bác vẫn giữ được tấm lòng trong sáng, lý tưởng cao cả của bản thân. Hay cho đến khi đã trở thành một vị chủ tịch nước, Bác vẫn giữ được lối sống giản dị, thanh cao mà không có bất cứ một vị nguyên thủ quốc gia nào có được.

Với tư cách là một học sinh – chủ nhân của đất nước, tôi thêm thấu hiểu ý nghĩa của bài ca dao. Từ đó, tôi hiểu được rằng cần cố gắng rèn luyện bản thân để sống sao cho xứng đáng với thế hệ đi trước.

Bài ca dao “Trong đầm gì đẹp bằng sen” gửi gắm ý nghĩa sâu sắc. Thế hệ trẻ hôm nay hãy tiếp tục phát huy phẩm chất của ông cha ta ngày trước.

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen – mẫu 2

Dân tộc Việt Nam có những phẩm chất tốt đẹp. Điều đó đã được thể hiện qua những bài ca dao. Một trong số đó là bài:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Nếu xét theo nghĩa đen, bài ca dao đã miêu tả hình ảnh hoa sen với những đặc điểm tiêu biểu nhất. Câu hỏi tu từ “Trong đầm gì đẹp bằng sen?” như một lời khẳng định rằng trong đầm có nhiều loài hoa rực rỡ, nhưng không có bất cứ loài hoa nào có thể sánh được với hoa sen. Hai câu ca dao tiếp theo vẽ nên vẻ đẹp rất đỗi bình dị mà thanh cao của chúng: lá xanh, bông trắng, nhị vàng. Cách sử dụng điệp ngữ “nhị vàng”, “bông trắng” và “lá xanh” nhằm gợi ra hình ảnh tả thực những cánh hoa xếp tầng tầng lớp lớp tạo nên những bông hoa. Câu thơ cuối cùng “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”, hoa sen vốn sinh trưởng trong môi trường đầm lầm – một nơi có rất nhiều bùn. Mà đặc tính của bùn là có mùi hôi tanh, rất khó chịu. Mặc dù sống trong môi trường như vậy, nhưng hoa sen vẫn có mùi thơm ngát dịu dàng.

Còn nếu xét theo nghĩa bóng, bài ca dao gợi cho người đọc về phẩm chất của con người Việt Nam. Những người dân Việt Nam tuy giản dị, mộc mạc. Nhưng họ lại có phẩm chất tốt đẹp, cao quý. Sống trong hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn giữ được tâm hồn thanh cao. Chủ tịch Hồ Chí Minh – một tấm gương tiêu biểu về cách sống đó. Trong hoàn cảnh bị bắt giam tại nhà tù Tưởng Giới Thạch. Sống trong chốn ngục tù, bị hành hạ cả thể xác lẫn tinh thần, nhưng Hồ Chí Minh vẫn giữ được tâm hồn lạc quan, yêu đời để sáng tác ra những vần thơ bất hủ:

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

(Ngắm trăng, Nhật kí trong tù)

Không chỉ dừng lại ở đó, bài ca dao còn thể hiện tinh thần tương thân tương ai của người dân Việt Nam. Đó là sự yêu thương, đùm bọc lẫn nhau giống như những cánh hoa bao bọc lấy nhau để tạo thành bông hoa sen đẹp đẽ. Tinh thần đó đã được thể hiện từ xưa cho đến nay. Năm 1945, khi nhân dân ta phải đối mặt với “giặc đói”, chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Một nắm khi đói, bằng một gói khi no” được nhân dân hưởng ứng. Các hũ gạo cứu đói đã thể hiện tinh thần tương thân tương ái của người dân Việt Nam. Đến hiện tại, tinh thần đó lại càng được nêu cao. Nhiều chương trình từ thiện đã thể hiện được tinh thần nhân ái giữa con người. Có thể kể đến những cái tên quen thuộc như “Cặp lá yêu thương”, “Việc tử tế”… của Đài truyền hình Việt Nam đã giúp đỡ được biết bao mảnh đời khó khăn trong xã hội…

Đối với mỗi học sinh – những chủ nhân tương lai của đất nước. Chúng ta cần phải ý thức rèn luyện phẩm chất, đạo đức của bản thân.Và sống trong bất kì hoàn cảnh xấu nhưng vẫn luôn giữ được tâm hồn trong sáng, giản dị và sáng ngời những phẩm chất cao đẹp.

Tóm lại, bài ca dao đã đem đến cho con người một bài học suy tư sâu sắc. Chúng ta hãy sống như hoa sen – loài hoa thật thanh cao, đẹp đẽ.

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen – mẫu 3

Kho tàng tục ngữ, ca dao Việt Nam đã để lại nhiều bài học giá trị. Một trong số đó là bài ca dao:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Bài ca dao có hai lớp nghĩa: nghĩa đen và nghĩa bóng. Về lớp nghĩa đen, bài ca dao đã miêu tả hình ảnh hoa sen. Với việc sử dụng câu hỏi tu từ “Trong đầm gì đẹp bằng sen?” là một lời khẳng định vẻ đẹp tuyệt vời của hoa sen trước những loài hoa rực rỡ khác. Tiếp đến là những đặc điểm nổi bật của hoa sen được khắc họa. Những gam màu chủ đạo của hoa sen là màu xanh của lá, màu trắng của hoa, màu vàng của nhị. Đó đều là những màu sắc tươi sáng, gợi sự thanh nhã.

Với việc sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ “bông trắng”, “nhị vàng” nhưng đổi vị trí ở câu thơ hai và ba đã gợi ra hình ảnh những bông hoa sen với hàng chục lớp cánh hoa mỏng manh bao bọc, ôm lấy nhau rồi cùng tỏa ra, sáng bừng giữa không gian. Hết lớp sen này đến lớp sen khác nối tiếp nhau khoe sắc ở giữa đầm sen. Đặc biệt nhất là loài sen dù sống trong đầm lầy “hôi tanh mùi bùn” nhưng không bị vướng mùi bùn, mà vẫn cứ vươn cao, tỏa ra hương thơm dịu dàng, thanh mát.

Nhưng không chỉ dừng lại ở việc miêu tả hình ảnh hoa sen, mà tác giả dân gian đã ẩn dụ để nói về vẻ đẹp và phẩm chất của con người Việt Nam nói chung. Con người Việt Nam mang trong mình phẩm chất cao quý. Dù sống trong hoàn cảnh xấu – bùn đen nhưng con người cũng giống như hoa sen vẫn mang trong mình cả vẻ đẹp kiều diễm bên ngoài lẫn hương thơm dịu nhẹ. Điều đó được thể hiện từ trong quá khứ lịch sử, Việt Nam vẫn luôn tự hào là một đất nước nghìn năm văn hiến với những truyền thống tốt đẹp. Đồng thời, hình ảnh những cánh hoa sen bao bọc lấy nhau còn gợi ra truyền thống tương thân tương ái của con người Việt Nam. Sự yêu thương, lòng tương thân tương ái, đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của đồng bào ta trong mọi hoàn cảnh, mọi thời đại. Cuối cùng là hình ảnh hoa sen đứng trong bùn lầy nhưng vẫn tỏa ra hương thơm ngát như chính tâm hồn con người lao động Việt Nam. Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, vẫn luôn giữ vững những phẩm chất trong sáng, cao đẹp. Cụ thể hơn, hình ảnh hoa sen còn tượng trưng cho những con người lao động, đặc biệt là những người nông dân. Trong quá trình làm việc vất vả khiến cho chân lấm tay bùn đến đâu thì tâm hồn người Việt Nam vẫn luôn trong sáng, giản dị và sáng ngời những phẩm chất cao đẹp, như bông hoa sen đẹp nhẹ nhàng mà đầy kiêu hãnh.

Chúng ta có thể kể đến rất nhiều những con người có lối sống thanh cao. Đó là Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Công Trứ… Họ đều là những con người đã lựa chọn rời xa chốn quan trường để tìm về với thiên nhiên đẹp đẽ, không màng những bon chen quyền lực, địa vị.

Như vậy, bài ca dao trên đã để lại cho người đọc, người nghe nhiều suy tư về cách sống. Mỗi người hãy giống như hoa sen – sống giản dị mà đầy đẹp đẽ, thanh cao.

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen – mẫu 4

Tuổi thơ của em đã trôi qua êm đềm trong tiếng mẹ ru, tiếng bà ngọt ngào thủ thỉ. Bao lời ru, bao bài hát đã trở thành một phần tâm hồn của em, nâng đỡ em trong cuộc sống. Bài ca dao nói về hoa cũng vậy cũng đã khơi dậy trong em niềm xúc động chân thành nhất:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Ngày từ lúc còn ấu thơ, tuổi nhỏ chúng ta đã thấm đượm hương vị ngọt ngào, thơm ngát của hoa sen, lưu luyến một chút vị dịu dàng trên đầu lưỡi của tách trà ướp sen trong mát. Hoa sen đã in vào tâm trí chúng ta bởi những hình ảnh êm đẹp, nhẹ nhàng nhất. Và bài ca dao cũng đã mở đầu nhẹ nhàng êm đẹp như thế:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen”

Câu ca dao là lời khẳng định vẻ đẹp của hoa sen. Trong đầm đầy bùn đen đó, không có gì đẹp bằng hoa sen. Lời khẳng định thật tự nhiên nói lên một chân lý đều được mọi người biết đến. Tiếp đến là vẻ đẹp của loài hoa này:

“Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng”

Chỉ có ba sắc màu xanh, trắng, vàng nhưng bức tranh được tạo nên thật hài hòa trang nhã. Nổi bật trên nền xanh mướt của lá, bông sen vươn cao, xòe cánh hoa trắng muốt như toát lên sự trinh nguyên trong trắng đến tuyệt vời. Và e dè, ẩn hiện dưới những cánh hoa là những cái nhị vàng xinh xinh đang nép vào nhau. Không rực rỡ kiêu sa, hoa sen dịu dàng giản dị, đơn sơ mà thanh khiết.

Ta tiếp tục say mê, thích thú với sắc đẹp của hoa:“Nhị vàng bông trắng lá xanh”. Nếu không có một khoảnh khắc tỉnh lại, có lẽ ta không nhận ra câu ca dao đã đổi ngược một cách đột ngột. Việc chuyển vần đổi nhịp ấy, ta có thể hình dung nó như dòng nước đang chảy xuôi, bỗng gặp cái đập chắn ngang buộc dòng nước phải đổi chiều. Chính vì vậy, ta thấy dường như câu thơ kéo ta lại để nhìn cho rõ, để kiểm nghiệm lại: “Nhị vàng bông trắng lá xanh”.

Dưới lời thơ dồn dập ấy, tưởng có gì lạ, nào ngờ đó chỉ là sự đảo ngược trật tự các hình tượng của câu thơ trước và sau. Cũng vẫn là ba sắc màu thanh nhã ấy – ta có thể hình dung dường như có ai đó đang đếm từng lá sen xanh, lật từng cánh sen trắng, chỉ từng nhị sen vàng như để giảng giải, để chứng minh với mọi người hoa sen là thế đấy. Nó tinh khiết trắng trong không vướng chút bợn nhơ nào. Và phẩm chất của hoa sen bừng lên sáng đẹp một chân lý: “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Bông hoa rạng rỡ, tỏa hương thơm ngát giữa đầm lầy u tối làm bừng sáng cả bài ca dao. Từng lời thơ, nhịp điệu đến câu chữ được kết hợp, hòa lẫn một cách nhuần nhuyễn như máu với thịt làm sáng rõ chân lý sáng ngời.

Bài ca dao đã đi vào tâm hồn của mỗi người dân Việt Nam. Nó trở thành một phần máu thịt của mỗi chúng ta. Nó hòa quyện vào tâm hồn chúng ta làm bừng sáng truyền thống cao đẹp vốn cổ từ xưa. Cho đến hôm nay và mãi mãi về sau, bài ca dao không bao giờ bị lãng quên mà luôn được bổ sung thêm để hình thành nhân cách, đạo đức của mỗi con người. Tất cả chỉ từ một lời ru: Trong đầm gì đẹp bằng sen.

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen – mẫu 5

Ca dao là tiếng nói tình cảm thể hiện đời sống tinh thần phong phú của nhân dân lao động. Đó là tấm lòng đối với người thân, với quê hương đất nước. Trong số những bài ca dao được sáng tác bởi nhân dân và được lưu truyền bởi nhân dân có không ít những kiệt tác. Bài ca dao sau là một trong số đó, không chỉ lấp lánh vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn ánh lên vẻ đẹp trong tâm hồn con người:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Bài ca dao mở ra hình ảnh một đầm sen bát ngát. Đã là đầm sen thì hẳn hoa sen là thứ đẹp đẽ nhất: “Trong đầm gì đẹp bằng sen”. Câu hỏi tư từ như một lời khẳng định rằng trong đầm không có gì đẹp bằng sen, sen chính là loài hoa đẹp nhất. Cách sử dụng câu hỏi tu từ như vậy bộc lộ niềm kiêu hãnh, tự hào về vẻ đẹp hiếm có của hoa sen.

Vẻ đẹp của hoa sen tiếp tục được miêu tả:

“Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh”

Những bộ phận, chi tiết của sen được ngắm nghía, nhận xét khá khắt khe từ “lá”, “bông” đến “nhị”. Màu sắc của chúng rất sắc nét, rõ ràng “Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng”. Ba gam màu: màu xanh, màu trắng, màu vàng. Câu ca dao hoàn toàn tả thực đồng thời làm nổi bật những sắc màu tự nhiên, hài hoà của sen. Từ “lại” nhấn mạnh đến sự phong phú, hài hoà rất tự nhiên, giản dị và cũng rất đẹp đẽ ấy. Câu ca dao tiếp hoàn toàn không có ý mới, chỉ là nhắc lại ý trên có đảo trật tự các cụm từ: “Nhị vàng, bông trắng, lá xanh”. Vừa trên, bông hoa được ngắm nhìn từ ngoài vào trong, đến đây lại được ngắm từ trong ra ngoài. Sự xem xét ấy kĩ lưỡng, tỉ mỉ lắm, các vế câu đối nhau rất nhịp nhàng, được tách riêng ra bởi dấu phẩy, tưởng như người ngắm lật từng phần của sen mà chiêm ngưỡng vậy. Đến lần thứ hai này, sắc màu của sen không hề thay đổi, vẫn là những sắc màu rất giản dị và tự nhiên như thế. Hai câu ca dao lặp lại ý khiến người đọc tò mò về chủ định của tác giả. Và câu cuối cùng đã tháo gỡ những thắc mắc ấy: “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Từ những sắc màu tươi tắn, thanh khiết của sen, tác giả dân gian liên tưởng đến sự trong sạch đến kì diệu của loài hoa này. Gần chốn đầm lầy bùn đọng hôi tanh nhưng không hề bị cái ô uế làm cho phai hương nhạt sắc.

Nhưng bài ca dao không dừng lại ở việc ngợi ca loài hoa này. Mà qua đó còn ca ngợi phẩm chất của con người Việt Nam. Hoa sen sinh trưởng trong môi trường đầm lầy, có nhiều bùn vốn hôi tanh. Nhưng lại vẫn giữ được hương sắc thơm ngát. Cũng giống như con người Việt Nam dù sống trong hoàn cảnh xấu vẫn giữ được phẩm chất tốt đẹp. Hoa sen đã trở thành hình ảnh ẩn dụ cho cả một giai cấp, cả một dân tộc. Con người Việt Nam dẫu nghèo đói, bần hàn, dẫu bị áp bức bóc lột rồi bị đẩy đến đáy cùng xã hội nhưng vẫn giữ được những bản chất tốt đẹp lương thiện. Nhắc đến đây, ta chợt nhớ đến những chị Dậu, lão Hạc… trong các thiên truyện đầu thế kỉ XX.

“Trong đầm gì đẹp bằng sen” là một bài ca dao hay và đẹp không chỉ ở hình ảnh thơ mà còn ở những lớp nghĩa sâu sắc, giàu tính nhân văn. Bài ca dao đã khép lại những dư âm về một loài hoa diệu kỳ vẫn còn đó. Chính bởi vẻ đẹp giản dị, trong sáng và thanh cao của mình, hoa sen đã được chọn làm biểu tượng cho tâm hồn, tính cách người Việt Nam.

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen – mẫu 6

Những khúc dân ca, những bài ca dao cùng với sữa mẹ, lời ru của bà đã thấm sâu vào tâm hồn của mỗi chúng ta. Con trâu, con cò, con bống, hoa sen, hoa bưởi, hoa cà… cùng với lời ca tình nghĩa đem đến cho ta men say cuộc đời, làm vơi đi ít nhiều lam lũ, vất vả. Và lời ca dao dưới đây vẫn in đậm trong tâm trí tôi:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng.
Nhị vàng bông trắng lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Sen là loài hoa đẹp nhất trong đầm. Hoá súng hoa lục bình, hoa muống màu tím biếc đã đẹp, nhưng không thể so sánh với sen. Bằng cách nói so sánh “gì đẹp bằng”, tác giả tự hào khẳng định: “Trong đầm gì đẹp bằng sen”. Câu thứ hai giới thiệu cụ thể vẻ đẹp của đầm sen. Nhà thơ dân gian đang cùng chúng ta say mê ngắm đầm sen một ngày hè đẹp: “Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng” Trên mặt hồ trong vắt, lá sen xòe ra như những chiếc lọng xinh xinh, những bông sen trắng, sen hồng nở xòe ra, nhị hoa màu vàng tươi, tỏa hương thơm ngào ngạt. “Lá, hoà, nhị, xanh, trắng, vàng” – bấy nhiêu nét vẽ chấm phá trong một câu thơ tám từ mà làm nổi bật vẻ đẹp của sen với màu sắc hài hòa. Sự thần diệu của lời ca là chẳng nói đến hương sen mà người đọc vẫn cảm thấy hương sen tỏa ngát, tâm hồn lâng lâng. Câu thứ ba đổi vần một cách kì lạ. Hai hình ảnh “lá xanh” và “nhị vàng” được giao hoán cho nhau. Ta như cảm thấy có một bàn tay thon thả, xinh xinh của thiếu nữ đang lật đi lật lại từng lá sen xanh, nâng niu từng bông sen trắng, ngắm nghía trầm trồ nhị vàng của búp sen: “Nhị vàng, bông trắng, lá xanh” Vẻ đẹp của đầm sen, của hoa sen cũng là vẻ đẹp của làng quê, của thiên nhiên đất nước. Tác giả miêu tả vẻ đẹp rực rỡ của đầm sen với tình yêu cỏ cây hoa lá của tạo vật, với cả niềm tự hào dân tộc về đất mẹ quê cha.

Bài ca dao còn mang một hàm nghĩa, một ẩn ý sâu sắc, đẹp đẽ. Lời thơ được cấu trúc bằng biện pháp tương phản: “gần bùn” – “mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Bùn vốn có mùi hôi tanh. Và sen lại mọc từ nơi hôi tanh của bùn mà vẫn rực rỡ, thơm ngát thế. Câu ca dao đã đưa ta đến một liên tưởng thú vị. Cuộc đời của nhân dân ta ngày xưa, dưới ách thống trị của bọn vua quan, địa chủ, cường hào, sưu thuế nặng nề, phải trải qua nhiều khó nhọc, thiếu thốn.

Ta yêu thêm vẻ đẹp đồng quê, yêu thêm tâm hồn, vẻ đẹp tâm thế của con người Việt Nam:

“Rủ nhau ra tắm hồ sen,
Tước trong bóng mát, hương chen cạnh mình
Cứ chi vườn ngọc, ao quỳnh,
Thôn quê vẫn thú hữu tình xưa nay”

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen – mẫu 7

Phẩm chất thanh cao của con người Việt Nam đã được thể hiện qua bài ca dao:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen.
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Hình ảnh hoa sen với những nét đẹp giản dị được tác giả dân gian khéo léo khắc họa. Với gam màu chủ đạo là màu xanh của lá, màu trắng của hoa, màu vàng của nhị. Đây đều là những gam màu sáng, tươi, hòa quyện với nhau một cách hoàn hảo. Hoa sen sống trong môi trường bùn lầy hôi tanh, nhưng vẫn thơm ngát hương sắc.
Con người Việt Nam cũng như vậy. Lối sống giản dị mà thanh cao đã trở thành đạo đức nhân cách, thành nếp nghĩ, nếp suy được truyền dạy từ đời này sang đời khác.

Trong xã hội phong kiến xưa, nhiều bậc trí thức vẫn luôn giữ cho mình được tâm hồn thanh cao. Họ cho rằng “đói cho sạch, rách cho thơm”, dẫu “giấy có rách” cũng phải “giữ lấy lề” để sống một cách thanh bạch, giản dị nhưng vô cùng cao quý. Dẫu cho xã hội còn đầy rẫy những cái xấu, dẫu cho môi trường xung quanh bị ô nhiễm, càng ngày càng nhiễu nhương – cái ác, cái xấu lan tràn, thì con người lao động chân chính vẫn không bị lây nhiễm.

Trong xã hội hiện đại, kinh tế ngày càng phát triển, vai trò của đồng tiền được lên ngôi. Do vậy, hơn bao giờ hết, chính ngay lúc này đây, những bài học đạo đức làm người, bài học xem trọng nhân cách cần được thường xuyên nhắc nhở. Đất nước đang cần những con người đạo đức cách mạng, hết lòng vì dân mà phục vụ. Nối tiếp truyền thống của cha ông, không ít những cán bộ chân chính hôm nay đã sống đẹp, có nhân cách như đóa hoa sen. Họ là những tấm gương sáng cho cuộc sống mới chúng ta noi theo. Để làm một đóa hoa sen cho mai sau, ngay từ bây giờ ta phải tu dưỡng đạo đức, rèn luyện tinh thần, học hỏi thêm nhiều điều bổ ích. Ta cần phải có những suy nghĩ đúng đắn, biết đi theo con đường tốt đẹp mà người xưa đã vạch sẵn đồng thời còn có những nhận thức mới phù hợp với thời đại. Tất cả sẽ giúp ta trở thành người công dân tốt, là đóa sen làm đẹp cho đời góp phần cải tạo “môi trường” có nguy cơ bị cuộc sống vật chất làm ô nhiễm. .

Là con người Việt Nam, chúng ta có quyền tự hào về tất cả những gì tốt đẹp mà người xưa truyền lại, nhất là lẽ sống cao quý ở tâm hồn. Cũng chính vì thế ta buộc phải có suy nghĩ, có hành động một cách nghiêm túc để không làm mai một đi những truyền thống của dân tộc.

Chúng ta – những người con đất Việt, hãy ghi nhớ bài ca dao này như một lời nhắc nhở chính mình để sống trong sạch, tốt đẹp hơn.

Giải thích câu ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen – mẫu 8

Dân tộc Việt Nam là một dân tộc giàu truyền thống, với những con người mang trong mình phẩm chất đẹp đẽ. Và một trong những phẩm chất ấy chính là nét đẹp thanh cao, đầy khí phách trong tâm hồn. Vẻ đẹp ấy đã được thể hiện một cách thật bình dị qua câu ca dao:

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh bong trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng, bông trắng lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Hoa sen vốn là loài hoa mọc ở bùn lầy, nhưng dù sinh trưởng và phát triển ở nơi bùn nhơ như vậy nhưng hoa sen vẫn giữ nguyên sự thanh khiết, trong trắng của nó. Hoa sen tuy nhìn bình dị, dân dã mà lại có ý nghĩa biểu tưởng to lớn, nó là biểu tượng của sự tinh khiết, trong sáng và thuần nhất. Hình ảnh hoa sen trong bài ca dao được vẽ nên thật giản dị. Ngay trong câu ca đầu tiên tác giả đã khẳng định trong đầm không có bất cứ loài hoa nào có thể sánh được vẻ đẹp với hoa sen. Hai câu ca dao tiếp theo vẽ nên vẻ đẹp rất đỗi bình dị mà thanh cao của chúng: lá xanh, bông trắng, nhị vàng, những màu sắc đơn giản, thuần khiết, để đến câu thứ ba một lần nữa lặp lại hình ảnh đó. Và câu cuối cùng khẳng định vẻ đẹp thanh cao tinh khiết. Dù hoa sen phải sống giữa bùn nhơ, nhưng càng tăm tối hoa sen càng tỏa rạng vẻ đẹp và hương thơm của mình.

Bằng lớp ngôn từ hết sức giản dị, như một lời tâm sự, với thể thơ lục bát thuần dân tộc, thông qua hình ảnh hoa sen, các tác giả dân gian cũng khẳng định: con người Việt Nam cũng giống như những bông hoa sen kia, dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, vất vả nhưng không vì thế mà đánh mất đi những phẩm chất đẹp đẽ của mình. Trong bất kì hoàn cảnh, tình huống nào, dân tộc ta vẫn ven nguyên phẩm chất thanh cao, trong trắng.

Lẽ sống thanh cao, trong sạch ấy đã được hình thành từ biết bao đời nay. Khi đất nước rơi vào tay Nam Hán, nghìn năm Bắc thuộc ấy vậy nhưng, tấm lòng yêu nước, thủy chung trước sau như một vẫn không hề thay đổi. Cũng bởi vậy, nên những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp từ ngàn đời của cha ông vẫn được lưu truyền đến thế hệ sau, mặc cho quân phương Bắc tìm đủ mọi cách để đồng hóa nhân dân ta.

Rồi đến giai đoạn cuối mỗi triều đại, triều đình lục đục, tham quan hối lộ tràn khắp nơi, nhưng vẫn có những vị danh Nho giữ trọn khí tiết, không chịu làm quan dưới quyền của những tên vua độc ác, bạo tàn. Chu Văn An người thầy của muôn đời, nhưng lại sống đúng vào thời đất nước loạn lạc, gian thần lộng hành, trong quá trình làm quan ngắn ngủi của mình, ông đã 7 lần dâng sớ chém đầu những nịnh thần nhưng đều bị khước từ, chán nản ông đã lui về ở ẩn, bảo toàn khi tiết của một nhà nho.

Ông cha ta từ xưa đến nay vẫn quan niệm, giấy rách phải giữ lấy lề, không vì hoàn cảnh xô đẩy mà làm mất đi những phẩm cách tốt đẹp của bản thân. Lão Hạc chính là một minh chứng tiêu biểu cho lối sống ấy. Gia cảnh nghèo nàn, bệnh tật ốm yếu đã cướp đi tất cả tài sản mà lão đã dành dụm cho con. Bước đường cùng lão đã tìm đến cái chết để bảo toàn nhân cách trong sạch cho chính mình.

Trong xã hội hiện đại, con người ta trở nên vội vàng, gấp gáp sống mà đôi khi quên đi mất những giá trị tốt đẹp cần phải giữ gìn. Dường như xã hội càng hiện đại, con người lại càng dễ bị tha hóa về đạo đức, lối sống hơn. Người ta vô cảm trước nỗi đau của đồng loại, và vô cảm với tương lai của chính mình. Không chỉ vậy, sự băng hoại về đạo đức ngày càng trở nên đáng báo động. Nếu thực trạng ấy vẫn cứ tiếp diễn thì đất nước ta sẽ đi đâu về đâu. Cần lắm, thế hệ trẻ – tương lai của đất nước tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức để không chỉ có tài mà còn phải là người có đức. Đúng như Bác Hồ đã nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó”.

Là thế hệ trẻ tiếp bước, kế thừa những gì cha ông để lại chúng ta cần phải ý thức được trách nhiệm của bản thân, phát huy những nét đẹp quý giá của dân tộc. Sống một đời trong sạch thanh khiết như loài hoa sen kia, để sau này không phải hổ thẹn với đời và với chính mình.

Trích nguồn: Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường miền Trung
Danh mục: Văn mẫu lớp 8